Cuốn theo dòng đời
Tuần qua, các tờ báo, nhà báo rộn ràng với kỷ niệm ngày truyền thống báo chí cách mạng Việt Nam. Rất nhiều lời chúc tụng, và hoa, quà tặng dành cho những người làm báo. Trong lực lượng đông đảo nhà báo, không ít người chơi facebook và tham gia các kênh mạng xã hội khác, nên lại thấy hoa và lời chúc trên “cõi mạng” xôn xao đây đó.
Nhưng thoảng cũng có lời nhắc nhủ, dặn dò của bạn đọc với những người làm báo về những thôi thúc của cuộc sống vẫn không ngừng tuôn chảy, đòi hỏi sứ mệnh của cái nghề phải vì nhân sinh, cuộc đời, chứ không thể là cuộc chơi miên man “vị kỷ”.
Lại có những bạn đọc âm thầm theo dõi các tờ báo, nhà báo, lặng lẽ chia vui và cũng bùi ngùi gửi gắm niềm tâm sự, mong mỏi về sự thức nhận giá trị thiêng liêng của nghề, không phải như đùa “nhà báo nói láo” mà cần chức phận của tiếng nói cất lên từ góc nhìn sắc sảo trước bao chuyện đời còn gian nan, vất vả.
Như là chuyện của doanh nghiệp bộn bề khó khăn trong suy thoái kinh tế, thiếu vắng đơn hàng, đang cắt giảm hàng ngàn công nhân. Như là nhiều mảnh đời cơ cực mưu sinh. Như nhiều vùng quê còn thiếu những cây cầu, con đường kết nối, các dự án vì cộng đồng còn quy hoạch treo.
Như cheo leo hành trình giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội. Như sự chuyển động theo xu hướng hiện đại của nền hành chính phục vụ còn ách tắc bởi thủ tục hành chính, khiến nhiều công đoạn trong đầu tư đang án binh bất động vì cán bộ đùn đẩy, “đánh bóng chuyền” để né trách nhiệm…
Những sắc tím ẩn tàng trong bó hoa chúc tụng đó, có nhắc nhở gì thiên chức nhà báo hay không? Những trắc ẩn với nhân sinh có làm các nhà báo giật mình trước dòng đời còn lắm nỗi nênh để đừng quá công kênh nhau trên con đường tác nghiệp? Bởi dễ lắm với những thỏa mãn, chủ quan và cao ngạo, khi cho mình là “chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng”, nhưng không hiếm nhà báo thui chột bản lĩnh, nhân cách, trí tuệ, thậm chí không thể hiện được gì bằng tác phẩm báo chí đi vào công chúng.
Nói thế để bày tỏ cảm nhận rằng trong ngày kỷ niệm về nghề báo, Quảng Nam cũng tạo được ấn tượng riêng biệt với việc tổng kết Giải báo chí Huỳnh Thúc Kháng năm 2023, có tiếng vang với sự tôn vinh nhiều tác phẩm chất lượng, mang ý nghĩa và thông điệp về vùng đất con người xứ Quảng.
Qua 17 lần trao thưởng, giải báo chí này đã quy tụ khá đông đảo cơ quan báo chí ở trung ương và địa phương tham gia, mà tác phẩm đã và đang được tập hợp xuất bản thành bộ tổng tập (nay đã được 3 tập, dù chỉ là một phần số lượng ở một số loại hình báo chí). Muốn tìm thấy những gì mà báo chí Quảng Nam đóng góp cho dòng đời suốt hàng chục năm qua, có lẽ sẽ khó thể bỏ qua nguồn tư liệu đáng xem ấy.
Khó thể kể hết nhiều thứ có thể lẩy ra từ các tác phẩm tham gia qua các mùa Giải báo chí Huỳnh Thúc Kháng. Chỉ nhắc chuyện liên quan đôi chút về phẩm cách con người xứ Quảng, như tác phẩm “Ông Hồ Nghinh với dân và dân trí” đã bộc bạch niềm trăn trở rằng: “Sức mạnh của chúng ta là ở dân. Không có dân là khó khăn nhất, là điều đau khổ nhất…”, rằng “phải học lại bài học “lấy dân làm gốc” trong mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội” và “cao dân trí là cái gốc của sức mạnh quốc gia!”.
Ở góc độ người làm báo, với trách nhiệm công dân cần đóng góp cho dòng đời, trước hết là phản ánh tiếng nói về điều ấy, không chỉ riêng từ chân dung cụ Hồ Nghinh, mà có thể từ biết bao phận đời bình thường khác, trên những ngả đường… Đứng lại đôi chút rồi tiếp tục trôi đi, dòng sông hay dòng đời thường vậy. Nghề nào cũng thường có ngày kỷ niệm truyền thống, hay sự kiện ghi dấu một cột mốc nào đó, để đứng lại với vài nghĩ suy những gì người ta làm cho nghề và nghề làm cho đời.