Nobel Y học 2014 - niềm hy vọng cho bệnh nhân mất trí nhớ
Mở đầu mùa giải nobel 2014, công trình y học “đi tiên phong trong lĩnh vực nghiên cứu về các tế bào tạo thành hệ thống xác định vị trí (GPS) trong não bộ” vừa đoạt giải nobel y học, một bước tiến quan trọng trong điều trị căn bệnh mất trí nhớ, đặc biệt là bệnh Alzheimer.
Cả 3 nhà khoa học cùng chia nhau giải thưởng danh giá Nobel Y học 1,1 triệu USD. Đó là ông John O’Keefe (75 tuổi), mang hai quốc tịch Anh - Mỹ, làm việc tại Viện nghiên cứu khoa học thần kinh, Trường Đại học Luân Đôn (Anh). Năm 1971, ông O’Keefe là người đầu tiên khám phá một loại tế bào thần kinh nằm trong một vùng của não có vai trò trọng yếu về trí nhớ và khả năng xác định vị trí. Hơn 3 thập niên sau, vào năm 2005, cặp vợ chồng người Na Uy là bà May-Britt Moser (51 tuổi) và ông Edvard Moser (52 tuổi), cùng làm việc tại Đại học Khoa học - công nghệ Na Uy, khám phá ra thành phần then chốt còn lại của hệ thống GPS trong bộ não: “các tế bào thần kinh lưới”, cũng như cách những tế bào này với các tế bào địa điểm giúp chúng ta xác định vị trí và tìm hướng như thế nào.
 |
| 3 tác giả của giải nobel Y học 2014 (từ trái sang) : May-Britt Moser, John O’Keefe và Edvard Moser. |
Theo Ủy ban Nobel, nhờ đóng góp của 3 nhà nghiên cứu trên mà người ta mới có thể trả lời những câu hỏi như “Làm thế nào biết được là ta đang ở đâu? Làm thế nào ta tìm được đường đi từ nơi này đến nơi kia? Làm thế nào bộ não có thể lưu giữ những thông tin đó để lần sau có thể đi đúng đường?”. Nhất là, việc phát hiện GPS kể trên được đánh giá có thể giúp thấu hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng mất nhận thức về không gian ở các bệnh nhân bị đột quỵ, những người bị chứng quên dẫn đến chứng suy giảm trí nhớ Alzheimer. Chỉ riêng tại Mỹ, có khoảng 5 triệu người đang phải chung sống với căn bệnh này và nó là một trong 6 nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong.
Doug Brown, Giám đốc nghiên cứu và phát triển của Hiệp hội Alzheimer Anh Quốc nhận định, công trình nghiên cứu trên sẽ không dẫn đến một bứt phá ngay lập tức, nhưng bằng cách giải thích cơ chế hoạt động của tế bào trong hai khu vực nhất định của não bộ sẽ rất quan trọng trong quá trình tìm hiểu sự phát triển của căn bệnh Alzheimer. Còn theo thông cáo báo chí của Ủy ban Nobel, khám phá của John O’Keefe, May-Britt Moser và Edvard Moser đã giúp giải đáp một vấn đề từng làm đau đầu các nhà triết học và khoa học suốt nhiều thế kỷ, về việc bộ não đã tạo ra một bản đồ không gian bao quanh chúng ta như thế nào và chúng ta có thể điều hướng trong một môi trường phức tạp ra sao.
Như vậy, May-Britt và Edvard Moser là cặp vợ chồng thứ 5 đoạt giải nobel từ trước tới nay. Hôm 7.10, cũng tại Stockholm (Thụy Điển), Ủy ban Nobel công bố tên nhà khoa học đoạt giải nobel Vật lý. Ngày 8.10, giải nobel Hóa học được vinh danh và ngày 9.10 là giải Nobel Văn học. Cuối cùng, giải nobel hòa bình sẽ được công bố vào ngày vào ngày 13.10 tới.
KIM OANH