Dế cơm ngày mưa
Khi trời đã chuyển sang đông, những cơn mưa dần nặng hạt cũng là lúc bắt đầu mùa săn dế cơm. Ngày nhỏ, tôi thường bám gót theo ba săn dế. Đồ nghề chỉ một chiếc cuốc, một chai nước, một cái bao đựng dế. Nơi hứa hẹn nhiều hang dế nhất là khu vực có đất xốp, mềm, màu mỡ. Theo kinh nghiệm, hang dế cơm thường nằm lẫn dưới lớp bì thực vật và ít khi lộ thiên như hang kiến. Bao quanh và phủ nhẹ trên bề mặt hang là một lớp đất khô được đùn vo tròn. Cào nhẹ lớp đất khô hoặc bì thực vật phủ lên trên, tiếp tục cuốc hang dế đến khi con dế xuất hiện. Nếu gặp phải hang dế sâu, thế nào ba cũng khéo léo chế nước vào hang, dế bị ngạt nước sẽ chui lên.
Dế bắt về đổ vào chậu, lấy que củi to xoáy thật lâu cho lũ dế sayđừ, rồi vặt cánh, lấy ruột. Dế làm sạch, để ráo có thể chế biến nhiều món ngon. Đơn giản nhất nhưng đảm bảo giữ nguyên hương vị là dế rang muối ớt. Với vị cay cay, mằn mặn cùng với thịt dế béo ngậy, dế rang muối ớt sẽ là một món đặc sản đồng quê mà không hẳn ai cũng có dịp được nếm thử. Cầu kỳ hơn có thể tẩm dế với bột chiên giòn. Món này không chỉ hấp dẫn với người lớn mà còn là món khoái khẩu của đám con nít. Đặc biệt, phổ biến nhất là dế xào. Dế sau khi làm sạch ướp với chút đường, nước mắm chờ thấm rồi bắc chảo dầu lên xào. Xào vài phút là dế chín, nhanh tay tắt bếp rồi trộn đều với gừng, tỏi, sả, bằm nhuyễn, ít lá chanh non xắt chỉ. Món dế xào có thể ăn cùng rau thơm hái từ vườn nhà. Màu vàng của dế cùng với mùi thơm nồng nàn, mới nhìn thôi đã không kìm lòng được. Món dế đồng dân dã vẫn luôn là đặc sản trong mâm cơm nơi quê nhà.
THANH LY