Giá dầu rớt kỷ lục: Kinh tế Iran gặp khó
Là một trong những quốc gia xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giới, Iran đang loay hoay tìm cách ngăn chặn thiệt hại khi giá dầu đang ở mức thấp nhất trong vòng 6 năm qua.
Tháng 7.2015, một thỏa thuận hạt nhân lịch sử đạt được giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc, Đức) mở đường cho tiến trình dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế mà Mỹ và các nước phương Tây áp đặt lên quốc gia Nam Á này hàng chục năm qua. Tin vui đó những tưởng sẽ nhanh chóng giúp Iran - nền kinh tế đang trong thời kỳ trì trệ, tỷ lệ thất nghiệp và lạm phát ở mức cao, từng bước được khởi sắc nhờ vào nguồn thu từ dầu mỏ. Nhưng, một tháng sau thỏa thuận đạt được, giá dầu thô thế giới giảm kỷ lục từ hơn 100USD/thùng xuống ngưỡng trên 40USD/ thùng, tức giảm sâu 60% kể từ năm 2009. Cũng như nhiều nước với doanh thu ngân sách chủ yếu phụ thuộc vào dầu mỏ, nền kinh tế Iran bị tác động tiêu cực khi giá dầu hạ nhiệt đáng kể.
 |
| Giá dầu mỏ thế giới hiện ở mức thấp nhất kể từ năm 2009. |
Nguyên nhân giá dầu xuống thấp kỷ lục hiện nay là vì nguồn cung dầu mỏ quá cao so với nhu cầu tiêu dùng trong khi mức tăng của nhu cầu chậm lại. Điển hình như nhu cầu giảm mạnh khi nền kinh tế thứ hai thế giới là Trung Quốc đang giảm tốc. Lúc này, hoạt động sản xuất dầu của Mỹ mở rộng với tốc độ nhanh nhất trong hơn 30 năm. Nguồn cung dầu của Mỹ ước tính trong năm 2015 tăng khoảng 600 nghìn thùng/ngày và duy trì ở mức 9,4 triệu thùng/ngày trong suốt nhiều tháng qua. Tình hình dư thừa nguồn cung được dự báo sẽ kéo dài cho đến năm 2016, gây áp lực lên giá dầu. Song hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy các nhà sản xuất dầu chủ chốt của thế giới như Mỹ và Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) cắt giảm sản lượng.
Trong khi đó, theo các chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Deutsche (Đức), để cân bằng ngân sách sau thời kỳ khủng hoảng kinh tế, do lệnh cấm vận từ phương Tây, Iran cần giá dầu ở mức ít nhất là 130USD/thùng, vượt xa mức cần thiết so với các nước khác như Nga, Ả rập Xê út, Kuwait, Các tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất. Mặt khác, Iran là quốc gia có số dân đông thứ hai của khu vực với các chương trình chi tiêu xã hội rất lớn. Do vậy, giá dầu thấp như hiện nay làm đảo ngược tình hình kinh tế Iran. Khi Iran xuất ra thị trường lượng dầu thô càng lớn với mức giá hiện có thì càng gặp nhiều rủi ro, thất thoát. Theo chuyên gia phân tích dầu mỏ Phillipp Chladek của Bloomberg Intelligence, Iran cần thêm nữa nguồn thu từ dầu mỏ để nâng cấp hơn một nửa các nhà máy sản xuất dầu đã có từ hơn 70 năm qua, tiếp tục được sản xuất hiệu quả hơn.
Dẫu vậy, chuyên gia phân tích thị trường Helima Croft của tổ chức RBC Capital Markets hy vọng, tình hình giá dầu sẽ cải thiện trong tương lại không xa. Bất kể giá dầu rớt thảm hại, việc dỡ bỏ lệnh cấm vận sẽ giúp Iran tái cấu trúc nền kinh tế. Ngoài ra, nền kinh tế Iran sẽ được kích thích tăng trưởng từ lĩnh vực y tế, tài chính, xây dựng. Nhưng trước thách thức của giá dầu không có lợi cho nền kinh tế, Bộ trưởng dầu mỏ Iran - Bijan Zanganeh cho biết sẽ tổ chức cuộc họp bất thường của OPEC để ngăn chặn đà sụt giảm của giá dầu. Nhưng OPEC cho biết cuộc họp này có thể chỉ diễn ra vào đầu tháng 12 tới.
QUỐC HƯNG