Quản lý nhà công sản ở Hội An - Bài 1: Rắc rối nhà số 75 Nguyễn Thái Học
Hàng chục ngôi nhà có diện tích lớn, vị trí đẹp trong phố cổ Hội An lâu nay được các cơ quan nhà nước cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp thuê kinh doanh dưới hình thức “liên kết” với mức giá thấp so với thị trường, dẫn đến thất thu ngân sách địa phương. TP.Hội An đang triển khai các biện pháp kiên quyết thu hồi, lập kế hoạch sử dụng nhà công sản hiệu quả.
BÀI 1: RẮC RỐI NHÀ SỐ 75 NGUYỄN THÁI HỌC
Dưới hình thức “liên kết” cùng khai thác, ngôi nhà số 75 Nguyễn Thái Học (TP.Hội An) được doanh nghiệp sử dụng kinh doanh trong thời gian dài, đến khi thành phố thu hồi thì doanh nghiệp không chịu trả và yêu cầu phải bồi thường.
Muốn lấy nhà phải bồi thường 25 tỷ đồng
Ngày 22.5.2013, bà Nguyễn Thị Vân - Chủ tịch Hội LHPN TP.Hội An đại diện Thường trực Hội LHPN thành phố ký bản thỏa thuận với ông Võ Minh Lê Hoàng - Giám đốc Công ty TNHH DV Phú Tường (Hội An) về việc phối hợp tổ chức hoạt động nhà hàng Trống Cơm tại địa chỉ 75 Nguyễn Thái Học, phường Minh An, TP.Hội An.
Theo đó, Hội LHPN thành phố sẽ giao phần nhà sau (gồm tầng trệt và tầng lầu nhà số 75 Nguyễn Thái Học) cho Công ty TNHH DV Phú Tường cải tạo sửa chữa, triển khai hoạt động kinh doanh nhà hàng. Hội LHPN thành phố chịu trách nhiệm tuyển dụng lao động phù hợp yêu cầu của nhà hàng; liên hệ ký kết hợp đồng xây dựng các chương trình biểu diễn tại nhà hàng; kiểm tra, giám sát các hoạt động kinh doanh buôn bán và có ý kiến khi nhà hàng hoạt động không đúng với nội dung phương án thỏa thuận.
Công ty TNHH DV Phú Tường chịu trách nhiệm cải tạo, sửa chữa, quét vôi toàn bộ nhà số 75 Nguyễn Thái Học trong quá trình sử dụng… Hàng tháng hai đơn vị tổ chức giao ban nắm bắt tình hình hoạt động, cần thiết sẽ họp bất thường cùng nhau giải quyết những vấn đề phát sinh.
Trong năm đầu tiên, mỗi tháng Công ty TNHH DV Phú Tường sẽ “chia” cho Hội LHPN TP.Hội An 10 triệu đồng lợi nhuận sau khi trừ các chi phí. Thời gian bắt đầu triển khai từ ngày 1.6.2013 (văn bản không ghi thời gian kết thúc thỏa thuận).
Thực tế, trong quá trình kinh doanh Công ty TNHH DV Phú Tường đã mở rộng hoạt động kinh doanh ra hầu như toàn bộ diện tích ngôi nhà 75 Nguyễn Thái học (477m2). Năm 2017, TP.Hội An yêu cầu thu hồi lại ngôi nhà, Hội LHPN TP.Hội An cũng ra thông báo chấm dứt thỏa thuận với Công ty TNHH DV Phú Tường, tuy nhiên phía doanh nghiệp không đồng ý, đồng thời yêu cầu phải bồi thường 25 tỷ đồng mới chịu bàn giao nhà.
Bà Ngô Thị Tuyết Nhung - Chủ tịch Hội LHPN TP.Hội An cho biết, do nhà hàng Trống Cơm hoạt động không đúng thỏa thuận ban đầu, cơ quan cũng không đủ người để quán xuyến, theo dõi hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt ngân sách nhà nước bị thất thu do giá thuê nhà quá thấp so với thị trường nên phải thu hồi.
“Khi UBND thành phố ra quyết định thu hồi nhà, chúng tôi đã thông báo cho doanh nghiệp nhưng họ không chịu hợp tác. Họ nói muốn lấy lại nhà phải bồi thường tiền. Tôi cũng nhiều lần nói chuyện cùng ông Võ Minh Lê Hoàng với tư cách cá nhân nhưng không ăn thua” - bà Nhung cho biết.
Theo bà Nhung, sai sót của bản thỏa thuận chính là không có thời hạn kết thúc, dù vậy, việc doanh nghiệp yêu cầu bồi thường 25 tỷ đồng là quá vô lý. Hiện thành phố đã được tỉnh giao xây dựng phương án cưỡng chế thu hồi nhà số 75 Nguyễn Thái Học nhưng đến nay vẫn chưa có quyết định cưỡng chế chính thức.
Thiếu giám sát nhà công sản
Nhà 75 Nguyễn Thái Học có vị trí thông 2 đường Nguyễn Thái Học và Bạch Đằng. Ban đầu được UBND thị xã Hội An (nay là TP.Hội An) bố trí cho Công ty Thương nghiệp Hội An sử dụng làm trụ sở. Năm 1996, ngôi nhà được giao lại cho Nhà Văn hóa thị xã Hội An sử dụng làm nhà biểu diễn nghệ thuật cổ truyền.
