Cần thống nhất quản lý tuyến đường thủy nội địa Cửa Đại – Cù Lao Chàm
(QNO) – Liên quan đến vụ tai nạn chìm ca nô du lịch trên vùng biển Cửa Đại gây thiệt mạng 17 người, Cục Đường thủy nội địa (ĐTNĐ) Việt Nam vừa có báo cáo bổ sung gửi Bộ Giao thông vận tải (GTVT) về công tác quản lý hoạt động vận tải hành khách trên các tuyến từ bờ ra đảo Cửa Đại – Cù Lao Chàm.
Bất cập cấp phép rời bến
Theo Cục ĐTNĐ Việt Nam, thời điểm xảy ra vụ tai nạn, Quảng Nam chưa có tổ chức cảng vụ ĐTNĐ trực thuộc để thực hiện công tác quản lý cảng, bến. Công tác quản lý mới chỉ tập trung vào việc cấp phép hoạt động tại 2 bến thủy nội địa Cù Lao Chàm và Cửa Đại do Sở GTVT cấp giấy phép.
Tại đầu bến Cửa Đại việc thực hiện thủ tục được thực hiện bởi Đội Quản lý bến thủy nội địa thuộc Thanh tra Sở GTVT tỉnh; còn đầu bến Cù Lao Chàm được thực hiện bởi Ban Quản lý bến thủy nội địa Cù Lao Chàm (thuộc UBND xã Tân Hiệp).
Ngoài ra, theo Quyết định 3632 ngày 4.12.2009, Bộ GTVT ủy quyền cho Sở GTVT Quảng Nam thực hiện công tác quản lý nhà nước về cảng, bến thủy nội địa, thực tế tại đầu bến Cù Lao Chàm việc thực hiện thủ tục được giao đơn vị thuộc UBND xã Tân Hiệp là vấn đề cần làm rõ trong thực hiện nhiệm vụ được Bộ GTVT ủy quyền. Cục ĐTNĐ Việt Nam cho rằng, do Quảng Nam chưa có cơ quan cảng vụ thực hiện chức năng quản lý nhà nước tại cảng, bến thủy nội địa, người thực hiện thủ tục phương tiện vào, rời tại các đầu bến có thể chưa đủ chuyên môn, nghiệp vụ. Bên cạnh đó, Thanh tra Sở GTVT là đơn vị có chức năng thanh tra, kiểm tra lại đồng thời là cơ quan thực hiện thủ tục, cấp phép phương tiện vào, rời tại Cửa Đại cho thấy bất cập.
Tàu tắt thiết bị nhận dạng tự động
Theo thông tin về thời tiết và cảnh báo thời tiết nguy hiểm tại Quảng Nam được Trung tâm Khí tượng thủy văn Quảng Nam đăng trên trang Web: http://quangnam.kttvttb.vn vào lúc 16 giờ ngày 25.2 và 4 giờ ngày 26.2 nêu rõ: “Dự báo thời tiết vùng biển Quảng Nam trong 24 giờ tới: vùng biển có mưa rải rác, gió Đông Bắc mạnh cấp 5, có nơi cấp 6, giật cấp trên cấp 6. Tầm nhìn xa trên 10km, giảm xuống 4-10km trong mưa; sóng biển cao 1,5-2,5m. Tình trạng biển: biển động”.
Trong khi đó, theo Giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện thủy nội địa số 00053/22V43 do Chi cục Đăng kiểm số 4 thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp ngày 19.1.2022, tàu Phương Đông 05 được hoạt động trong điều kiện thời tiết gió không quá cấp 5.
Cục ĐTNĐ Việt Nam cho biết, với điều kiện thời tiết được dự báo có nơi cấp 6, giật trên cấp 6, thì người thực hiện thủ tục cần dừng việc cấp phép cho phương tiện hoạt động để đảm bảo an toàn theo quy định. Tuy nhiên, phương tiện vẫn được Ban Quản lý bến thủy nội địa Cù Lao Chàm cấp giấy phép rời bến; vì vậy cần xem xét trách nhiệm của người làm thủ tục để xác định nguyên nhân xảy ra vụ tai nạn.
Đặc biệt, cần làm rõ trách nhiệm của thuyền trưởng điều khiển tàu Phương Đông 05 theo quy định của pháp luật hiện hành. Cụ thể, theo quy định Luật Giao thông ĐTNĐ khi phương tiện đi vào nơi luồng giao nhau, luồng cong gấp, thuyền trưởng, người lái phương tiện phải giảm tốc độ của phương tiện, phát tín hiệu nhiều lần và đi sát về phía luồng đã báo cho đến khi phương tiện qua khỏi nơi luồng giao nhau, luồng cong gấp, luồng hẹp, luồng bị hạn chế. Trong khi vị trí xảy ra tai nạn được xác định nằm trong khu vực luồng cong gấp.
Theo Giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện thủy nội địa số 00053/22V43 do Chi cục Đăng kiểm số 4 thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp ngày 19.1.2022 thì phương tiện phải giảm tốc độ dưới 9km/giờ khi quay vòng.
