Giá rét từ bên trong
Đầu tuần trước, chúng tôi đã có bài viết nhằm thúc giục việc công bố tiền thưởng tết bởi dự cảm sự bất thường trong vẻ “im ắng” lạnh tanh ở nhiều doanh nghiệp.
Mừng là sau đó, hàng loạt công ty ở Quảng Nam đã công bố tiền thưởng. Theo Sở LĐ-TB&XH, có 27 doanh nghiệp ở trong và ngoài các khu công nghiệp với hơn 22 nghìn lao động đã báo cáo sở về kế hoạch thưởng tết. Mức thưởng Tết Mậu Tuất bình quân là 5,7 triệu đồng/người, tăng 10% so với Tết Nguyên đán năm 2017. Trong đó, mức thưởng cao nhất là 63 triệu đồng/người, thấp nhất cũng được 2,5 triệu đồng/người. Tưởng không khí đã ấm áp lên chút ít, ai dè cuối tuần qua thì bùng phát vụ đình công của hàng nghìn công nhân ở hai công ty Moon Chang Vina và PankoTam Thăng. Nguyên do đình công rất nhiều, trong đó có chuyện bất ổn về thưởng tết. Theo phản ánh của nhiều công nhân thì tại Công ty TNHH MTV Moon Chang Vina, Tết Dương lịch vừa rồi không có tiền thưởng và công ty mới thông báo Tết Âm lịch cũng không có tháng lương thứ 13. Còn tại Công ty TNHH MTV Panko Tam Thăng, phía công ty cam kết với công nhân có hợp đồng lao động hơn 1 năm thì Tết Mậu Tuất sẽ thưởng bằng 100% lương tháng cuối cùng, nhưng đến 11.1 thì thông báo chỉ thưởng 30 - 50% mức lương tháng cuối cùng.
Giá rét còn ủ trong nội bộ của hai công ty nói trên, bởi các vấn đề bất cập về chính sách với công nhân, người lao động. Cụ thể, công nhân ở Panko còn phản ánh rằng chất lượng các bữa ăn dành cho họ không đảm bảo vệ sinh, không đảm bảo đủ khẩu phần tương ứng số tiền 15 nghìn đồng/khẩu phần. Còn công nhân ở Moon Chang Vina cho biết họ đã bị ép tăng ca quá mức, làm không có ngày nghỉ, chủ nhật đi làm vẫn tính lương như ngày thường, rồi lại không thấy thông báo lương tối thiểu vùng tăng tính thế nào. Đặc biệt, công ty này có những quy định “lạ lùng” như đi vệ sinh cũng phải đúng giờ, mở cửa mới được đi trong khi cả chuyền 60 - 80 người chỉ có 3 thẻ đi vệ sinh. Ai bí quá chịu không nổi tự ý đi vệ sinh mà không có thẻ sẽ bị trừ tiền lương. Ai hợp đồng làm việc 1 năm mà xin nghỉ sớm thì phải đền bù 10 triệu đồng. Ai làm đơn xin nghỉ phép năm, nghỉ ốm đau cũng không được cho nghỉ...
Thực hư phản ánh của công nhân đúng hay sai cần có cơ quan chức năng kiểm tra và trả lời trên công luận. Tuy nhiên chỉ quan sát thấy hàng nghìn người đình công cũng dự có vấn đề bất ổn mới gây bức xúc như vậy.
Liệu giá rét lạnh lùng vây bủa chừng đó thôi hay còn nhiều công ty nữa? Chúng tôi vẫn tiếp tục cảnh báo phải dự lường tình huống phức tạp xảy ra khi nảy sinh mâu thuẫn quyền lợi giữa công nhân và giới chủ. Phải có cách kiểm soát, kiểm tra để phòng ngừa chuyện gần đến tết thì doanh nghiệp nợ lương, nợ thưởng, thậm chí sa thải công nhân hợp đồng ngắn hạn nhằm “né” phải chi trả tiền thưởng, hoặc “tiền hậu bất nhất” khi hứa thưởng rồi cắt giảm vào giờ chót.
Tết đã tới rất gần mà giá rét căm căm. Ông trời chơi khăm bên ngoài đã đành mà những lạnh lùng bên trong nhân quần mới thực đáng quan ngại. Người lao động nghèo đi làm miệt mài cả năm chỉ mong được chăm lo quyền lợi thỏa đáng, ngày tết được thưởng và có chút thời giờ nghỉ ngơi quây quần cùng gia đình. Vậy nên, đừng để tình người lạnh lẽo!
ĐĂNG QUANG