Tàn lụi đặc sản chuối Pa Lưa
Nhắc tới chuối Pa Lưa, nhiều người nghĩ ngay đến thôn Pà Lừa (nay là thôn Vinh, xã Tà Pơơ, Nam Giang), bởi đây là đặc sản nổi tiếng ở vùng này. Thế nhưng, hiện nay chuối Pa Lưa đang dần tàn lụi và gần như đã bị người dân nơi đây quên lãng.
Khi chúng tôi đến thôn Pà Lừa để tìm hiểu về giống chuối này, nhiều người lắc đầu không ai hay biết gì, dù họ đang sống trên chính vùng đất của cây chuối Pa Lưa. Cây chuối Pa Lưa đã có mặt ở thôn Pà Lừa từ rất lâu, những năm trước đây, nhà nào cũng trồng chuối, không hẳn để bán, nhưng nhất định phải trồng một vài cây chuối Pa Lưa trong vườn để ăn hoặc làm quà biếu. Loại chuối này có thân cây cao hơn cây chuối bình thường 2 - 3cm, mỗi buồng chuối chỉ ra 5 - 6 nải, mỗi nải 5 - 7 quả. Quả chuối Pa Lưa thon dài, hơi cong như mảnh trăng lưỡi liềm, to gấp đôi, gấp ba chuối bình thường, có chiều dài 20 - 30cm, nặng 0,3 - 0,5kg một trái. Khi chín, chuối Pa Lưa có màu vàng óng mang hương thơm đặc trưng và đậm đà vị ngọt dân dã giống như người dân quê nơi đây.
Điểm nổi bật của giống chuối Pa Lưa là khi luộc có một hương vị riêng, rất ngon, dẻo và thơm, không lẫn vào đâu được. Những người đã từng được thưởng thức hương vị chuối này luôn cảm thấy vương vấn và mỗi năm đến mùa, họ lại nhớ để tìm về. Tuy nhiên, thứ đặc sản một thời ấy, bây giờ không dễ gì tìm được. Tìm hiểu, chúng tôi mới hay những cây chuối Pa Lưa đã dần bị chặt bỏ để thay bằng giống chuối lùn, chuối mốc cho năng suất cao và dễ tiêu thụ hơn. Hiện nay, những cây chuối Pa Lưa còn lại đã trở nên già cỗi, thoái hóa khiến chất lượng loại chuối này sụt giảm. Trước việc giống chuối Pa Lưa có nguy cơ bị xóa sổ, một vài hộ dân ở địa phương đã bắt đầu thử nghiệm việc nhân giống chuối này với hy vọng sẽ mang lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, số lượng chuối được trồng mới rất thưa thớt, tập trung chủ yếu ở các gia đình tại các xã Ta Bhing, Cà Dy, Tà Pơơ. Ông Alăng Mướp 70 tuổi, thôn Pà Păng, xã Cà Dy, có hơn 10 cây chuối đang tới lúc trổ buồng cùng 10 cây chuối con. Ông cho biết, gia đình ông nhân giống cây chuối bằng cách tách cây con từ cây mẹ, nhưng loài cây này rất khó trồng vì cần rất nhiều độ ẩm. Hơn nữa, giống chuối này tuy ngon nhưng tiêu thụ không hút hàng, trồng nhiều sợ không có đầu ra. “Thấy nhiều người phá bỏ chuối trồng cây khác tôi thấy tiếc lắm. Loại chuối này ngon như vậy nếu phá đi thì sau này muốn ăn cũng chẳng có. Vì thế tôi vẫn còn giữ lại một số cây và nhân giống thêm cây mới” - ông Alăng Mướp nói.
Dù chuối Pa Lưa đang tàn lụi dần theo thời gian nhưng hương vị rất riêng của nó khiến người ta nhớ mãi giống chuối mà thiên nhiên đã ban cho vùng đất này. Hy vọng sẽ có nhiều người như ông Alăng Mướp chung tay gìn giữ giống chuối Pa Lưa.
LÊ BÌNH