“Cục ĐTNĐ thấy rằng vị trí tai nạn nằm ở khúc luồng cong gấp, theo quy định tại Luật Giao thông ĐTNĐ, thuyền trưởng phải giảm tốc độ để đảm bảo an toàn (dưới 9km/giờ theo giấy chứng nhận do cơ quan đăng kiểm cấp cho phương tiện). Đây cũng là thông tin cần xem xét về trách nhiệm của thuyền trưởng trong việc xác định nguyên nhân vụ tai nạn” - nội dung văn bản nêu.
Ngoài ra, theo Công ty TNHH MTV Thông tin điện tử hàng hải Việt Nam (VISHIPEL), thông tin cuối cùng về thiết bị AIS (thiết bị nhận dạng tự động) của tàu Phương Đông 05 được tiếp nhận là thời điểm 9 giờ 19 phút ngày 4.12.2020, từ đó đến nay hoàn toàn không có thông tin. Theo quy định, tàu Phương Đông 05 phải trang bị thiết bị AIS và các thiết bị vô tuyến điện. Đây là các thiết bị rất quan trọng trong công tác tìm kiếm cứu nạn, cũng như trong việc xác định vị trí, hướng đi, tốc độ của phương tiện khi xảy ra tai nạn.
Đề xuất giao tuyến Cửa Đại - Cù Lao Chàm về Bộ GTVT quản lý
Theo Quyết định số 3632 ngày 4.12.2009 và Quyết định số 34 ngày 7.11.2016 của Bộ GTVT ủy quyền cho Sở GTVT Quảng Nam gồm các nội dung như: công tác quản lý nhà nước tại cảng, bến thủy nội địa; công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường thủy nội địa; công tác quản lý, bảo trì đường thủy nội địa.
Ngày 15.11.2019, Bộ GTVT đã Thông báo (số 458) truyền đạt Kết luận của Thứ trưởng Nguyễn Nhật tại cuộc họp xử lý vướng mắc về công tác quản lý, bảo trì các tuyến đường thủy nội địa (ĐTNĐ) quốc gia ủy quyền cho Sở GTVT 3 tỉnh miền Trung (trong đó có Quảng Nam).
Theo đó, Bộ GTVT giao Cục ĐTNĐ Việt Nam khẩn trương tham mưu, báo cáo Bộ GTVT để thực hiện thủ tục chấm dứt việc ủy quyền đối với công tác quản ly, bảo dưỡng thường xuyên các tuyến ĐTNĐ quốc gia cho Sở GTVT Quảng Nam từ ngày 1.1.2020, đảm bảo đúng quy định.
Sau khi có Thông báo số 458, từ năm 2020 đến nay Sở GTVT tỉnh ít nhất có 3 văn bản gửi Cục ĐTNĐ Việt Nam đề nghị hướng dẫn các thủ tục chấm dứt ủy quyền quản lý, bảo trì tuyến ĐTNĐ Cửa Đại (Hội An) - Cù Lao Chàm.
Và gần đây nhất, ngày 5.1.2022, Giám đốc Sở GTVT Văn Anh Tuấn ký Công văn số 34 gửi Bộ GTVT cũng với nội dung tương tự như trên. Theo Sở GTVT, Quảng nam có 4 tuyến ĐTNĐ do Trung ương quản lý (trong đó có tuyến Hội An – Cù Lao Chàm).
Giám đốc Sở GTVT Văn Anh Tuấn cho rằng, trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ được ủy quyền, Sở GTVT các tỉnh Quảng Nam, Thanh Hóa, Nghệ An,... gặp rất nhiều khó khăn do thiếu biên chế, năng lực cán bộ, sắp xếp tổ chức bộ máy, trang thiết bị, phương tiện và kinh phí hoạt động, do đó đã kiến nghị Bộ GTVT chấm dứt nhiệm vụ ủy quyền.
Hiện nay, luồng tuyến đường thủy Hội An - Cù Lao Chàm do Cục ĐTNĐ quản lý và nạo vét để đảm bảo giao thông bãi cạn Cửa Đại.
Theo Giám đốc Sở GTVT Văn Anh Tuấn, việc tách rời chức năng theo dõi công tác quản lý, bảo trì thường xuyên với chức năng quản lý nhà nước ĐTNĐ còn nhiều tồn tại, bất cập, không đảm bảo tính thống nhất. Sở GTVT kiến nghị Bộ GTVT xem xét dừng ủy quyền cho sở quản lý, bảo trì các tuyến ĐTNĐ quốc gia trên địa bàn Quảng Nam để giao cho Cục ĐTNĐ quản lý, đảm bảo tính thống nhất trong thực hiện nhiệm vụ.
Trong khi đó, ngày 2.3.2022, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh ký văn bản yêu cầu các cơ quan liên quan đánh giá tổng thể các phương tiện hoạt động trên tuyến Hội An - Cù Lao Chàm, đề nghị Cục ĐTNĐ Việt Nam tổ chức rà soát đánh giá luồng tàu thuyền chạy trên tuyến, nạo vét hoặc kịp thời điều chỉnh luồng cho phù hợp với tình hình thời tiết từng mùa; giám sát tốc độ phương tiện thủy nội địa hoạt động ven biển, nhằm đảm bảo tuyệt đối an toàn, tạo niềm tin để thu hút khách du lịch tiếp tục tham quan Cù Lao Chàm bằng ĐTNĐ.