Mè - thức ăn và làm thuốc
Hạt mè đã được nhân dân ta sử dụng làm thức ăn (để nguyên hạt hoặc ép thành dầu) từ lâu đời, nó là loại thực phẩm rẻ tiền, sẵn có cả bốn mùa, có giá trị cao về dinh dưỡng, hiệu quả trong việc giữ gìn sắc đẹp. Một số hình thức sử dụng mè làm thức ăn:
Muối mè: Lấy toàn bộ hạt mè (cả vỏ loại) rang thơm giã nhỏ, trộn với muối bột theo tỷ lệ 1 muối 6 - 14 mè tùy người. Nó là một loại thức ăn ngon thơm, bổ dưỡng. Gạo lức + muối mè là thành phần chủ yếu của phương pháp dưỡng sinh Ohsawa.
Cháo mè: Hạt mè đen 30g rang, giã nhỏ nấu với 100g gạo tẻ. Có tác dụng bồi bổ can thận, nhuận tràng.
 |
Bơ mè: 100g hạt mè rang trộn với 2 - 3g muối rang đem xay nhuyễn hoặc giã liên tục 2 giờ thành bơ mè, mỗi ngày ăn 1 - 2 muỗng cà phê với cơm, cháo… hoặc pha với nước tương làm nước chấm.
Theo Đông y mè có tác dụng: bổ ích tinh huyết, nhuận táo, hoạt trường, chủ trị chứng tinh huyết hư tổn, đại tiện táo bón. Liều dùng 12 - 40g/ngày, trường hợp tiêu chảy không nên dùng. Vài ứng dụng lâm sàng:
Trị các bệnh tăng huyết áp, xơ cứng động mạch, suy nhược thần kinh, có các triệu chứng như: đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, ù tai; chân tay tê dại, đau sườn, đại tiện táo: Lá dâu non 1 cân (phơi khô, tán bột mịn), mè đen 4 lạng (chưng chín, giã nát) dùng nước (hoặc mật) làm hoàn, mỗi ngày uống 6 - 12g (bài thuốc này còn có tác dụng giữ tươi đẹp da mặt, đen râu tóc).
Trị táo bón: mè đen sao tán bột 1 - 2 muỗng canh, trứng gà 1 quả, trộn đều, đổ nước sôi thành hồ, thêm ít đường mật trộn uống. Trị táo bón, bổ nội tạng, mạnh gân xương, tăng dinh dưỡng: dầu mè 1 muỗng cà phê, lòng đỏ 1 trứng gà đánh đều cho đến chín, uống vào buổi sáng. Trẻ con bị kiết lỵ: dầu mè 5 - 10g tùy tuổi, hòa mật ong cho uống.
Chữa tóc khô, tóc bạc sớm: mè đen, hà thủ ô chế liều lượng bằng nhau, nghiền thành bột mịn, trộn với mật ong hoàn thành viên; mỗi lần uống 6g, ngày uống 3 lần sau bữa ăn.
Bài thuốc chống lão suy, chữa tăng huyết áp: mè đen, hà thủ ô, ngưu tất, số lượng bằng nhau tán nhỏ, dùng mật viên thành viên bằng hạt bắp. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 10g.
Chữa viêm đại tràng mạn: mè đen rang bốc mùi thơm mỗi lần uống 1 muỗng canh mè trộn lẫn 1/3 muỗng canh mật mía, ngày uống 2 lần, uống liên tục khoảng 1 tháng.
Thuốc lợi sữa: mè đen sao qua, giã nhỏ, cho thêm ít muối ăn hằng ngày. Hoặc mè đen rang cho vào canh mướp hương, cả 2 vị này đều lợi sữa, mè đen làm tăng khẩu vị món canh mướp hương.
Mè là loại thức ăn chỉ có lợi, nhiều dinh dưỡng, dễ kiếm, rẻ tiền, phòng chống được một số bệnh nhất là đối với trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ suy yếu.
BS.LÊ THÂN