Khai thác vàng lúc... nông nhàn
Tranh thủ lúc vừa xong vụ mùa, nhiều người dân ở thôn 3, thôn 4 của xã Phước Đức (Phước Sơn) đi khai thác vàng để kiếm thêm thu nhập khiến tình hình an ninh trật tự của địa phương diễn biến phức tạp, gây ô nhiễm môi trường.
Hơn nửa tháng qua, đoạn suối Đắk Xa chảy qua địa bàn thôn 3, thôn 4 (xã Phước Đức) có hàng chục người dân tập trung ra đây đãi vàng sa khoáng. Có mặt tại khu vực này mới đây, chúng tôi chứng kiến nhiều người dân địa phương kẻ đào, người xúc, đãi tất bật. Đi dọc bờ suối Đắk Xa bắt gặp những hố sâu như hố bom, các đống cát sỏi chất cao, nước suối đục ngầu, pha lẫn dầu mỡ động cơ.
Theo người dân nơi đây thì suối Đắk Xa có khá nhiều vàng sa khoáng, bị chính quyền nghiêm cấm nhưng những lúc nhàn rỗi người dân vẫn ra đây xúc đất dưới lòng suối đào đãi tìm kiếm vận may. Bên chiếc hố sâu lút đến ngực, chị Hồ Thị Liêu (ở thôn 3) cho biết: “Tranh thủ mùa làm rẫy và phát keo rừng vừa xong, hai mẹ con chị cùng mấy thanh niên trong xóm hợp lực nhau ra dòng suối này đãi vàng kiếm thu nhập... Trước đó cũng nghe có người trúng mánh đãi bán được vài triệu đồng, thế nhưng từ khi tham gia đến nay đã hơn 7 ngày chỉ được ít vàng, anh em làm cả ngày chia mỗi người được khoảng 150 nghìn đồng” - chị Liêu nói.
 |
| Tham gia đãi vàng còn có trẻ em. Ảnh: H.Y |
Ở Phước Đức gần đây còn nổi lên tình trạng khai thác vàng tại gia. Khi Công ty Vàng Phước Sơn ngừng hoạt động cũng là lúc người dân địa phương bắt đầu đổ xô vào các bãi cũ của công ty chở quặng về tập kết tại nhà để nghiền đá lóng vàng. Tại một “xưởng” nghiền quặng tuyển vàng trái phép tại nhà, khi hỏi về số lượng quặng đang đổ đống chờ khai thác, ông Trần Minh (thôn 4, xã Phước Đức) cho biết số quặng này lấy của Công ty TNHH Khai thác vàng Phước Sơn khi họ không còn khai thác nữa. Quanh nhà ông Minh có nhiều đống quặng vừa nghiền xong được che chắn cẩn thận. Sát vách nhà, một công xưởng nhỏ gồm máy nghiền đá, máy bơm nước và cả một hầm tách vàng vẫn đang hoạt động. Cách đó không xa, nhà ông Trần Quang cũng đang nghiền đá tuyển vàng, tiếng máy rền vang cả xóm. Ông Quang cho biết: “Mình tận dụng lúc Công ty Vàng Phước Sơn nghỉ, kiếm thêm thu nhập. Ở đây kỹ thuật chiết quặng, bóc tách vàng rất thô sơ. Cứ mỗi tấn đá xay ra được khoảng 2 chỉ vàng, thu nhập thì được, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ độc hại. Tiếng xay đá thì đinh tai nhức óc cộng với việc chúng tôi sử dụng thủy ngân để tách lấy vàng, tối về cũng hay bị đau đầu lắm”.
Ông Hồ Văn Đông - Chủ tịch UBND xã Phước Đức cho biết, tình trạng khai thác vàng trái phép tại xã có thời điểm lắng xuống rồi lại bùng phát. Nguyên nhân vừa qua Công ty TNHH Khai thác vàng Phước Sơn ngừng hoạt động nên công nhân là người dân địa phương cũng phải nghỉ việc, một số người vì không có việc làm phải kéo ra sông suối đào đãi vàng trái phép. Thời gian qua, xã Phước Đức đã nỗ lực phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường tuần tra, xử lý các vụ việc vi phạm, tuy nhiên do đối tượng tham gia là bà con nghèo nên không thể xử phạt như quy định. Vì vậy xã cùng với Công an huyện sẽ phối hợp vận động, tuyên truyền cho bà con hiểu tác hại để dừng khai thác. Đối với làm vàng tại gia, thời gian tới, địa phương sẽ áp dụng các chế tài mạnh như tịch thu và tiêu hủy toàn bộ những dụng cụ sàn tuyển vàng và các loại hóa chất độc hại được sử dụng trong việc khai thác vàng trái phép.
HOÀNG YÊN