Những cánh đồng "khát" nước
Cuối tuần rồi, Tư tôi về xã Cẩm Kim (Hội An) tìm hiểu tình hình phát triển kinh tế nông nghiệp, tình cờ gặp anh Chín Trung Hà. Nghe hỏi chuyện mùa màng, anh Chín nói: “Chu choa, việc canh tác lúa ở đây vất vả lắm, chú Tư ơi. Hè thu này, do nguồn nước tưới bị nhiễm mặn, hàng loạt chân ruộng phải chịu cảnh bỏ hoang. Riêng gia đình tui có 4 sào ruộng không thể gieo sạ, bây giờ cỏ dại đã mọc um tùm. Làm nông mà không sản xuất được thì sắp tới đối diện với nhiều khó khăn là điều khó tránh khỏi”. Tư tôi tìm hiểu được biết, không riêng anh Chín Trung Hà, hàng trăm hộ dân khác ở Cẩm Kim cũng chung cảnh ngộ. Ông Trần Ngọc Sơn - Chủ nhiệm Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp & xây dựng Cẩm Kim thông tin, xã có 50ha đất lúa nhưng hè thu 2018 này chỉ sản xuất được 9ha, còn lại 41ha tập trung ở quê anh Chín Trung Hà và 2 thôn khác là Phước Thắng, Đông Hà không thể xuống giống được. Nguyên do là thời gian qua hồ chứa Cẩm Kim lấy nước trực tiếp từ hạ lưu sông Thu Bồn liên tục bị nhiễm mặn với nồng độ cao nên không thể bơm tưới đổ ải gieo sạ.
Rời Cẩm Kim, qua xã Duy Vinh (Duy Xuyên), Tư tôi lại nghe nhà nông than phiền chuyện thiếu nước tưới cho cây lúa. Nhìn những ruộng lúa đã nứt chân chim, chị Bảy Hà Thuận lo lắng: “Cuối tháng 5 dương lịch, gia đình tui gieo sạ 6 sào lúa với 2 loại giống HT1 và PC6. Giai đoạn đầu, nhờ nước tưới đảm bảo nên cây lúa nẩy mầm lên xanh và phát triển khá tốt. Nhưng 10 ngày nay, do trạm bơm điện 19.5 phải ngưng hoạt động kéo dài khiến ruộng đồng khô khốc và bây giờ cây lúa non đã bắt đầu héo úa. Thời điểm này, ruộng lúa đang trong thời kỳ đẻ nhánh tập trung, nếu những ngày tới nắng hạn vẫn xảy ra trên diện rộng và trạm bơm điện 19.5 tiếp tục bị tê liệt thì nguy cơ mất mùa là rất lớn”.
Trao đổi với Tư tôi, ông Nguyễn Sáu - Chủ tịch UBND xã Duy Vinh cho biết, vụ hè thu năm nay địa phương canh tác 150ha lúa. Trong đó, có 50ha ở quê chị Bảy Hà Thuận và 2 thôn khác là Trà Đông, Trà Nam phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước tưới do trạm bơm điện 19.5 của xã Duy Phước cung ứng. Từ 14.6 đến nay, nước mặn xâm nhập sâu vào hạ lưu sông Thu Bồn với nồng độ vượt mức cho phép rất nhiều lần nên trạm bơm điện 19.5 phải ngưng vận hành. Vì thế, 50ha lúa của xã Duy Vinh không nhận được nước tưới và tình trạng mặt ruộng nứt nẻ đã xuất hiện ngày càng nhiều. Ông Sáu nói thêm, nếu thời gian tới trạm bơm điện 19.5 vẫn bị nước mặn tấn công thì không loại trừ một số diện tích mất trắng.
Trong khi đó, ông Lê Trung Ba - Phó ban Nông nghiệp xã Duy Phước cho hay, Trạm bơm điện 19.5 nằm trên địa phận thôn Câu Lâu Đông, đảm nhận cung ứng nước tưới cho hơn 400ha lúa, trong đó Duy Phước hơn 350ha và Duy Vinh 50ha. Từ giữa tháng 6 tới nay, do nước mặn thường xuyên án ngữ trước miệng bể hút với nồng độ lên đến 8 - 10 phần nghìn khiến trạm bơm bị tê liệt hoàn toàn hoặc vận hành èo uột. “Theo quy định của ngành chuyên môn, nếu nồng độ mặn tại bể hút của trạm bơm điện trên 0,8 phần nghìn thì không được vận hành máy bơm nước tưới cho cây lúa, nhất là giai đoạn mạ non. Do nồng độ mặn tại bể hút của trạm bơm 19.5 vượt mức cho phép 10 - 12 lần nên đơn vị quản lý công trình này chỉ còn cách túc trực thường xuyên để bơm lách triều nhưng thực tế cho thấy việc này hết sức khó khăn. Trước tình hình đó, chúng tôi đã tiến hành lắp đặt 2 tổ máy bơm dã chiến tại khu vực cầu Thấn để tận dụng nguồn nước ngọt từ sông Đào và các đầm lạch giải cứu những đồng lúa non của Duy Phước, còn các chân ruộng tại Duy Vinh thì không thể tiếp ứng vì lượng nước ngọt có hạn và khoảng cách khá xa” - ông Ba nói thêm.
TƯ RUỘNG