Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm - Hội An: Vướng mắc khi triển khai vùng lõi thứ 2
Năm 2021, Ban Quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm - Hội An đã thực hiện đề án thành lập Khu bảo vệ cảnh quan rừng dừa nước Cẩm Thanh vùng hạ lưu sông Thu Bồn và xúc tiến xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận khu vực này là vùng lõi thứ 2 của khu sinh quyển. Tuy nhiên, việc triển khai đang gặp nhiều vướng mắc.
Xã Cẩm Thanh nằm trong vùng đệm của khu sinh quyển. Giữa Cù Lao Chàm và vùng cửa sông Thu Bồn - Cẩm Thanh có mối quan hệ về mặt sinh thái, quần thể, nhiều bãi đẻ của các loài cá, tôm… Đây là khu vực bảo tồn nguồn giống thủy sản dựa vào cộng đồng, làm cơ sở cho việc hoàn chỉnh đề án thành lập Khu bảo vệ cảnh quan rừng dừa nước Cẩm Thanh vùng hạ lưu sông Thu Bồn.
Ông Lê Nhương - Tổ quản lý cộng đồng Cẩm Thanh cho biết, cùng với dự án “Sử dụng bền vững vùng đất ngập nước dừa nước Cẩm Thanh”, từ năm 2015 - 2017, tỉnh cũng đã đầu tư 28 tỷ đồng thực hiện dự án “Trồng và phục hồi rừng dừa nước ven biển Cẩm Thanh nhằm tái tạo, phục hồi, phát triển rừng dừa kết hợp đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch sinh thái cộng đồng”.
Tiếp đó, UBND tỉnh cũng đã điều chỉnh, bổ sung dự án với kinh phí hơn 25 tỷ đồng, điều chỉnh mật độ trồng mới rừng dừa nước. Đến nay, các hoạt động vì sinh kế cộng đồng đang mang lại nhiều kết quả. Hoạt động bảo tồn rừng dừa nước Cẩm Thanh phục vụ đắc lực cho sinh kế cộng đồng và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Theo ông Nguyễn Thế Hùng - Phó Chủ tịch UBND TP.Hội An, Trưởng ban Quản lý khu sinh quyển, khi thiết lập Khu bảo tồn cộng đồng tại xã Cẩm Thanh, tiến đến xây dựng hồ sơ đệ trình UNESCO công nhận vùng lõi thứ 2 của khu sinh quyển, Cẩm Thanh sẽ được quản lý và phát triển bền vững như Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm - vùng lõi thứ nhất của khu sinh quyển.
“Tuy nhiên, qua nghiên cứu của đơn vị tư vấn, nếu áp dụng theo Luật Lâm nghiệp để xây dựng vùng lõi thứ 2 thì phải chuyển toàn bộ diện tích rừng dừa nước Cẩm Thanh thành rừng đặc dụng thuộc sở hữu Nhà nước. Đây là quy định rất khó thực hiện cả về mặt pháp lý lẫn thực tế, bởi đa phần diện tích rừng dừa đều thuộc sở hữu của người dân, lợi ích của người dân gắn chặt từ bao đời nay” - ông Hùng nói.
Rừng dừa Cẩm Thanh trước đây chỉ có diện tích khoảng 7 mẫu, nên gọi là rừng dừa Bảy Mẫu. Đến nay, khu rừng này rộng hơn 84ha, chủ yếu được người dân chăm bón và trồng thêm. Trong khi đó, nếu áp dụng theo Luật Đa dạng sinh học, không bị khống chế bởi địa giới hành chính thì phải mở rộng phạm vi sang cả khu vực thuộc sự quản lý của huyện Duy Xuyên.
UBND TP.Hội An đang chỉ đạo các ban ngành liên quan bám sát các chủ trương của UBND tỉnh để kết hợp thực hiện.
“Hiện UBND tỉnh đã giao cho Sở TN-MT lập đề án thành lập Khu bảo tồn hệ sinh thái vùng ngập nước cửa sông ven biển lưu vực cửa sông, ven biển Thu Bồn - Trường Giang. Vì thế, Hội An kết hợp vào dự án này để xác lập vùng dừa nước thành vùng lõi thì cơ hội cho Cẩm Thanh còn lớn hơn nữa” - ông Hùng nói.