Thiếu hụt gạo trên toàn cầu
(QNO) - Từ Trung Quốc, Mỹ đến Liên minh châu Âu (EU), sản lượng gạo đang giảm, đẩy giá gạo lên cao đối với hơn 3,5 tỷ người trên toàn cầu, đặc biệt là tại châu Á - Thái Bình Dương - nơi tiêu thụ 90% lượng gạo của thế giới.
Toàn cầu sẽ thiếu hụt 8,7 triệu tấn gạo
Theo dự báo của công ty nghiên cứu thị trường Fitch Solutions (trụ sở tại Mỹ), thị trường gạo toàn cầu sẽ ghi nhận mức thiếu hụt lớn nhất trong vòng 20 năm qua, ở mức 8,7 triệu tấn năm 2022 - 2023, đánh dấu mức thâm hụt gạo toàn cầu lớn nhất kể từ năm 2003 - 2004 với 18,6 triệu tấn.
Nhà phân tích hàng hóa Charles Hart của Fitch Solutions cho biết: "Ở cấp độ toàn cầu, tác động rõ ràng nhất của thâm hụt gạo toàn cầu khiến giá gạo tiếp tục cao kỷ lục". Giá gạo dự kiến duy trì quanh mức cao hiện tại cho đến năm 2024.
Fitch Solutions báo cáo, giá gạo trung bình 17,3 USD/cwt (1cwt gần bằng 50kg) cho năm 2023 và giảm xuống còn 14,5 USD/cwt vào năm 2024.
Nguồn cung thắt chặt
Fitch Solutions nhận định, nguồn cung gạo bị thiếu hụt do xung đột Ukraine, thời tiết xấu ở các nền kinh tế sản xuất lúa gạo.
Nhiều vùng đất nông nghiệp ở Trung Quốc - nước sản xuất gạo lớn nhất thế giới đang trải qua đợt hạn hán nghiêm trọng trong khi Pakistan - chiếm 7,6% thương mại gạo toàn cầu chứng kiến sản lượng hằng năm giảm 31% so với cùng kỳ năm ngoái do lũ lụt.
Ngoài ra, gạo trở thành một lựa chọn thay thế ngày càng hấp dẫn sau khi giá của các loại ngũ cốc chính khác tăng vọt kể từ khi nổ ra xung đột Ukraine - Nga vào tháng 2/2022.
Ông Oscar Tjakra - nhà phân tích cấp cao tại Ngân hàng Lương thực và nông nghiệp toàn cầu Rabobank cho biết sản lượng gạo hằng năm thấp ở các quốc gia khác như Mỹ và EU như Anh, Pháp, Đức do hạn hạn cũng góp phần gây ra thâm hụt gạo.
Cạnh đó, Ấn Độ - nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới ban hành lệnh tạm cấm xuất khẩu gạo tấm vào tháng 9 năm ngoái, áp thuế 20% đối với xuất khẩu một số loại gạo khác đẩy giá gạo tăng cao. Các đợt nắng nóng trong quý II và III/2023 tiếp tục gây ra mối đe dọa đối với vụ thu hoạch lúa mì của Ấn Độ.
"Bát cơm" của ai sẽ bị ảnh hưởng?
Chuyên gia Oscar Tjakra nhận định: "Tình trạng thâm hụt sản lượng gạo toàn cầu sẽ làm tăng chi phí nhập khẩu gạo của các nước nhập khẩu gạo lớn như Indonesia, Philippines, Malaysia và các nước châu Phi vào năm 2023".
Bà Kelly Goughary - nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại Gro Intelligence cho biết nhiều quốc gia buộc phải giảm kho dự trữ trong khi các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi thâm hụt gạo sẽ phải chịu lạm phát giá lương thực cao như Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và một số nước châu Phi.
Tuy nhiên, Fitch Solutions ước tính rằng thị trường gạo toàn cầu sẽ trở lại trạng thái gần như cân bằng vào năm 2023 - 2024, có thể dẫn đến giá gạo giảm nhưng vẫn ở mức cao hơn 1/3 so với giá trị trung bình trước COVID-19 (2015 - 2019), trước khi thặng dư trở lại vào năm 2025 và sau đó tiếp tục nới lỏng trong trung hạn.
Tuy nhiên, sản xuất lúa gạo vẫn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết.
Theo baochinhpu.vn, dự báo xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2023 sẽ đạt khoảng 6,6 - 7 triệu tấn, trị giá gần 4 tỷ USD. Nhu cầu nhập khẩu gạo để tăng cường dự trữ lương thực của các thị trường lớn sẽ mở ra nhiều triển vọng cho xuất khẩu gạo của Việt Nam.