WHO ủng hộ tự xét nghiệm phát hiện HIV
Trong cuộc chiến phòng, chống HIV/AIDS trên toàn cầu, việc tự xét nghiệm tại nhà là phương pháp mới nhằm hỗ trợ chẩn đoán bệnh.
Dịch bệnh thế kỷ HIV/AIDS được ghi nhận có xu hướng suy giảm trong vòng 10 năm qua nhưng vẫn có đến 36,7 triệu người trên thế giới đang phải sống chung với HIV/AIDS, chủ yếu sinh sống ở khu vực tiểu sa mạc Sahara thuộc châu Phi. Cuộc chiến chống HIV/AIDS vẫn gặp nhiều thách thức, gian nan trong khi các nước thành viên Đại hội đồng Liên hiệp quốc đã thông qua tuyên bố chính trị về đẩy nhanh nỗ lực, hành động nhằm hoàn tất mục tiêu chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030.
Theo khuyến cáo mới nhất của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), số người nhiễm HIV nhưng không tiếp cận với phương pháp xét nghiệm để phát hiện bệnh và được điều trị làm ức chế sự nhân lên của vi rút là một trong những rào cản lớn nhất để thế giới đạt được mục tiêu đề ra. Từ đó, hàng triệu ca bệnh không có cơ hội để tiếp cận với ARV - liệu pháp điều trị sử dụng các thuốc kháng vi-rút, hay còn gọi là thuốc ARV. Trong công bố ngày 29.11 vừa qua, cùng dịp ngày Thế giới phòng chống HIV/AIDS (1.12), WHO cho biết 40% những người lây nhiễm HIV trên toàn thế giới không biết họ bị lây nhiễm. Hiện chỉ có hơn 18 triệu trong tổng số 36,7 triệu người nhiễm HIV được điều trị ARV.
 |
| Có thể tự xét nghiệm để biết nhiễm HIV hay không. Ảnh: pinterest |
Bởi vậy, WHO ủng hộ việc tiếp cận rộng rãi hơn bộ y cụ tự xét nghiệm (self-testing) để giúp cho những người có nguy cơ bị lây nhiễm xác định xem họ có bị lây nhiễm HIV hay không. Tổng Giám đốc WHO - bác sĩ Margaret Chan nói: “Việc tự xét nghiệm để phát hiện HIV sẽ mở cửa cho nhiều người biết được tình trạng lây nhiễm HIV của họ và tìm cách chữa trị cũng như tiếp cận những dịch vụ phòng ngừa để cứu bản thân mình và tránh lây nhiễm cho người khác”. Trên thực tế, các chuyên gia y tế cho biết vì tâm lý e ngại, sự kỳ thị và thiếu tính bảo mật là những lý do chính khiến nhiều người nghi bị nhiễm HIV nhưng không dám đến các cơ sở y tế xét nghiệm. Với phương pháp tự xét nghiệm HIV tại nhà sẽ giúp người bị ảnh hưởng bởi HIV có thêm lựa chọn riêng tư và bảo mật. Tuy nhiên, lãnh đạo của WHO đặt ra vấn đề khi phát hiện nhiễm bệnh, các bệnh nhân cần phải đến các cơ sở y tế để xác nhận kết quả xét nghiệm, có sự tư vấn của các y, bác sĩ và phác đồ điều trị với ARV.
Bộ dụng cụ tự xét nghiệm HIV tại nhà đòi hỏi lấy nước bọt hay máu trích từ đầu ngón tay và cho biết kết quả với thời gian tối đa là 20 phút. Việc tiến hành tự xét nghiệm HIV tại nhà vẫn còn giới hạn, đến nay mới có 23 quốc gia ban hành những chính sách hỗ trợ việc tự xét nghiệm bệnh HIV; trong đó có các nước phát triển như Anh, Pháp, Mỹ và cả các nước trong khu vực châu Á như Trung Quốc, Malaysia, Philippines. Tháng 8.2016, tại TP.Hồ Chí Minh, Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế ) phối hợp với Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức khởi động dịch vụ tự xét nghiệm HIV tại Việt Nam. Ngoài ra, WHO đang làm việc để giảm giá thành bộ dụng cụ tự xét nghiệm HIV để nhiều người có cơ hội tiếp cận. Những người nhiễm HIV được chẩn đoán muộn có khả năng tử vong vì AIDS ngay trong năm đầu tiên cao hơn gấp 11 lần so với những người được phát hiện kịp thời.
QUỐC HƯNG