Khởi kiện vì quyền lợi người lao động
Khởi kiện các đơn vị nợ đọng bảo hiểm xã hội (BHXH) kéo dài là động thái quyết liệt nhằm thu hồi nợ đọng. Đây được xem là biện pháp có tác dụng nhất cho đến thời điểm này, dù từ khâu khởi kiện đến khi thu hồi được nợ không hề dễ dàng.
Đến hết tháng 6.2014, tổng số doanh nghiệp bị BHXH tỉnh và các huyện, thành phố khởi kiện là 66 vụ án, trong đó BHXH tỉnh 10 đơn vị và BHXH các huyện, thành phố kiện 56 đơn vị, với tổng số tiền nợ tại thời điểm khởi kiện là 40,414 tỷ đồng. Khi bị cơ quan BHXH kiện, có 22 đơn vị đã nộp tiền nợ và khắc phục hậu quả nên cơ quan BHXH rút đơn khởi kiện, thu nợ được hơn 7,8 tỷ đồng. Những doanh nghiệp chây lỳ hơn, đến khi ra tòa xin hòa giải, cam kết trả nợ được 30 vụ, tiền nợ thu hồi được hơn 9,7 tỷ đồng. Động thái khởi kiện đã khiến các đơn vị dù chây lỳ đến đâu cũng phải dè chừng, và không phải doanh nghiệp nào cũng thực sự khó khăn nên mới nợ. Kết quả thi hành án cho thấy, nợ thu được khi khởi kiện hầu hết là do doanh nghiệp có cam kết trả nợ khắc phục hậu quả trước giờ ra tòa, hoặc hòa giải ở tòa thành công, tỷ lệ thu hồi nợ đạt đến 96%. Ông Phạm Ngọc Hà - Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho hay: “Khởi kiện đương nhiên là biện pháp cuối cùng, doanh nghiệp nào quá chây lỳ thì BHXH mới khởi kiện. Bởi kiện không hề là việc đơn giản, tốn kém thời gian, công sức của cả bên đi kiện và bên bị kiện, nhưng nếu không kiện thì lại không thể thu hồi nợ. Nhờ có biện pháp kiên quyết này mà các đơn vị, doanh nghiệp không còn xem thường tầm quan trọng của việc trích nộp BHXH, từ đó quyền lợi của người lao động được giải quyết đảm bảo”.
 |
| Quyền lợi của người lao động chỉ được giải quyết khi việc thu hồi nợ đọng BHXH thành công nhờ khởi kiện.Ảnh: D.L |
Theo ông Hà, việc khởi kiện các đơn vị nợ đọng BHXH kéo dài được tiến hành thuận lợi là nhờ có hành lang pháp lý vững chắc. Hơn nữa, BHXH có cả chương trình, quy chế ký kết phối hợp với Tòa án nhân dân tỉnh, Chi cục Thi hành án dân sự tỉnh. Tuy vậy, việc khởi kiện chỉ có tác dụng đối với những doanh nghiệp làm ăn được nhưng lỳ, còn đối với những doanh nghiệp làm ăn thua lỗ thực sự là bài toán khó. Có thể kể đến như Công ty CP Đầu tư xây dựng Quảng Nam, Công ty CP Xây dựng giao thông 502, Công ty TNHH Đồng Xanh Đại Lộc, Công ty TNHH Lê Dung... không có tài sản thi hành án, nên dù đã có bản án vẫn không thể thi hành án được. Khi các cơ quan BHXH cấp huyện khởi kiện, hồ sơ khởi kiện, xét xử, trình tự thủ tục, hồ sơ các bước tiến hành khi giải quyết vụ án dân sự còn chưa có tính thống nhất ở tòa cấp huyện. Như việc xác định điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp, nơi yêu cầu nơi thì không. Viện kiểm sát nhân dân yêu cầu hồ sơ khởi kiện phải có hợp đồng lao động nhưng quy định về hồ sơ tham gia của ngành BHXH lại không có yêu cầu này, nên khó yêu cầu doanh nghiệp cung cấp toàn bộ hợp đồng lao động, nhất là khi họ sắp bị khởi kiện. Vì thế mà có nhiều bản án đã bị Viện kiểm sát nhân dân kháng nghị hủy bỏ do chưa thu thập đủ chứng cứ, mà cụ thể là hợp đồng lao động. Mỗi vụ kiện, BHXH được yêu cầu phải cung cấp đầy đủ thông tin về tài sản của đơn vị bị kiện, hay phải xác minh tài sản thi hành án của doanh nghiệp nợ là điều hết sức khó khăn đối với cơ quan BHXH, bởi lẽ doanh nghiệp không hợp tác, hoặc đã bỏ trốn, tự tiện tẩu tán tài sản mà cơ quan BHXH không thể ngăn chặn được, hoặc không có tài sản thi hành án. Hiện nay, có nhiều doanh nghiệp đăng ký tham gia BHXH ở một địa phương, nhưng trụ sở lại ở địa phương khác, gây khó khăn cho việc khởi kiện cũng như thi hành án.
Đối với các khó khăn trong khởi kiện và thi hành án, mới đây, khi sơ kết chương trình phối hợp với các cơ quan Tòa án nhân dân tỉnh, Chi cục Thi hành án dân sự, BHXH tỉnh đã đề nghị các cơ quan có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Đối với hồ sơ khởi kiện, BHXH tỉnh yêu cầu Tòa án tỉnh thống nhất hồ sơ chung từ tỉnh đến huyện. Những bản án đã được tuyên và có hiệu lực thi hành, cơ quan thi hành án cần quan tâm thi hành án nhanh để tránh tẩu tán tài sản, đồng thời có sự hỗ trợ BHXH xác minh tài sản để thi hành án.
LÊ DIỄM