Cù Lao Chàm: Cần giữ chân người trẻ
Những năm gần đây, các hoạt động du lịch - dịch vụ tại xã đảo Tân Hiệp (Hội An) đã tạo sinh kế cho nhiều người dân địa phương phát triển kinh tế, nâng cao đời sống. Tuy nhiên, điều đó vẫn chưa đủ sức hút để giữ chân những cư dân trẻ ở lại trên đảo, bởi trước những khó khăn về điều kiện tự nhiên và xã hội, nhiều người đã chọn đất liền làm nơi tạo lập cuộc sống, định cư lâu dài.
Mới đây, trong đợt trở lại Bãi Hương (thôn cách xa trung tâm xã Tân Hiệp nhất), chúng tôi cảm thấy tuyến đường bộ như dài hơn bởi sự thưa vắng người qua lại. Vẫn là những gương mặt quen thuộc đã từng gặp trong các chuyến đi trước, nhiều người trong thôn đang tụ tập dưới bóng mát của những gốc cây đầu làng, vừa đan lưới, vừa trò chuyện. Điều dễ thấy là mọi người đều ở tuổi trung niên trở lên. Câu chuyện họ nói với nhau đã gợi sự hiếu kỳ đối với chúng tôi, bởi tất cả đều kể về cuộc sống của con cái tại nơi ở mới trong đất liền bằng sự hài lòng, niềm lạc quan, phấn khởi. Trước đó, khi dạo quanh trong xóm, chúng tôi hầu như không gặp bạn trẻ nào. Đem chuyện này trao đổi với bà con được biết, hiện tại toàn thôn chỉ còn 2 thanh niên và gần 20 học sinh trong độ tuổi mầm non và tiểu học. Bà Nguyễn Thị Hai, người dân thôn Bãi Hương chia sẻ: “Vợ chồng cô có bốn đứa con. Tất cả đang sống và làm việc trong đất liền. Tụi nó vô đất liền kiếm việc làm, rồi lập gia đình, ở lại đó luôn. Chứ ở lại đảo quanh năm làm biển cực khổ nên thanh niên ở đây có bao nhiêu đứa, đi đất liền hết”.
 |
| Xã đảo Tân Hiệp (Hội An) hiện nay chủ yếu chỉ còn người ở độ tuổi trung niên trở lên. Ảnh: L.HIỀN |
Trú cùng thôn, bà Nguyễn Thị Hai cho biết, khi con học hết THCS trường xã, phần lớn các gia đình ở Bãi Hương đều cho con vào đất liền học tập tiếp hoặc tìm việc làm, sau đó định cư luôn ở đất liền. Vì vậy, hiện nay, toàn thôn có 98 hộ, với hơn 370 nhân khẩu nhưng cũng chỉ có khoảng chục gia đình có con nhỏ. Do điều kiện khó khăn, đặc biệt là các dịch vụ cần thiết của cuộc sống “hiện đại” tại Bãi Hương còn rất khiêm tốn nên gia đình nào cũng mong muốn và tạo điều kiện cho con trẻ “thoát ly”, tìm cuộc sống tốt hơn nơi đất liền. Họ sẵn lòng dành dụm, chắt chiu, phụ thêm tiền bạc để giúp đỡ con cháu yên tâm lập thân, lập nghiệp tại nơi ở mới. Khi con có việc làm hoặc gia đình ổn định, các bậc cha mẹ mãn nguyện ở lại đảo, trông nom nhà cửa và sống tiếp với nghề biển. Ông Nguyễn Văn Thế, một người dân ở đảo nói: “Bây giờ thanh niên vô trong kia đi học, đi làm nghề hết, chỉ còn một số phụ nữ làm biển và người già. Khi con đến tuổi trưởng thành hoặc vào đất liền học THPT, cha mẹ nào cũng tư vấn cho con cố gắng lập nghiệp ở đất liền, không quay lại đây. Tương lai mai sau chỉ có mấy ông già như chúng tôi ở lại đảo thôi”.
Những năm gần đây, lượng khách đến Cù Lao Chàm tăng lên nhanh chóng. Các hoạt động du lịch - dịch vụ cũng theo đó phát triển mạnh. Nhiều cư dân địa phương đã tìm được sinh kế mới, chuyển từ đánh bắt hải sản sang làm dịch vụ như bán hàng lưu niệm, hải sản, chạy xe ôm, hái rau rừng, lá thuốc..., nâng tổng số nhân khẩu làm dịch vụ tại Tân Hiệp lên gần 600 người. Tuy nhiên, theo ý kiến bà con, hầu hết chuyến tham quan ra đảo đều được tổ chức “tốc hành”, trở vào đất liền ngay trong ngày nên các hoạt động dịch vụ tại địa phương chủ yếu chỉ nhộn nhịp vào hai buổi sáng và trưa. Mức độ lưu trú, tiêu thụ, mua sắm tại đảo của du khách chưa nhiều. Trong khi, ngoài du lịch - dịch vụ và nghề biển, các ngành nghề khác như nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp chưa thể mở rộng, phát triển. Đây cũng là nguyên nhân để nhiều lao động trẻ tại địa phương vẫn chọn cách lập thân lập nghiệp, gắn bó với công việc trong đất liền. Vì vậy, không riêng gì Bãi Hương, ở khu vực trung tâm xã như Bãi Làng, Bãi Ông và thôn Cấm, nhiều gia đình cũng chỉ có vợ chồng già sống với nhau.
Theo nghiên cứu của Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An, từ năm 1995 - 2013, dân số Cù Lao Chàm đều giảm qua từng năm. Từ 2.829 nhân khẩu (năm 1995) giảm còn 2.265 người vào cuối năm 2013. Nhìn nhận nguyên nhân ảnh hưởng đến đời sống của người dân địa phương, Bí thư Đảng ủy xã Tân Hiệp - ông Trần Tấn Dũng nói, cơ sở hạ tầng chưa đảm bảo nhu cầu phát triển của địa phương. Vì vậy đời sống của nhân dân còn nhiều khó khăn. Các điều kiện đảm bảo cho y tế, giáo dục tuy đã có sự cải thiện nhưng mà để người dân yên tâm sinh sống tại đảo thì còn nhiều vấn đề cần được quan tâm đầu tư hơn nữa.
Dự án kéo điện lưới ra Cù Lao Chàm đang được gấp rút triển khai; UBND TP.Hội An cũng đang tích cực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, tiến đến hình thành xã nông thôn mới cho Tân Hiệp. Hy vọng rằng, cùng với chiến lược phát triển cơ sở hạ tầng, các chính sách định cư trên đảo theo quy định của Nhà nước đối với cư dân xã đảo sẽ sớm được áp dụng, góp phần ổn định đời sống người dân, giúp thế hệ trẻ phấn khởi, yên tâm bám đảo xây dựng quê hương.
LÊ HIỀN