Thực hiện bảo hiểm y tế hộ gia đình: Nêu cao trách nhiệm của địa phương
Thực hiện bảo hiểm y tế (BHYT) hộ gia đình để thuận lợi nhất thiết phải nêu cao vai trò trách nhiệm của địa phương.
 |
| Tham gia BHYT hộ gia đình mang tính nhân văn, sẻ chia trong cộng đồng.Ảnh: D.L |
Việc tham gia BHYT theo hình thức hộ gia đình đang là vấn đề được nhiều người dân quan tâm kể từ khi thực hiện Luật BHYT (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1.1.2015. BHYT hộ gia đình thể hiện tính nhân văn khi có sự sẻ chia giữa người mạnh khỏe với người ốm đau; tránh tình trạng lựa chọn ngược khi chỉ người hay đau ốm mới tham gia BHYT, gây áp lực đến sự cân bằng của Quỹ khám chữa bệnh BHYT. Tuy nhiên, đối với phần lớn người dân, đây là áp lực tài chính, dù khi tham gia cả hộ gia đình sẽ giảm chi phí. Bởi người dân trong tỉnh chủ yếu sống bằng nghề nông, mức sống còn thấp, không phải lúc nào cũng sẵn sàng một khoản tiền từ hơn 1 triệu đồng trở lên để mua thẻ BHYT cho cả gia đình.
Giải pháp khắc phục tạm thời được đưa ra là giãn thời hạn tham gia BHYT hộ gia đình đối với người đã tham gia đến ngày 1.1.2016 (tức người đã tham gia BHYT trước ngày 1.1.2015 thì có quyền tham gia tiếp mà không cần theo hình thức hộ gia đình), chỉ bắt buộc phải tham gia cả gia đình đối với những người mới tham gia lần đầu. Và để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân có mức thu nhập thấp cùng tham gia BHYT, ngành BHXH cũng mở theo hướng người dân mua cả hộ gia đình chỉ cần mua thẻ BHYT theo thời hạn 3 tháng, 6 tháng hoặc 1 năm tùy điều kiện. Đồng thời thời gian tham gia BHYT được tính liên tục kéo dài đến 3 tháng kể từ khi thẻ BHYT hết thời hạn đến thời điểm mua lại thẻ. Quy định mới này sẽ giúp cho đối tượng thụ hưởng được những quyền lợi thiết thực khi tham gia BHYT. Tuy vậy, tình hình tham gia BHYT hộ gia đình trên thực tế vẫn gặp nhiều khó khăn. Đến hết quý I.2015, toàn tỉnh có hơn 196 nghìn thẻ BHYT tham gia theo hộ gia đình, so với cùng kỳ năm 2014 có tăng hơn (hơn 154 nghìn thẻ). Nhưng hầu hết là rơi vào các trường hợp gia đình đã có người tham gia nên tham gia thêm, rất hạn chế những trường hợp tham gia mới cả hộ gia đình. Dù con số thẻ BHYT có tăng, nhưng theo nhận định của cơ quan BHXH tỉnh thì việc tham gia BHYT hộ gia đình sẽ gặp nhiều khó khăn, cản trở lộ trình tiến tới nền BHYT toàn dân nếu không có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương.
Quy định mới về BHXH triển khai hơn 4 tháng, nên nhiều nơi thực hiện còn máy móc, dẫn đến phiền hà cho người dân như phải chứng minh tham gia BHYT của các thành viên trong gia đình bằng cách photocopy sổ hộ khẩu, thẻ BHYT của những người đã tham gia, xác minh tạm vắng đối với người đang học tập, làm việc ở nước ngoài, xác nhận tạm vắng đối với người có hộ khẩu nơi này nhưng đang tạm trú nơi khác… Đến tháng 3.2015, mẫu tham gia BHYT hộ gia đình chỉ cần trưởng thôn ký, xã ký chứ không cần sao lục hộ khẩu, thẻ BHYT của người đã tham gia. Tuy vậy, theo khảo sát của chúng tôi thì nhiều địa phương vẫn còn làm theo kiểu cũ là sao lục hộ khẩu, thẻ BHYT cho chắc chắn, nhưng lại gây khó khăn cho người dân khiến họ không tham gia BHYT được. Vì thế, trách nhiệm của mỗi địa phương trong việc hiểu thủ tục, chính sách, đồng thời tuyên truyền cặn kẽ đến người dân để họ hiểu và cùng tham gia BHYT là rất quan trọng. Bởi những đại lý thu ở địa phương, chính quyền địa phương là những người gần dân nhất, hiểu rõ người dân thì dễ tuyên truyền hơn.
LÊ DIỄM