Đột nhập bãi vàng trái phép
Dù chưa được cơ quan chức năng cấp phép, nhưng tại khu vực Hang Đá (thôn Trà Văn A, xã Phước Kim, huyện Phước Sơn), một chủ bãi vẫn đưa người và phương tiện vào để khai thác vàng trái phép.
Ngang nhiên mở đường vào bãi
Hang Đá là địa danh từng được biết đến với nạn khai thác vàng trái phép phức tạp. Mấy năm trở lại đây, với sự vào cuộc của cơ quan chức năng, nạn khai thác vàng trái phép ở đây đã tạm lắng. Hang Đá nằm sâu trong rừng già nguyên sinh. Để có mặt tại điểm khai thác vàng này, chúng tôi phải giả trang thợ săn, dưới sự dẫn đường của người dân địa phương và mất gần 3 giờ đi bộ mới đến nơi.
Con đường mòn độc đạo từ bìa rừng vào Hang Đá len lỏi giữa rừng sâu, nay đã được đào bới, chặt phá cây để mở rộng. Anh H.V.R. (người dẫn đường) cho hay: “Mấy tháng nay, chủ bãi vàng thuê người phát quang, mở đường rồi thuê trâu bò kéo máy móc vào để khai thác. Lợi dụng việc mở đường, nhiều người ngoài đã vào chặt phá rừng”. Càng đi vào sâu bên trong, chúng tôi chứng kiến hàng chục cây rừng đã bị đốn hạ. Nhiều đoạn đường đã được đào bới, san bằng và mở rộng, dấu vết của việc vận chuyển phương tiện, cũng như gỗ rừng vẫn còn in hằn trên mặt đất. Nhiều cây rừng cổ thụ đã bị đốn hạ chỉ còn trơ gốc, gỗ đã được cắt thành phách, chờ vận chuyển ra bên ngoài. Càng tiến gần bãi vàng ở Hang Đá, số lượng cây rừng bị đốn hạ càng nhiều.
 |
| Máy móc phục vụ việc khai thác vàng tại Hang Đá. Ảnh: MINH THANH |
Hang Đá nằm bên con suối lớn, nước chảy ầm ào. Việc khai thác vàng khiến phần hạ lưu chảy về xuôi nước đục ngầu. Nơi mỏm đất nhô ra phía suối đã được đục khoét, một lán trại đã được dựng lên có thể chứa hàng chục người nằm ngủ. Trên những chiếc sạp bằng gỗ, chăn gối vẫn còn ngổn ngang, chất đống. Áo quần phu vàng lem luốc bùn đất treo khắp nơi. Quản lý nhóm công nhân gồm 5 người đang có mặt ở đây là một nam thanh niên. Hỏi công nhân đâu hết, anh này cho biết: “Công nhân người địa phương đã nghỉ để về quê cúng trâu, mai mốt mới vào lại”. Hỏi bao nhiêu công nhân, anh này ngập ngừng: “Vì chưa có giấy phép. Vàng đâu có mà thuê nhiều. Chỉ có mấy người đào đãi thủ công thôi”. Tuy nhiên, theo thông tin mà chúng tôi thu thập được từ người dân địa phương, số lượng công nhân làm việc tại bãi vàng này lên đến con số hàng chục người. Trong đó phần lớn là người dân Thanh Hóa. Khu vực khai thác chính của bãi vàng máy móc dùng để nghiền xay, sàng lọc đất đá được dựng lên, đất đá được đào bới ngổn ngang. Cạnh đó là những hầm lò sâu hun hút. Hai công nhân đang xúc đất đổ vào hệ thống máy để sàng lọc đất đá, e dè trước những câu hỏi của chúng tôi. “Bọn em vừa vào làm thuê, tháng được trả công 4 triệu đồng. Em không biết gì hết. Có gì anh hỏi mấy anh kia” - một thanh niên vừa nói vừa chỉ tay về phía lán.