Năm 2013, UBND TP.Hội An quyết định bố trí cho Hội LHPN thành phố quản lý sử dụng. Tuy nhiên, đơn vị này đã cho Công ty TNHH Dịch vụ Phú Tường khai thác kinh doanh dưới hình thức “thỏa thuận liên kết”.
Một số ý kiến cho rằng, việc thiếu kiểm soát hoạt động sử dụng những ngôi nhà được thành phố giao trước đây đã dẫn đến hệ lụy, mà trường hợp nhà số 75 Nguyễn Thái Học chỉ là một điển hình; không chỉ làm thất thu hàng tỷ đồng ngân sách nhà nước mà còn khiến nhiều ban, ngành “khổ sở” nếu phải cưỡng chế.
Bà Nguyễn Thị Vân - Trưởng ban Dân vận Thành ủy Hội An, nguyên Chủ tịch Hội LHPN TP.Hội An khẳng định, bà không có lỗi trong việc ký thỏa thuận giao nhà với ông Võ Minh Lê Hoàng, bởi đây chỉ là sự phối hợp giữa hai bên chứ không phải hợp đồng thuê nhà.
“Theo thỏa thuận hàng năm hai bên phải ngồi lại họp rút kinh nghiệm mới tiếp tục ký lại thỏa thuận khác nhưng sau khi tôi chuyển công tác (ngày 1.1.2015) thì không ai quản lý, theo dõi chuyện này. Đúng ra hội phụ nữ phải có trách nhiệm tiếp tục theo dõi doanh nghiệp. Tất cả việc tôi làm đều theo phương án thành phố phê duyệt.
Chưa kể, đây là thỏa thuận hợp tác để hoạt động chứ không phải cho thuê nhà. Nhà nước giao cho hội phụ nữ quản lý và chúng tôi hợp tác với doanh nghiệp để giải quyết việc làm cho phụ nữ nghèo. Nếu sai là do ông Hoàng làm sai” - bà Vân nói.
Theo ông Võ Hữu Dũng - Trưởng phòng Quản lý đô thị TP.Hội An, đây là vấn đề thuộc thời kỳ trước để lại, tuy nhiên với chức trách của mình đơn vị sẽ cố gắng thu hồi những ngôi nhà công sản đã hết thời hạn cho thuê để tổ chức đấu giá minh bạch theo Luật Công sản.
“Mọi phương án cưỡng chế chúng tôi cũng đã tham mưu thành phố rồi, bây giờ chỉ chờ quyết định thôi. Về mặt pháp lý, nếu có cưỡng chế thì cũng chỉ cưỡng chế thu hồi nhà thành phố giao cho hội phụ nữ, còn Hội LHPN thành phố tự giải quyết chuyện với Công ty TNHH DV Phú Tường” - ông Dũng nói.
Không có căn cứ yêu cầu bồi thường 25 tỷ đồng
Theo một văn phòng luật sư tại TP.Đà Nẵng, đối chiếu nội dung ghi nhận tại thỏa thuận thì cả hai bên không có thỏa thuận về bồi thường khi phát sinh tranh chấp, nhưng nếu Công ty TNHH DV Phú Tường (gọi tắt Phú Tường) chứng minh thiệt hại và có căn cứ pháp luật có thể khởi kiện ra tòa để yêu cầu bồi thường ngoài hợp đồng.
Theo thỏa thuận, Phú Tường cam kết về việc “chịu trách nhiệm chính trong việc cải tạo, sửa chữa, quét vôi toàn bộ căn nhà” và “chịu trách nhiệm đầu tư cơ sở vật chất ban đầu để phục vụ các hoạt động nhà hàng và điều hành… trong suốt quá trình hợp đồng sử dụng”.
Như vậy, toàn bộ hoạt động kinh doanh của nhà hàng Trống Cơm đều do phía Công ty Phú Tường thực hiện đầu tư, kinh doanh. Theo Luật Doanh nghiệp, việc kinh doanh thì có lời hoặc lỗ và doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm đối với hoạt động kinh doanh của mình. Do đó, việc Phú Tường yêu cầu Hội Liên hiệp phụ nữ TP.Hội An bồi thường 25 tỷ đồng là không có căn cứ pháp luật.
Trong trường hợp doanh nghiệp Phú Tường không chịu trả nhà, UBND TP.Hội An có đủ thẩm quyền theo luật định để ban hành quyết định thu hồi tài sản là toàn bộ ngôi nhà 75 Nguyễn Thái Học. Tuy nhiên, phải theo trình tự pháp luật chặt chẽ như kiểm kê tài sản tại hiện trường với sự xác nhận của doanh nghiệp; thuê hoặc lập hội đồng định giá để đảm bảo khách quan trong việc định giá; tạm giữ tài sản cưỡng chế đến khi doanh nghiệp tới nhận…
Sau thời gian nhất định, nếu doanh nghiệp không đến nhận, chính quyền có thể bán đấu giá công khai tài sản, sau khi khấu trừ các khoản chi phí đã sử dụng cho việc cưỡng chế, bảo vệ tài sản, đấu giá tài sản…, số tiền còn lại sẽ được chuyển vào kho bạc nhà nước tạm giữ hoặc gửi đến tài khoản của Công ty Phú Tường nếu doanh nghiệp còn hoạt động.
--------------------
Bài cuối: Đấu giá cho thuê nhà
Từ câu chuyện ngôi nhà 75 Nguyễn Thái Học đã “vỡ” ra một số vấn đề trong việc quản lý sử dụng nhà công sản ở Hội An nhiều năm qua.