Những đứa trẻ không quốc tịch
Cứ mỗi 10 phút, trên thế giới lại có một đứa trẻ ra đời mà không có quốc tịch. Đây là nỗi đau đớn và trăn trở của không riêng một quốc gia nào.
 |
| Nội chiến đã đẩy nhiều đứa trẻ Syria không có quốc tịch. |
Cơ quan tỵ nạn Liên hiệp quốc (UNHCR) trong tuần này đã phát đi thông báo tròn một năm phát động chương trình “I belong” (Tôi thuộc về) nhằm chấm dứt tình trạng không quốc tịch vào 10 năm tới. Mặc dù trong năm qua, UNHCR ghi nhận nhiều nơi trên thế giới nỗ lực để cấp quốc tịch và trao tư cách công dân cho nhiều người, nhưng hiện thế giới vẫn còn ít nhất hơn 10 triệu người ở trong tình trạng không tổ quốc, không có quốc tịch lẫn hộ chiếu, trong số đó có rất nhiều trẻ em.
Những đứa trẻ không quốc tịch chủ yếu được sinh ra những nơi có xung đột kéo dài hay chạy theo dòng người tỵ nạn. Nổi lên trong số đó đến từ đất nước vùng Trung Đông - Syria. Tại đây, trẻ em chỉ có thể được cấp quốc tịch thông qua quốc tịch người cha của mình, nhưng cuộc nội chiến kéo dài suốt 4 năm qua đã đẩy hơn 4 triệu gia đình chạy khỏi Syria mà 25% số gia đình người tỵ nạn này được cho đã mất người cha trong cuộc nội chiến và trốn chạy đó. Những người mẹ sinh con tại các trại tỵ nạn biên giới nước láng giềng hay chạy đến châu Âu trong đợt tỵ nạn kỷ lục đang diễn ra, nói với các nhân viên của UNHCR rằng, họ lo ngại một ngày nào đó được trở về quê hương Syria thì không ai chứng nhận rằng những đứa trẻ đó là con cái của chính mình, mang dòng máu người Syria. Còn trên đất khách, việc được trao quốc tịch là điều không phải dễ dàng. Tại 27 nước trên thế giới, phụ nữ không được phép truyền quốc tịch cho con, dẫn đến nhiều thế hệ không có quốc tịch.
Hầu hết trẻ em không quốc tịch đều gặp phải sự phân biệt đối xử, dễ bị lạm dụng và chúng thường rất thất vọng hay tuyệt vọng với cuộc sống này. Chúng thường bị tước đoạt quyền được chăm sóc y tế, giáo dục. “Không được đi học, không được đào tạo nghề nghiệp và thậm chí không thể được cấp cho một tài khoản ngân hàng đã làm dập tắt ước mơ và hoài bão của quá nhiều trẻ em”, Stephane Dujarric - người phát ngôn của Liên hiệp quốc nói. Ngoài ra, tình trạng không quốc tịch gây tổn thương nghiêm trọng về tâm lý và làm phương hại đến lòng tự trọng của trẻ em.
Để chấm dứt tình trạng trẻ em không quốc tịch, UNHCR kêu gọi các chính phủ nhanh chóng cấp quốc tịch cho trẻ em khi chúng mới được sinh ra và những em chưa được cấp quốc tịch. Bên cạnh đó là sự cần thiết sửa đổi luật ngăn chặn các bà mẹ chuyển quốc tịch của họ cho con cái dựa trên cơ sở bình đẳng như những người cha, kể cả việc bãi bỏ các luật lệ không cho trẻ em được hưởng quốc tịch vì lý do sắc tộc, chủng tộc hay tôn giáo. Hay đảm bảo đăng ký khai sinh toàn cầu để ngăn chặn tình trạng không quốc tịch.
Trợ lý Cao ủy đặc trách bảo vệ của UNHCR - ông Volker Turk, khẳng định câu chuyện về người không quốc tịch là hoàn toàn có thể chấm dứt. Như Bờ Biển Ngà, vấn đề này đã được giải quyết thông qua việc phê chuẩn một bộ luật về quốc tịch. Nó cũng chứng tỏ nếu ta có sự quan tâm và ý chí chính trị, thì thực sự ta có thể giải quyết các vấn đề đó qua việc cấp quốc tịch cho những người đã từng cư trú ở quốc gia đó trong một thời gian lâu dài.
QUỐC HƯNG