Mất mùa vì nhiễm mặn và suy giảm thâm canh
Cách đây vài ngày, ra thị xã Điện Bàn tìm hiểu kết quả sản xuất vụ hè thu 2019, Tư tôi tình cờ gặp anh Ba Triêm Nam ở xã Điện Phương. Nghe hỏi chuyện mùa màng, người đàn ông 52 tuổi này liền than phiền: “Hè thu năm nay, gia đình tôi gieo sạ 6 sào lúa bằng 2 loại giống ngắn ngày HT1 và PC6.
Thời kỳ đầu, nhờ nước tưới cơ bản đảm bảo nên số diện tích lúa vừa nêu phát triển mạnh và đẻ nhánh khỏe. Tuy nhiên, từ cuối tháng 7 đến giữa tháng 8 dương lịch, khi ruộng lúa đang trong giai đoạn làm đòng - trổ bông thì nắng nóng hoành hành dữ dội, đặc biệt là mặn liên tục xâm nhập sâu vào hạ lưu sông Thu Bồn với nồng độ rất cao khiến các trạm bơm điện ở địa phương không thể vận hành hoặc hoạt động hết sức èo uột. Do tình trạng khô hạn xảy ra kéo dài nên cây lúa sinh trưởng kém và quá trình thụ phấn bị ảnh hưởng lớn dẫn đến năng suất đạt thấp. Vụ hè thu trước, bình quân 1 sào tôi thu hoạch được 330kg lúa khô, còn mùa này chỉ đạt 250kg”.
Chia tay anh Ba Triêm Nam, xuống vùng đông Điện Bàn, Tư tôi lại nghe chị Sáu Ngân Hà ở phường Điện Ngọc nói năng suất lúa hè thu năm nay cũng đạt thấp. Theo chị Sáu, mặc dù nước tưới không thiếu hụt nhưng do vợ chồng chị không chú trọng đầu tư thâm canh nên mùa màng thất bát. “Gia đình tôi có 4 sào đất lúa. Trước đây, nhờ tập trung chăm bón và chủ động phòng trừ dịch hại tổng hợp trên đồng ruộng nên vụ nào năng suất cũng đạt ít nhất 310kg/sào. Thế nhưng, 2 năm trở lại đây, vì cả vợ lẫn chồng đều đi làm công nhân ở Khu công nghiệp Điện Nam – Điện Ngọc nên việc sản xuất lúa theo kiểu được chăng hay chớ. Vụ hè thu 2019 này, do không phòng trừ hiệu quả chuột, bọ trĩ, bệnh đạo ôn, khô vằn... gây hại và không bón thúc phân kịp thời nên hầu hết ruộng lúa đều sống còi cọc, đẻ nhánh kém dẫn đến năng suất chỉ đạt 230 - 240kg/sào” – chị Sáu Ngân Hà nói.
Trao đổi với Tư tôi, ông Nguyễn Đức Chơi – Trưởng phòng Kinh tế Điện Bàn cho biết, hè thu năm nay nông dân trên địa bàn 20 xã, phường của thị xã gieo sạ tổng cộng 5.460ha lúa, giảm 200ha so với cùng vụ sản xuất năm ngoái. Theo ông Chơi, nguyên nhân khiến diện tích canh tác lúa của Điện Bàn giảm mạnh là do người dân ở nhiều nơi bỏ ruộng hoang vì hiệu quả kinh tế mang lại thấp và một phần diện tích chuyển đổi mục đích sử dụng đất. “Qua số liệu thống kê tại nhiều vùng cho thấy, vụ này năng suất lúa bình quân toàn thị xã chỉ đạt 53,2 tạ/ha, giảm hơn 1 tạ/ha so với hè thu 2018. Sở dĩ năng suất lúa của Điện Bàn giảm là tại Điện Minh, Điện Phương, Điện An và một số nơi khác có đến 1.200ha lúa đang trong giai đoạn đứng cái – làm đòng – trổ bông bị khô hạn nghiêm trọng do nắng nóng quá khốc liệt, đặc biệt là mặn liên tục xâm nhập sâu vào miệng bể hút với nồng độ vượt mức cho phép rất nhiều lần khiến hàng loạt trạm bơm điện hoạt động hết sức khó khăn. Cần nói thêm, thời gian qua tại nhiều địa phương thuộc vùng đông của thị xã Điện Bàn, tình trạng suy giảm thâm canh ngày càng diễn ra khá phổ biến cũng là nguyên nhân chính làm năng suất lúa đạt thấp” – ông Chơi nói.