Một thập niên "giải cứu" biển Cửa Đại
Một thập niên đã đi qua kể từ thời điểm sạt lở bờ biển Cửa Đại (Hội An) manh nha và dần diễn biến phức tạp. Nhiều nỗ lực, giải pháp đồng bộ đã được triển khai song hiệu quả còn bỏ ngỏ, bờ biển địa phương vẫn đang tổn thương dai dẳng và có dấu hiệu lan rộng qua năm tháng.
Từ lúc bắt đầu sạt lở đến nay, bãi biển Cửa Đại đã bị xâm thực sâu vào vào đất liền khoảng 160 mét. Qua nhiều hội thảo quốc gia, khu vực đến nay các chuyên gia hàng đầu cũng như chính quyền địa phương vẫn chưa thể khẳng định nguyên nhân cuối cùng gây ra sạt lở bờ biển Hội An. Có nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan được nhận định bao gồm: mất cân bằng cát, xây dựng hồ chứa ở thượng nguồn, xây dựng thủy điện, bồi lấp cửa biển, thay đổi dòng chảy gần bờ xa bờ… Tốc độ xâm thực từ năm 2014 trở lại đây có chậm lại tuy nhiên tình hình khắc phục vẫn chưa mấy cải thiện dù riêng nguồn vốn từ ngân sách đổ vào “giải cứu” bờ biển đã hơn 250 tỷ đồng.
Chiều 19.11, UBND TP.Hội An tổ chức hội nghị đánh giá, rút kinh nghiệm công tác kè, chống sạt lở bờ biển Hội An. Tham dự hội nghị có Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quang Bửu cùng gần 100 đại biểu là lãnh đạo Cục Phòng chống thiên tai (Bộ NN&PTNT), các trường đại học, viện nghiên cứu, lãnh đạo doanh nghiệp, cộng đồng dân cư sống ven biển Cửa Đại, An Bàng.
Theo ông Nguyễn Văn Sơn - Chủ tịch UBND TP.Hội An, nhiều giải pháp chống đỡ của thành phố và cộng đồng thời gian qua vẫn mang tính vá víu trong khi mục tiêu cuối cùng không chỉ giữ được bờ mà phải tạo được bãi để phục vụ cho các hoạt động du lịch.
“Dù gặp rất nhiều khó khăn về ngân sách do dịch bệnh tuy nhiên từ năm 2021 thành phố sẽ dồn sức để khắc phục căn cơ vấn đề này đồng thời chờ đợi các dự án hỗ trợ lớn từ Trung ương cũng như tổ chức quốc tế triển khai đồng bộ” - ông Nguyễn Văn Sơn nói.
Hiện nay kè chống xâm thực tại biển Cửa Đại do nhà nước đầu tư bao gồm kè bằng bê tông cốt thép mái nghiêng, kè mềm bằng túi địa kỹ thuật, kè mềm bằng túi Geotube ngoài ra còn 4 tuyến kè do doanh nghiệp xây dựng chủ yếu bằng phương án kè thẳng đứng. Thực tế cho thấy, việc kè bằng bê tông cốt thép mái nghiêng đã đáp ứng nhu cầu bảo vệ bờ đồng thời có hiện tượng bồi cát tạo bãi tắm trong mùa hè ở một số tuyến. Trong khi đó tuyến kè mềm bằng túi Geotube cơ bản đáp ứng được nhu cầu tái tạo bãi tắm trong khi phương án kè thẳng đứng bằng cọc cừ bê tông dự ứng lực lại không thu được hiệu quả cao.
Qua khảo sát, nhận định của TP.Hội An, để xây dựng tuyến kè đảm bảo việc chống sạt lở trong mùa mưa đồng thời tái tạo bãi tắm trong mùa hè nhằm phục vụ du lịch thì phương án hiệu quả nhất là xây dựng kè mái nghiêng bằng tấm lát bê tông đặt trong hệ khung giằng ngang và dọc bằng bê tông cốt thép với hệ số mái m=5. Ngoài ra, Hội An kỳ vọng một khi kết hợp với hệ thống kè bờ kết hợp mỏ hàn mềm tạo bãi kết hợp với hệ thống đê chắn sóng ngầm từ xa do tỉnh đầu tư sẽ thu được tín hiệu khởi sắc hơn.
Bà Ngô Thị Anh Đào - chuyên gia kè sinh thái nhận định: “Chúng ta không hiểu đúng quy luật thì việc can thiệp sẽ không thể thành công. Các giải pháp mềm ở đây tôi chưa thể là “mềm” vì mềm là phải có sự sống tự nhiên. Vùng hạ lưu sông Thu Bồn là nơi giao thoa rất nhiều dòng chảy trong khi hiện nay ta quá tập trung vào bùn cát, biến thiên của bùn cát”.
Ông Nguyễn Sự - nguyên Bí thư Thành ủy Hội An chia sẻ, thực ra biển Hội An đã có tình trạng sạt lở từ những năm 1990 về trước, nhất là ở khu vực An Bàng nhưng khi đó dễ ứng phó vì công trình còn thô sơ chỉ cần thoái lui sự sống thì sau đó hiện trạng bờ biển sẽ được trả lại.
“Hiện nay có một thực tế là ở miền Trung những nơi bị sạt lở nặng nhất đều là các khu vực cửa biển nên chúng ta phải nhìn lại. Tôi đề xuất, các dự án, nguồn lực hỗ trợ nên ưu tiên cho việc chỉnh trị dòng chảy gần cửa biển thì mới giải quyết căn cơ vấn đề”, ông Nguyễn Sự nói.