Nghiên cứu hiện tượng dòng Rip tại các bãi tắm: Giải pháp hạn chế đuối nước
Hội thảo khoa học “Kết quả nghiên cứu hiện tượng dòng Rip tại các bãi tắm Quảng Nam” do Sở KH-CN phối hợp với Viện Hải dương học (Viện Hàn lâm khoa học & công nghệ Việt Nam) tổ chức chiều 25.12 đã làm rõ các đặc điểm, nguyên nhân, cách nhận dạng và hướng dẫn phòng tránh dòng Rip (luồng nước chảy mạnh từ bờ ra biển gây đuối nước).
Cảnh báo nguy hiểm
Đánh giá nguyên nhân, cơ chế hình thành dòng Rip, thiết lập sơ đồ phân vùng, dự báo, hạn chế ảnh hưởng của dòng Rip tại các bãi tắm ở Quảng Nam là vấn đề cấp thiết, bởi tại các bãi tắm như Tam Thanh (Tam Kỳ) hay Bình Minh (Thăng Bình), nhiều vụ đuối nước do tác động của dòng Rip đã xảy ra.
Những năm gần đây du lịch biển phát triển mạnh. Quảng Nam có nhiều bãi biển đẹp, trực tiếp tiếp xúc với biển sâu nên nguy cơ đuối nước khi tắm biển do dòng Rip càng lớn. Trong khi đó, các đội cứu hộ bãi tắm trên địa bàn tỉnh còn mỏng, trang bị thô sơ, chưa chuyên nghiệp.
Ông Phạm Viết Tích - Giám đốc Sở KH-CN cho biết, kiến thức về an toàn khi tắm biển của phần lớn người tắm biển còn kém. Nhiều người chưa hiểu ý nghĩa các biển báo, cờ cảnh báo hoặc không quan sát, chủ quan không nghe theo lệnh của lực lượng cứu hộ. Trong khi đó, theo nhận định, nạn nhân đuối nước do hiện tượng Rip nhiều nhất là những người biết bơi.
“Người biết bơi rất chủ quan, sau khi bơi ra quá xa, ngấm lạnh, khi gặp dòng Rip sẽ bị chìm dần. Ngoài ra, các em học sinh, du khách bị chết nhiều trong thời gian gần đây khi tắm biển ở Quảng Nam càng cho thấy tầm quan trọng trong nghiên cứu, nhận định về Rip” - ông Tích nói.
Theo TS.Nguyễn Bá Xuân - nguyên Trưởng phòng Vật lý biển (Viện Hải dương học), Rip có tốc độ đạt cực đại tới 2,0 - 2,5m/s, có độ cuốn xoáy cao, rất nguy hiểm khi người tắm biển gặp phải. Rip hình thành ở vùng sóng đổ ven bờ, đặc biệt nguy hiểm ở vùng bãi ngang - nơi thường diễn ra các dịch vụ tắm biển đông người. Dòng Rip không phải là một hiện tượng thần bí mà là loại dòng chảy cục bộ không thể tách của hệ thống dòng chảy tổng hợp và phức tạp ở vùng ven bờ. Nguyên nhân chính hình thành dòng Rip là do áp lực phản xạ của trường sóng tác động vào bờ gây ra. Sóng càng lớn về độ cao thì dòng Rip càng phát triển mạnh hơn. Nguyên nhân chính thứ 2 là do sự phức tạp, đa dạng của địa hình ven bờ biển với nhiều xói lở, bồi tụ, những hố sâu, rãnh sâu.
“Người tắm biển có thể tự mình nhận biết sự tác động của dòng Rip ở khu vực mình đang tắm thông qua dấu hiệu sụt lún rất nhanh của cát dưới chân chỗ mình đang đứng. Trong trường hợp này, để thoát khỏi nguy hiểm, người tắm biển nên rời khỏi vị trí đang đứng càng nhanh càng tốt” - TS.Nguyễn Bá Xuân nói.
Tích cực phòng tránh
Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, khi tắm biển, người dân cần để ý nhận biết các dấu hiệu dòng Rip. Đó có thể là vùng nước xáo trộn lăn tăn; khu vực có màu nước khác biệt với xung quanh; dải bọt sóng, rong biển, tảo biển hay rác di chuyển ra xa bờ một cách ổn định... Khi tắm biển, nếu không may gặp dòng Rip thì cần giữ bình tĩnh, không được bơi ngược dòng Rip mà bơi theo hướng song song với đường bờ để ra khỏi dòng Rip, vào bờ an toàn.
Theo TS.Lê Đình Mầu - nghiên cứu viên chính của Phòng Vật lý biển (Viện Hải dương học), nghiên cứu dòng Rip tại các bãi tắm trên thế giới đã được quan tâm nhiều, chuyên nghiệp hơn so với Việt Nam. Tuy nhiên, đây là công việc rất phức tạp, khó khăn, tốn kém do bản chất vật lý phức tạp của hiện tượng. Các nước đã đầu tư rất nhiều vào việc nghiên cứu dòng Rip để đưa ra các dự báo đúng hơn. Dòng Rip được hình thành, biến đổi phụ thuộc đồng thời vào các yếu tố sóng, thủy triều, địa hình, trầm tích... Nhưng các tính toán, dự báo các đặc trưng dòng Rip tại các bãi tắm Việt Nam chỉ phù hợp với tính toán dòng Rip tức thời khi điều kiện địa hình chưa biến động nhiều. Trong thực tế, các tính toán trên chỉ hợp lý đối với các vị trí xuất hiện dòng Rip lớn, ổn định do có độ sâu “ao xoáy” lớn, ít bị biến động qua một đợt sóng lớn.
Để hạn chế tác động của dòng Rip, giải pháp phòng tránh và cảnh báo là rất cấp thiết. TS.Lê Đình Mầu khuyến cáo các cơ quan chức năng, các nhà nghiên cứu khoa học cần tiếp tục điều tra, nghiên cứu về dòng Rip để tích hợp thêm các kiến thức, qua đó đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến kiến thức về dòng Rip trên phạm vi cả nước nói chung, Quảng Nam nói riêng.
“Một bãi biển nếu được cảnh báo tốt thì khách du lịch khi tắm biển sẽ an tâm. Đây là một trong những tiêu chí cơ bản về sự an toàn và phát triển bền vững của một bãi biển du lịch hiện đại. Quảng Nam cần thực hiện điều này qua các hình thức cảnh cáo bằng các pa nô, áp phích, biển, cờ cảnh báo cùng sự hiện diện của các nhân viên cứu hộ chuyên nghiệp” - TS.Lê Đình Mầu nói.