Cùng đồng bào Cơ Tu ăn tết
(QNO) - Không chỉ thú vị bởi các hoạt động vui chơi truyền thống, ngày tết của đồng bào Cơ Tu ở các huyện miền núi Đông Giang, Tây Giang và Nam Giang còn tạo được nét riêng thông qua tập tục xông đất đầu năm, cùng các điểm du xuân hấp dẫn và văn hóa ẩm thực độc đáo.
 |
| Những gì quý giá nhất để chuẩn bị tết sẽ được chủ nhà mời khách trong ngày xông đất đầu năm mới. TRONG ẢNH: Một chủ nhà với lấy chai rượu chưng trên bàn thờ ra mời khách đến xông đất nhà mình trong buổi sáng mồng Một tết. |
Tục xông đất đầu năm
Mồng Một tết, trong tiết trời mùa xuân, những già làng, trưởng bản của đồng bào Cơ Tu thường đến các hộ gia đình trong làng để chúc tết, xông đất đầu năm mới. Tập tục độc đáo này được đồng bào duy trì từ rất nhiều năm qua với các hình thức vui xuân đầy ý nghĩa.
Theo ông Alăng Bê - Bí thư Chi bộ thôn Bút Tưa (xã Sông Kôn, huyện Đông Giang), tục xông đất ngày đầu năm của đồng bào Cơ Tu mang giá trị ý nghĩa rất độc đáo, không chỉ thể hiện tấm lòng của khách đối với chủ nhà, mà còn thắt chặt thêm sự gắn kết làng bản, cũng như tạo được tâm lý năm mới đầy phấn khởi cho cả đôi bên. Đây là tập tục đẹp, được đồng bào gìn giữ suốt hàng chục năm nay, kể từ khi người Cơ Tu bắt đầu ăn Tết Nguyên đán. “Khi đến xông đất, tâm lý người khách bao giờ cũng muốn tạo được sự tin tưởng nhất định đối với chủ nhà về một năm mới sẽ luôn an lành, có thật nhiều sức khỏe và mùa màng bội thu. Đó cũng chính là hàm ý tốt đẹp trong tục xông đất của đồng bào Cơ Tu”, ông Bê cho biết thêm.
Xông đất, nghĩa là người đến “xông” phải đến thật sớm và chuẩn bị tâm lý mang những điều tốt lành nhất đến với chủ nhà. Theo đó, những người lớn tuổi có uy tín, những già làng, trưởng bản,… thường được giao nhiệm vụ đến xông đất đầu năm của các hộ dân trong làng. Bởi những người này luôn được đồng bào kính nể và đặt niềm tin may mắn cho gia đình, cùng dân làng trong năm mới. Tập tục này thường chỉ được tính trong buổi sáng mồng Một tết, do vậy khi chưa có người đến xông đất, vì rất nhiều lý do nên người trẻ thường rất ngại đến thăm nhà của nhau. Vì thế, sau cúng giao thừa, người Cơ Tu xem tục xông đất như một nghi lễ đầu tiên đón chào năm mới của mình.
 |
| Tác giả (bên phải) trong một buổi cùng đến xông đất của một hộ gia đình đồng bào Cơ Tu ở thôn Bút Tưa (xã Sông Kôn, huyện Đông Giang). |
Ngoài chúc nhau những lời may mắn, an lành trong năm mới, chủ nhà và khách đến xông đất còn biểu hiện tình cảm của mình thông qua cách thăm hỏi, động viên và cùng nâng ly rượu mừng năm mới đầy niềm tin và kỳ vọng. Ngày nay, khi cuộc sống đã có nhiều thay đổi, đồng bào Cơ Tu không còn bó hẹp đối tượng xông đất. Vì vậy, những người trẻ tuổi, nếu được đồng bào tin yêu, tôn trọng vẫn có thể đến xông đất thể theo lời mời của chủ nhà.
Độc đáo ẩm thực truyền thống
Cũng như nhiều cộng đồng dân cư miền núi khác, đồng bào Cơ Tu thường rất coi trọng ngày Tết Nguyên đán. Nếu như người miền xuôi quan niệm tết là để vui chơi thì với đồng bào Cơ Tu, ngày tết chính là dịp để “ăn chơi” sau những tháng ngày lam lũ mưu sinh. Vì vậy, trong mâm cỗ ngày tết của đồng bào luôn đủ đầy các món ẩm thực truyền thống độc đáo với rượu cần, rượu tà - vạt, rượu tr’đin,…
Đến các bản làng của đồng bào Cơ Tu trong dịp Tết Nguyên đán, du khách mềm môi bởi giọt nồng, giọt đắng của hương vị rượu cần, rượu tà - vạt, cùng các loại ẩm thực truyền thống mang nét riêng núi rừng. Đó là những món ngon luôn được đồng bào Cơ Tu ưa chuộng như: thịt xông khói, bánh sừng trâu, z’rắ, thịt nướng ống,… đậm đà cùng vị tiêu rừng đầy hấp dẫn.
Theo quan niệm của đồng bào Cơ Tu, ngày tết cũng là dịp để người dân và du khách cùng thưởng thức những món ngon truyền thống. Qua đó, vừa thể hiện tài năng chế biến ẩm thực, vừa tạo không gian vui xuân đa sắc màu, đa phong cách mang đậm tính truyền thống và hiện đại.
 |
| Cùng vui tết của đồng bào Cơ Tu với hương vị các món ẩm thực truyền thống và rượu tà - vạt. |
Già làng C’lâu Blao, ở làng Voòng (xã Tr’hy, huyện Tây Giang) cho biết, ngày tết cùng với không gian thưởng thức những món ẩm thực tại các gươl làng, đến với vùng biên Tr’hy du khách còn được tham quan tại khu du lịch Đỉnh Quế đầy tiềm năng, cùng khám phá những cảnh quan thiên nhiên kỳ thú. Ở độ cao hơn 1.200m so với mực nước biển, Đỉnh Quế mùa này lung linh với những màn sương giăng, mây phủ đón ánh nắng xuân về. Nơi đây, trở thành điểm du xuân lý tưởng cho người dân địa phương muốn thưởng ngoạn cảnh quan thiên nhiên trong những năm gần đây. “Cùng với điểm du xuân hấp dẫn, những món ẩm thực truyền thống của đồng bào Cơ Tu sẽ tạo nên không gian vui xuân ấm cúng, độc đáo và mang đầy tính trải nghiệm”, già Blao chia sẻ.
Ngày tết, vui cùng đồng bào Cơ Tu, hương vị ẩm thực níu bước chân lữ khách gần xa. Bên chén rượu cần say nồng, giọt nắng xuân ấm áp như gọi mời khúc giao duyên trong niềm hân hoan đón chào ngày mới. Tết vui như hội, khắp bản làng vang điệu khèn cùng những lời chúc nhau và tiếng cười giòn tan giữa sắc xuân ngập tràn.
ALĂNG NGƯỚC