Chào World Cup Brasil 2014: Liệu "Tiqui-taca" còn chinh phục thế giới
(QNO) - Từ 2008 đến 2012, Đội tuyển Tây Ban Nha đã làm nên cú “ăn ba” lịch sử: vô địch Euro 2008, 2012 và vô địch thế giới 2010. Với khoảnh khắc vang dội này, Tây Ban Nha và Đức trở thành hai đội bóng có số lần vô địch Euro nhiều nhất (3 lần) và hóa giải lời nguyền “không nhà vô địch nào bảo vệ được vương miện ở giải đấu tiếp theo”. Tây Ban Nha chỉ để lọt lưới 1 bàn trong 6 trận đấu tại Euro 2012, nhờ chiến thuật Tiqui-Taca nổi tiếng. Tôi vốn là fan của lối đá Tiqui-taca diệu kỳ, nên tôi cứ băn khoăn liệu Tiqui-taca có còn đưa đội tuyển Tây Ban Nha đến đỉnh cao bóng đá thế giới trên đất Brasil?
Theo Bách khoa mở Wikipedia: “Tiqui-taca là một loại hình chiến thuật thi đấu trên sân và cũng được xem là một trường phái bóng đá riêng. Đội bóng thành công với trường phái này là FC Barcelona và Đội tuyển Tây Ban Nha”. Về nguyên tắc, có thể diễn giải Tiqui-taca là lối chơi kết hợp giữa “chuyền” (Tiqui) và “chạy” (Taca). Những đường chuyền của Tiqui-taca phần lớn ở cự ly trung bình - ngắn và tần số di chuyển không bóng của cầu thủ ở mức cao. Hai yếu tố “chuyền” và “chạy” này đan xen với nhau, làm cho đội Tây Ban Nha Tiqui-taca luôn kiểm soát được nhiều bóng và có cơ hội xuyên phá hàng phòng ngự đối phương.
Theo báo chí Tây Ban Nha, có thể xem “cha đẻ” của Tiqui-taca là huyền thoại bóng đá người Hà Lan Johan Cruyff và nơi khai sinh ra nó là cậu lạc bộ FC Barcelona. Cruyff từng thi đấu cho Barca giai đoạn 1973 - 1978 và mãi tới năm 1988 ông mới trở lại làm huấn luyện viên cho đội bóng này. Nhưng trước đó, năm 1979 Cruyff đã góp phần tích cực trong cuộc cách mạng thay đổi lối chơi của Barca, cội nguồn là từ lò đào tạo cầu thủ trẻ La Masia của đội bóng. Cruyff đã tạo cho bóng đá tổng lực và Tiqui-taca nhiều nét tương đồng. Vào những năm 1960 - 1970, không ai nghĩ một đội bóng lại có thể có đến 7 - 8 cầu thủ tràn lên lên phần sân đối phương. Cũng không ai nghĩ một hậu vệ có thể tham gia tấn công hay tiền đạo lại lùi về phòng ngự. Một hậu vệ dâng cao gần 70m để tham gia tấn công nhưng không cần phải chạy về, khi đã có một tiền vệ sẵn sàng đắp lỗ hổng cho anh. Cả đội hình co giãn rất đều đặn, công thủ vẹn toàn mà cầu thủ ít bị xuống sức... Có thể nói, Tiqui-taca là “phiên bản cải tiến” của bóng đá tổng lực. Ngày nay, mọi cầu thủ của FC Barcelona (từ đội hình chính, đến dự bị, đến lứa cầu thủ trẻ) đều biết và phải biết chơi Tiqui-taca.