 |
| Một cây gỗ lớn bị đốn hạ ngay bên cạnh tuyến đường vào bãi vàng vừa được mở. Ảnh: MINH THANH |
Địa phương nói “không có gì”
| Nhằm lập lại trật tự, kỷ cương trong lĩnh vực quản lý khoáng sản, ngày 18.5 vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh đã có chỉ thị về triển khai các giải pháp, nhiệm vụ nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Chỉ thị nêu rõ “cơ quan, đơn vị, địa phương nào để xảy ra vi phạm quy định của Nhà nước về quản lý tài nguyên khoáng sản thì trước hết thủ trưởng đơn vị, địa phương đó phải chịu trách nhiệm trước Bí thư và Chủ tịch UBND tỉnh. Đối với cán bộ cơ quan nhà nước và lực lượng vũ trang có hành vi làm ngơ, bao che, tiếp tay cho hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, vận chuyển kinh doanh khoáng sản trái phép hoặc cấp phép không đúng thẩm quyền phải được xử lý nghiêm theo quy định hiện hành của Nhà nước…”. Chủ tịch UBND tỉnh cũng giao nhiệm vụ cụ thể cho các địa phương “chịu trách nhiệm về quản lý tài nguyên khoáng sản thuộc địa bàn quản lý, không để xảy ra hoạt động khoáng sản trái phép, quá trình quản lý nếu vượt khả năng thì đề nghị cấp trên hỗ trợ xử lý. Nếu không phát hiện, ngăn chặn, xử lý hoặc không báo cáo cấp trên để hỗ trợ xử lý kịp thời hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn thì chủ tịch UBND cấp xã, cấp huyện phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và chủ tịch UBND cấp trên”. |
Nhóm thợ đi đặt bẫy rừng, bắt cá suối chúng tôi gặp trên đường đi cho biết: “Vùng này có sóng điện thoại nên hễ có cơ quan chức năng đi vào là bên trong bãi họ biết hết, cho công nhân trốn vào rừng, chỉ để lại vài người. Mấy hôm trước, tôi đi đặt bẫy còn thấy hơn 20 công nhân. Nếu có vài người làm thì họ thuê dân làng cõng chuyến, vận chuyển hàng hóa vào bãi để làm gì”. Đúng như lời nhóm thợ săn nói, trên đường đi ra chúng tôi gặp đoàn cán bộ kiểm lâm của huyện Phước Sơn đi vào kiểm tra khu vực này. Thông tin có đoàn kiểm tra, nhóm công nhân trong bãi vàng cho hay đã biết từ hai ngày trước.
Chúng tôi hỏi ông Hồ Văn Tròn - Chủ tịch UBND xã Phước Kim về tình hình khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn, ông trả lời chắc nịch: “Đuổi hết rồi. Hiện chỉ còn một công ty có giấy phép khai thác vàng ở Hang Nhím”. Riêng khu vực Hang Đá, ông Tròn cho biết, chủ bãi đang thăm dò, nếu có vàng sẽ làm, không có họ sẽ rút quân về. Hỏi vì sao không truy đuổi? Ông Tròn cho hay: “Xã vào kiểm tra nhưng thấy không có gì. Xã cũng đã báo cáo cho huyện”.
Thực tế chúng tôi ghi nhận từ hiện trường và những gì ông Chủ tịch UBND xã Phước Kim trả lời rất khác nhau. Nhìn cảnh núi rừng bị tàn phá, cây rừng bị đốn hạ, máy móc hầm lò ngổn ngang thì việc “không có gì” mà ông Tròn nói thật khó chấp nhận. Điều đáng nói, trong báo cáo mới nhất của Phòng TN-MT huyện Phước Sơn về tình hình khai thác khoáng sản 6 tháng đầu năm 2016, không hề nhắc đến điểm khai thác vàng trái phép tại Hang Đá.
MINH THANH