Mai một nghề làm nước mắm
Cùng với làng Hà Quang, Phước Lộc, làng Bình Phú (xã Tam Tiến, Núi Thành) xưa kia nổi tiếng với nghề làm nước mắm, nhưng hiện tại đã mai một...
 |
| Bà Nguyễn Thị Kim, người chuyên làm nước mắm ở Bình Phú năm xưa. Ảnh: V.Phin |
Bà Nguyễn Thị Kim (70 tuổi) ở làng Bình Phú nhớ lại: “Cách đây chừng chục năm, làng tôi hầu như nhà nào cũng có làm nước mắm cá cơm, cá nục bãi ngang. Riêng gia đình tôi muối gần 20 coong (còn gọi là ghè) mắm, mỗi coong muối từ 10 đến 35 ang cá cơm, cá nục; hàng năm xuất bán khoảng 2.000 - 3.000 lít nước mắm “hớt”. Lúc ấy, chủ nậu đi ghe bầu theo sông Trường Giang từ chợ Tam Kỳ chạy vào tận bến cạnh nhà để mua nước mắm”. Còn ông Nguyễn Ngọc Vinh cũng ở làng Bình Phú kể: “Toàn thôn 2, Tam Tiến ngày xưa (làng Bình Phú ngày nay) có hơn 200 hộ dân thì 200 hộ đều làm nước mắm. Nguyên liệu làm nước mắm ở đây là cá cơm, cá nục biển ngang, chưa qua ướp đá lạnh. Cứ mỗi buổi sáng ghe đánh bắt về cập bãi ngang thì các bà, các chị ra bán cá tươi (chủ yếu là cá cơm, cá nục), số còn lại đem hết về muối. Nước mắm làng biển Bình Phú nổi tiếng thơm ngon từ xưa. Loại nước mắm ở đây có màu vàng ánh và thơm lựng. Rót đầy nước mắm vào chén, bỏ cục cơm nguội vào vẫn nổi lên - đó mới là nước mắm thứ thiệt của Bình Phú. Thêm nữa, thứ nước mắm này để lâu vẫn không trở mùi…”.
Ở làng Bình Phú ngày xưa có nhiều hộ dân làm nước mắm và có tiếng tăm như hộ bà Trần Thị Bổn, Nguyễn Thị Nguyệt, Nguyễn Thị Kim, bà Năm Xin, Hai Nghiêm… Hàng năm, mỗi hộ sản xuất 1.000 - 3.000 lít nước mắm, thu lãi hàng chục triệu đồng. Đó là chuyện ngày xưa, còn ngày nay, nghề làm nước mắm ở làng Bình Phú đã mai một. Hiện tại, gần như cả làng không có hộ nào còn làm nước mắm theo kiểu truyền thống. Ông Nguyễn Hồng Công, người dân thôn Bình Phú nói: “Nghề làm nước mắm ở đây đã mai một là do nguồn cá nguyên liệu (cá cơm, cá nục) chưa qua ướp đá lạnh không còn nữa. Ghe mành đánh bắt hải sản ở làng bây giờ rất ít ghé bãi ngang như ngày xưa mà lại ghé thẳng cảng Kỳ Hà (xã Tam Quang) hoặc bến Tân Bình Trung (thôn 1, Tam Tiến) để bán cá. Hơn nữa, lớp trẻ bây giờ đa số đi làm công nhân trong các công ty, xí nghiệp, người già thì không theo nổi nghề làm mắm…”.
Làng Bình Phú (Tam Tiến) là làng bãi ngang ven biển hiện có 240 hộ dân, chủ yếu sống bằng nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy, hải sản, đời sống của người dân còn gặp nhiều khó khăn. Do điều kiện bãi ngang, không có nơi neo đậu tàu thuyền, hàng năm, ngư dân ở đây chỉ ra quân đánh bắt từ tháng 3 đến tháng 8 dương lịch, do vậy, nguồn thu nhập rất bấp bênh. Thêm vào đó, nghề làm nước mắm (chủ yếu do phụ nữ đảm đương) ở làng Bình Phú mai một đã làm mất đi nguồn thu đáng kể cho người dân vùng cát nơi đây. Ông Nguyễn Xuân Luận - Phó Chủ tịch UBND xã Tam Tiến nói: “Hiện tại, địa phương còn 2 thôn là Hà Quang và Phước Lộc duy trì nghề làm nước mắm. huyện Núi Thành đang quy hoạch đầu tư xây dựng làng nghề nước mắm tại thôn Tân Bình Trung để đưa các cơ sở sản xuất nước mắm vào hoạt động. Tuy nhiên, để hoạt động hiệu quả cần phải có những giải pháp đồng bộ như đảm bảo khâu cá nguyên liệu, đầu ra cho sản phẩm, kinh nghiệm truyền thống của địa phương cùng một số điều kiện khác đi kèm…”.
VĂN PHIN