Thăm làng gốm Bát Tràng...
Cách trung tâm Hà Nội hơn 10km về phía đông nam, làng gốm Bát Tràng là địa điểm du lịch yêu thích của giới trẻ khi đến Hà Nội hiện nay. Có thể nói, Bát Tràng nổi tiếng là thiên đường đồ gốm “rẻ và đẹp” của Việt Nam. Du khách vừa có thể tham quan vừa có thể vui chơi, giải trí với những hoạt động lành mạnh, bổ ích.
Gốm Bát Tràng là tên gọi chung cho các loại đồ gốm được sản xuất tại làng Bát Tràng, thuộc xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Tương truyền rằng, làng ban đầu mang tên Bạch Thổ phường, rồi sau đó được đổi lại thành Bát Tràng phường cho đến tận bây giờ. Nói một cách nôm na thì “Bát” nghĩa là chén bát, đồ gốm và “Tràng” là chỗ đất dành riêng cho chuyên môn. Các mặt hàng được trưng bày tại đây vô cùng đa dạng và phong phú về chủng loại, kiểu dáng, từ những sản phẩm đơn giản như: đĩa treo tường, lọ hoa, ly, cốc… đến những sản phẩm sử dụng kỹ thuật và công nghệ cao. Nhưng các sản phẩm trên có đặc điểm chung là đều mang tính chất cá biệt và có sắc thái riêng của làng nghề lâu đời và nổi tiếng bậc nhất Việt Nam.
 |
| Học sinh tập làm gốm tại làng gốm Bát Tràng. Ảnh: H.N.T |
Từ Hà Nội, mất khoảng 30 phút xe máy hoặc xe buýt là có thể đến làng gốm Bát Tràng với quãng đường đi khá dễ dàng. Vừa đặt chân đến làng gốm là khách có thể thấy được ngay nét “đặc trưng” của làng. Đó là các xe chở gốm nối tiếp nhau trên những con đường nhỏ phủ đầy đất đỏ, mang đến cho du khách một cảm giác về vùng quê khá yên bình và thanh tịnh. Du khách có thể vừa đi vừa ngắm các xưởng gốm tư nhân hoặc những giàn phơi gốm cũng rất thú vị. Một khi đã đến đây thì nhất định phải ghé chợ gốm. Khu chợ rộng 6.000 mét vuông là nơi bày bán tập trung hầu hết các mặt hàng thủ công mỹ nghệ về gốm sứ từ bình dân đến cao cấp. Khách tham quan có thể chiêm ngưỡng, chụp hình thoải mái và thỏa sức lựa chọn quà kỷ niệm với giá cả bình dân tùy theo từng loại mặt hàng.
Đến Bát Tràng mà không tự tay làm gốm thì quả là thiếu sót lớn. Có rất nhiều nhà dân mở dịch vụ để phục vụ khách du lịch, cả trong và ngoài ngước. Thậm chí, các trường học còn có thể dẫn học sinh đến đây để “đổi mới” phương pháp giảng dạy các môn lịch sử nhằm gây tính hứng thú, tò mò khám phá của các em. Từ cổng chợ, các “chủ sân chơi” đã chủ động hỏi thăm và mời gọi khách. Mỗi du khách có thể tự tay nặn những hình dáng mà mình mong muốn trên một bàn gốm xoay dưới sự chỉ dẫn tỉ mỉ của các nghệ nhân. Họ sẽ chọn đất, giúp khách tạo hình và lấy tâm mẫu một cách rất nhiệt tình. Để có thành phẩm cuối cùng thì sau khi gốm đã được nặn thành hình theo sở thích của khách, nghệ nhân sẽ đem sản phẩm ra phủ men và nung đốt. Chỉ với 40.000 đồng/sản phẩm là du khách có thể lấy ngay (sản phẩm thô) hoặc chờ thêm 2 - 3 ngày để có sản phẩm hoàn thiện với chi phí từ 80.000 - 120.000 đồng/sản phẩm, bao gồm chi phí nung đốt và vận chuyển.
Thông thường, du khách sẽ phải chờ khoảng 30 - 45 phút để phơi sấy gốm nên trong thời gian này họ có thể đi tham quan chợ kết hợp với ẩm thực nơi đây. Chợ Bát Tràng có lẽ chỉ có gốm là “món” đặc sản nhất nên các đồ ăn không có gì đặc biệt lắm. Tuy nhiên, cũng có khá nhiều món ăn cho du khách lựa chọn. Chẳng hạn như: bún, miến, phở hay những món ăn vặt bình dị đậm chất dân quê như: bánh khoai, bánh tẻ nóng, trứng luộc, nước mía… Giá cả ở đây cũng “khá mềm”, không có tình trạng chặt chém như các khu vui chơi, điểm du lịch khác. Cộng vào đó là người dân Bát Tràng cũng rất hiếu khách, quan tâm hỏi thăm và trò chuyện cởi mở, thân thiện.
Du lịch Bát Tràng không cần nhiều nhưng với một ngày trải nghiệm cũng là đủ để giúp du khách phương xa biết và hiểu hơn nhiều về nét văn hóa truyền thống Việt Nam. Một khi được len lỏi trong từng con ngõ nhỏ, được chứng kiến các công đoạn làm gốm nơi đây và đứng trước những mặt hàng mỹ nghệ gốm Bát Tràng, ta sẽ thêm thán phục những đôi bàn tay tài hoa của các nghệ nhân làng gốm - những con người đã tạo nên men ngọc cho đời. Và còn gì tuyệt vời hơn khi tự tay ta có thể làm ra những sản phẩm gốm, thứ mà nhìn sơ qua có vẻ rất dễ dàng nhưng thực chất lắm kỳ công...
HẠNH NGUYÊN TRANG