Lý thuyết hợp đồng trong nền kinh tế
Giải Nobel Kinh tế 2016 vừa được trao cho 2 nhà khoa học Mỹ và Phần Lan về nghiên cứu lý thuyết hợp đồng trong thời hiện đại.
Theo Ban giám khảo Nobel 2016, nghiên cứu kinh tế của hai giáo sư Oliver Hart (quốc tịch Mỹ - Anh) và Bengt Holmstrom (Phần Lan) mang tính ứng dụng cao trong thực tiễn. Mặc dù khái niệm về hợp đồng xuất hiện phổ biến trong nền kinh tế hiện đại như hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng việc làm, hợp đồng sở hữu trí tuệ, Oliver Hart và Bengt Holmström là những nhà nghiên cứu đầu tiên làm rõ về nhu cầu, lợi ích của các bên tham gia hợp đồng trong đời sống hiện đại. Đồng thời qua đó giúp mọi người đánh giá chính xác hơn về hiệu quả của các hợp đồng. Lý thuyết hợp đồng cũng giải thích vì sao các hợp đồng lại có nhiều hình thức và thiết kế khác nhau.
 |
| Hai chủ nhân giải Nobel Kinh tế 2016: Oliver Hart (trái) và Bengt Holmstrom. Ảnh: AFP |
| Giải thưởng Nobel 2016 - Y học: Yoshinori Ohsumi (Nhật Bản) với công trình “tế bào tự phân hủy và tái tạo”. - Vật lý: David Thouless, Duncan Haldane và Michael Kosterlitz (cùng quốc tịch Anh) với “những biến đổi thất thường của vật chất”. - Hóa học: Jean-Pierre Sauvage (Pháp), J. Fraser Stoddart (Anh), Bernard L. Feringa (Hà Lan) với “những cỗ máy nhỏ nhất thế giới”. - Hòa bình: Tổng thống Colombia - Juan Manuel Santos với “thỏa thuận hòa bình được ký kết giữa chính phủ với phong trào vũ trang cánh tả (FARC) Colombia. - Kinh tế: Oliver Hart (quốc tịch Mỹ-Anh) và Bengt Holmstrom (Phần Lan) với “lý thuyết hợp đồng”. |
Cụ thể, công trình phát triển lý thuyết hợp đồng, là cơ sở nghiên cứu toàn diện nhiều khía cạnh của hợp đồng, như việc thù lao cho các lãnh đạo dựa trên hiệu quả làm việc, chính sách khấu trừ cũng như đóng góp trong lĩnh vực bảo hiểm hoặc việc tư nhân hóa các lĩnh vực công khi cần thiết. Ví như, người lao động trong dịch vụ công như giáo viên, nhân viên y tế sẽ được trả lương cố định hay dựa vào kết quả làm việc của họ… Ban giám khảo Nobel 2016 đánh giá, các nghiên cứu của 2 chuyên gia Oliver Hart và Bengt Holmström trở thành công cụ để phân tích không chỉ các vấn đề tài chính mà cả vấn đề phân bổ quyền kiểm soát, quyền sở hữu và cả các quyền quyết định của các bên. Trước đó, giải Nobel Kinh tế năm 2015 vinh danh giáo sư Angus Deaton của Trường Đại học Princeton khi phân tích về tiêu dùng, nghèo đói và trợ cấp xã hội.
Oliver Hart sinh năm 1948 tại London (Anh) và lấy bằng cử nhân toán học tại Trường Đại học Cambridge năm 21 tuổi. Ba năm sau, ông tốt nghiệp thạc sĩ kinh tế tại Đại học Warwick nhưng lấy bằng tiến sĩ tại Đại học Princeton và hiện là giáo sư tại đại học danh tiếng Harvard (Mỹ). Những công trình nghiên cứu của Oliver Hart chủ yếu tập trung vào lý thuyết hợp đồng, lý thuyết công ty, tài chính doanh nghiệp, luật - kinh tế. Oliver Hart cho biết, hợp đồng trong nền kinh tế hiện đại rất phức tạp, trong đó có quy định về các khoản thưởng lớn… Giáo sư Bengt Holmström sinh năm 1949 tại Helsinki (Phần Lan) nhưng gần như dành hết thời gian nghiên cứu tại Mỹ. Ông lấy bằng tiến sĩ khoa kinh tế tại Đại học Stanford và hiện giảng dạy tại Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ).
Giải Nobel Kinh tế hay giải thưởng của Ngân hàng Thụy Điển về khoa học kinh tế được ra đời vào năm 1968 để tưởng nhớ nhà khoa học Thụy Điển, Alfred Nobel - người sáng lập ra các giải thưởng Nobel về Y học, Vật lý, Hóa học, Văn học và Hòa bình. Giải Nobel cuối cùng của năm 2016 là Văn học sẽ được công bố vào chiều 13.10.
KIM OANH