World Cup năm nay, đội tuyển Tây Ban Nha nằm ở bảng B cùng với các đội Hà Lan, Chi Lê, Úc, dưới dự dẫn dắt của huấn luyện viên (HLV) tài danh Vicente del Bosque từng vô địch World Cup 2010. HLV này vẫn trung thành với lối đá Tiqui-taca. Trong khi đó, các đội đối địch với Tây Ban Nha đều mắc phải yếu điểm là không kiểm soát được nhiều bóng. Tây Ban Nha có trận kiểm soát bóng từ 52 đến 60 %, có trận đến 67%, nhờ lối đá tiqui-taca chuyển banh zíc-zắc, tam giác rất biến hóa trong cự ly ngắn ở ngay sát vòng cấm địa đối phương, rồi bất ngờ tung một cú chọc khe sắc lẻm và ghi bàn. Lối đá Tiqui-taca đòi hỏi cầu thủ phải hết sức tập trung. Ai cũng chuyền bóng, ai cũng ghi bàn, ai cũng hậu vệ. Đó là sự biến hóa của bóng đá tổng lực.
Tây Ban Nha trong Euro 2012 đá tất cả 6 trận, thì đa số trận không có tiền đạo với đội hình 1-4-6-0. Có 6 tiền vệ nên họ giữ được rất nhiều bóng để triển khai tấn công. Và 6 tiền vệ này ai cũng có thể ghi bàn, thậm chí hậu vệ cũng ghi bàn. Một người không ghi bàn nào nhưng là linh hồn của đội tuyển này là Iniesta. Với khả năng cầm bóng cực tốt, đi bóng lắt léo và những đường chuyền có độ chính xác cao, Iniesta đang một trong những tiền vệ xuất sắc nhất thế giới hiện nay. Iniesta được xem là “chìa khóa” để vận hành lối chơi Tiqui-taca huyền hoặc, quyến rũ của Tây Ban Nha. Năm nay, tham gia vòng chung kết World Cup Brasil, đội tuyển Tây Ban Nha vẫn đầy đủ các anh hào từng tham gia Euro 2012, chọn từ các câu lạc bộ (CLB) nổi tiếng Real Madrid, Barcelona, Manchester United… Ở vòng loại, trận đầu, Tây Ban Nha sẽ gặp Hà Lan vào ngày 14.6, gặp Chi Lê ngày 19.6; gặp Úc ngày 23.6. Chắc chắn với Tiqui-taca, Tây Ban Nha sẽ đi tiếp vào vòng sau.
Với huấn luyện viên tài năng Josep Guardiola và nghệ thuật Tiqui-taca, CLB FC Barcelona đã giành được nhiều danh hiệu cao quý; từ năm 2001 - 2010: giành được 2 chức vô địch Champions League (2006, 2009), 4 La Liga (2005, 2006, 2009, 2010), 1 Cup Nhà vua (2009) và 3 Siêu Cup Tây Ban Nha (2006, 2007, 2010). Barca là “CLB châu Âu hay nhất thập kỷ 2001 - 2010”. Những danh hiệu đó minh chứng cho lối chơi Tiqui-taca vừa đầy chất nghệ sĩ và mang lại hiệu quả to lớn.
HLV Josep Guardiola chuyển sang huấn luyện CLB Bayern Minich (Đức) từ tháng 7.2013 (mùa bóng 2013 - 2014). Trước đó ông là HLV của Barcelona (Tây Ban Nha). Khi đến Bayern Munich, Guardiola cũng mang theo nghệ thuật Tiqui-taca trong huấn luyện và thi đấu, nhưng CLB hàng đầu nước Đức vẫn chịu thất bại 5-0 trước Real Madrid sau 2 trận bán kết Champions League 2013-2014. Nghĩa là Tiqui-taca đã bị bắt bài. Liệu ông Bosque có nghiên cứu cải tiến Tiqui-taca để đội tuyển Tây Ban Nha có thể chinh phục World Cup Brasil 2014?
Với nhiều siêu sao trong đội hình như Costa, Alonso, Savi, Casillas, Iniesta, Busquets… cùng nghệ thuật Tiqui-taca và HLV dạn dày kinh nghiệm Vicente del Bosque, đội tuyển Tây Ban Nha (ở bảng Ba, cùng Hà Lan, Chile, Úc) được giới chuyên môn đánh giá cao tại World Cup Brasil 2014 và dự đoán đoàn quân của xứ sở đấu bò tót sẽ có mặt tại vòng tứ kết.
NGÔ MINH