Tháng Tư thì đậu đã già/ Ta đi ta hái về nhà phơi khô... Tháng Tư thu hoạch đậu cũng đồng nghĩa vào mùa ép dầu phụng.
Ở Quảng Nam những vùng chuyên canh cây đậu có tiếng như Đại Lộc, Thăng Bình, Phú Ninh... và một số vùng ven TP.Tam Kỳ đang vào mùa ép đậu phụng. Năm nay đậu phụng được mùa người dân phấn chấn.
Cách ép dầu ngày trước là cho đậu vào rạch bộng cây, rồi đóng chặt từng cây chêm... dầu lấy được chỉ 25%; nhưng ngày nay phần lớn các cơ sở ép dầu cải tiến bằng dàn máy thủ công hay tự động nên dầu lấy được rất cao, khoảng 30 - 35%, hoặc hơn. Chúng tôi đến cơ sở ép dầu phụng thủ công của ông Châu Văn Cư (thôn Vĩnh Bình, xã Tam Thăng, TP. Tam Kỳ) lúc 4 giờ sáng đã thấy hoạt động nhộn nhịp. Những người thợ để lưng trần, đôi tay thoăn thoắt lấy bột đậu đã nấu từ lò đun đổ ra tấm ni lông đặt sẵn rồi gói lại sau đó cho vào khuôn niềng tròn làm bằng tre tạo thành những tấm bánh dầu (sống). Bánh dầu sau đó được xếp trong khoang tròn (còn gọi là bộng) của máy ép bằng sắt. Cứ xếp khoảng 10 tấm bánh, người thợ quay trục để các bánh răng chuyền động khít các tấm bánh lại với nhau. Xong tiếp tục xếp các tấm bánh dầu cho đầy khoang và dùng sức mạnh đôi tay của người thợ quay trục ép chặt toàn khối bánh dầu. Dầu tứa ra từ máy ép, qua màng lọc và được hứng bằng những chiếc xô nhựa. Những tấm bánh dầu đã ép (xác) sẽ được tháo ra khỏi khuôn niềng. Xác bánh dầu này dùng bón cho cây trồng hoặc làm thức ăn cho gia súc…
Trung bình, mỗi ngày cơ sở của ông Châu Văn Cư ép được khoảng 500 – 600 lít dầu. Thu nhập bình quân khoảng 300 ngàn đồng/người/ ngày. Tuy nhiên, mỗi năm cơ sở hoạt động chỉ 2 đợt, mỗi đợt khoảng 1 tháng.
 |
| Nấu bột đậu. |
 |
| Ngày làm việc của những người thợ bắt đầu lúc 4 giờ sáng. |
 |
| Bột đậu bọc trong tấm ni lông rồi đặt vào khuôn niềng tre. |
 |
| Những khuôn niềng tre được cơ sở đặt làm với giá 2.500 đồng/ chiếc. |
 |
| Dùng sức của đôi tay quay trục ép chặt khối bánh dầu. |
 |
| Những xác bánh dầu sau khi ép xong sẽ dùng bón cho cây trồng hoặc làm thức ăn cho gia súc… |
 |
| Múc dầu vào can nhựa. |
ANH TUẤN
ANH TUẤN
