Bền bỉ hành trình tìm đồng đội
Chiến tranh đã lùi xa, nhưng đến nay nhiều hài cốt liệt sĩ vẫn còn nằm lại giữa núi rừng mênh mông, trùng điệp của nước ta và trên đất bạn Lào, Campuchia. Thấu hiểu sâu sắc nỗi đau của thân nhân các liệt sĩ đang từng ngày mong ngóng đưa các anh trở về, bằng tất cả tình cảm, sự tri ân và lòng biết ơn sâu sắc, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 5 vẫn bền bỉ hành trình tìm kiếm, quy tập, đưa hài cốt liệt sĩ về yên nghỉ trong lòng đất mẹ quê hương.
Bằng cả tấm lòng
Địa bàn Quân khu 5 trải dài suốt 11 tỉnh miền Trung - Tây Nguyên. Vượt lên bộn bề trở ngại, các đơn vị trực thuộc quân khu đã hoàn thành kết luận địa bàn theo 3 cấp (xã, huyện, tỉnh), lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở các địa phương. Đến nay, đã quy tập hơn 160.000 mộ liệt sĩ.
Chỉ tính riêng giai đoạn 2013 - 2020, đã xác minh, khảo sát, tìm kiếm quy tập trên địa bàn quân khu 2.425 hài cốt liệt sĩ; ở Lào, Campuchia 541 hài cốt liệt sĩ. Mộ liệt sĩ sau khi cất bốc được lập hồ sơ quản lý và lấy mẫu sinh phẩm để xét nghiệm ADN theo quy định.
Trên hành trình đó, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Gia Lai với việc cảm hóa, thuyết phục, động viên những người một thời ở bên kia chiến tuyến đã mang lại kết quả tốt. Ông Huỳnh Văn Sĩ, xã Thành An, thị xã An Khê, năm 1967 trúng quân dịch, đi lính Trung đoàn 44 Sư đoàn 23 ngụy. Tháng 8/1968, chỉ huy bắt ông cùng một số lao công dân binh đào hố tại khu vực suối Vối để chôn thi thể 26 chiến sĩ quân Giải phóng do quân ngụy chở về...
Nghe thông tin và được lực lượng vũ trang thị xã An Khê đến tận nhà tuyên truyền, động viên, thuyết phục, cam kết bảo đảm an toàn, ông Sĩ kể lại sự việc và là nhân chứng sống để bộ đội triển khai tìm kiếm, cất bốc, quy tập mộ liệt sĩ.
Sau đó ông Sĩ còn tích cực dò tìm, liên lạc, vận động những người cùng thời với mình trước đây tìm ra manh mối, thu thập thông tin, tham gia khảo sát địa hình, lên sơ đồ, xác định hài cốt liệt sĩ…
Quyết không lùi bước
Cứ đến đầu mùa khô, khoảng từ cuối tháng 10 đến tháng 11 hằng năm, các Đội quy tập K51 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Đắk Lắk), K52 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Gia Lai), K53 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Kon Tum) lại lên đường sang đất bạn.
Hơn 20 năm qua, dấu chân các anh đã in trên khắp mọi nẻo đường, vượt qua bao con sông, con suối trên những con đường mòn cheo leo trên vách núi, đào bới hàng chục nghìn mét khối đất đá, hàng trăm cây số đường hào..., ăn rừng, ngủ núi, thường xuyên đối mặt với sốt rét, thú rừng, nguy hiểm trùng trùng. Như Đội K52 có một đồng chí hy sinh trong quá trình làm nhiệm vụ, 7 đồng chí khác bị thương.
Dù gian nan đến mấy, ý chí dũng cảm, tinh thần quên mình của đơn vị luôn được thể hiện kể cả trong những thời điểm khó khăn nhất. Có lần xuôi dòng Sê Kông về điểm tập kết tại tỉnh Stung Treng (Campuchia) thì ca nô bị lật, anh em Đội K52 đã quên mình quyết giữ an toàn hài cốt liệt sĩ và bơi vào bờ. Lần khác, do địa hình hiểm trở, lũ quét bất ngờ trong đêm đã cuốn phăng cả lán trại, đơn vị phải dầm mưa suốt đêm ôm giữ hài cốt liệt sĩ...
Làm nhiệm vụ trên đất bạn, cán bộ, chiến sĩ luôn chấp hành nghiêm kỷ luật dân vận, giữ gìn mối quan hệ đoàn kết quốc tế, thường xuyên gần gũi, gắn bó với nhân dân.
Các đội quy tập còn tổ chức khám, cấp thuốc và chữa bệnh miễn phí, cấp cứu được nhiều ca sốt rét nặng, gặp tai nạn giao thông, hỗ trợ một phần lương thực của mình cho các hộ nghèo, giúp dân thu hoạch mùa màng, củng cố mối quan hệ đoàn kết, gắn bó, tin tưởng, thương yêu với cấp ủy, chính quyền, quân và dân các địa phương đi qua, để lại ấn tượng sâu đậm về Bộ đội Cụ Hồ “Đi dân nhớ, ở dân thương”, được người dân tin yêu và tận tình giúp đỡ, tích cực cung cấp thông tin dẫn, chỉ đường.
Trên hành trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ dù phải đương đầu với những khó khăn, vất vả, gian khổ, hy sinh nhưng cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 5 không chùn bước.
Trái tim, khối óc thôi thúc các anh tiếp tục lên đường, tới những chiến trường năm xưa nơi các thế hệ cha anh đã chiến đấu, hy sinh vì Tổ quốc, vì nhiệm vụ quốc tế cao cả để tìm kiếm, đưa hài cốt liệt sĩ về đất mẹ. Việc làm thầm lặng ấy luôn tỏa sáng phẩm chất cao đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới, sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì khi Tổ quốc cần.