Ký ức ngày kéo pháo
Sáu mươi năm đã trôi qua, nhưng với Đại tá Đỗ Thanh Hùng (82 tuổi) - Trưởng ban Liên lạc cựu chiến binh Điện Biên Phủ tại Đà Nẵng, nguyên chiến sĩ Trung đoàn 57, Đại đoàn 304, ký ức những ngày tham gia kéo pháo phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ luôn sống động, không thể nào quên.
Đầu tháng 1.1954, từ Phú Thọ, Trung đoàn 57 được lệnh cấp tốc hành quân lên Lai Châu tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Đại tá Đỗ Thanh Hùng bồi hồi kể, đại đội của tôi được giao kéo một khẩu pháo 105mm vượt qua đoạn đường dài hơn 10 cây số. Sử dụng những sợi dây tời to bằng cổ tay, buộc vào càng pháo, khi kéo chúng tôi nắm chặt dây, xoạc chân chèo, nghe khẩu lệnh của người chỉ huy “Hai, ba nào!” tất cả gồng sức kéo, bánh pháo nhích đến đâu chèn ngay thanh gỗ đến đó. Gặp đoạn đường tương đối bằng phẳng, việc kéo pháo khá nhẹ nhàng nhưng ở những đoạn dốc đứng, phải buộc tời từ trên đỉnh dốc, người ở bên trên ra sức quay tời quấn vào những gốc cây to, những người bên dưới cố hết sức đẩy lên từng tí một. Có chỗ dốc đến 70 độ, kéo pháo qua được đây phải đứt đến 7 sợi dây tời, nên anh em thường gọi vui là “Dốc 7 tời”.
Trải qua nhiều gian nan, trung đoàn đã đưa được 4 khẩu pháo lớn vào trận địa. Đang háo hức chờ giờ phút nổ súng, trút hờn căm lên đầu quân cướp nước, thì bất ngờ đơn vị nhận được lệnh: “Kéo pháo ra, phải thật khẩn trương, bảo đảm an toàn tuyệt đối như lúc kéo pháo vào”.
Kéo pháo vào đã vất vả, kéo pháo ra còn gian khổ, hiểm nguy gấp bội, bởi lúc này địch đã phát hiện đường hành quân của ta. Máy bay trinh sát của chúng thay nhau quần thảo trên bầu trời, ném bom, bắn phá. Đêm đến, đại bác từ Mường Thanh bắn ra, khi cầm canh, lúc dồn dập vào những nơi chúng nghi ngờ. Vả lại, khi kéo pháo xuống dốc luôn phải ghìm chặt đầu pháo và cho pháo lăn xuống từ từ, bởi một bên là núi cao, một bên là vực sâu, chỉ một phút lơi tay ghìm hoặc chèn không cân là có thể cả khối thép đồ sộ sẽ lôi theo hàng chục người xuống vực sâu. Những khẩu hiệu “Còn người, còn pháo”, “Thà chết cũng không rời pháo”, “Dù bom rơi đạn nổ vẫn bảo vệ pháo đến cùng” đã trở thành quyết tâm sắt đá của bộ đội. Những chiến sĩ trung kiên nhất đã được kết nạp Đảng ngay trên đường kéo pháo. Đang kéo pháo ra thì chúng tôi được nghe thông báo về tấm gương khẩu đội trưởng Tô Vĩnh Diện lấy thân mình chèn bánh pháo. Gương quả cảm ấy nhanh chóng được phổ biến cho toàn mặt trận học tập và có sức động viên to lớn đối với các đơn vị và từng chiến sĩ. Ở đại đội tôi, có đồng chí Giá lúc đang cố ghìm khẩu pháo xuống dốc đã bị càng pháo đánh mạnh vào người, dù bị thương nặng song anh không buông tay, cố chịu đựng đau đớn và động viên đồng đội “Cố ghìm, đừng để pháo lăn xuống vực!”. Trải qua hơn 10 ngày đêm ròng rã, bằng ý chí và quyết tâm thép, Trung đoàn 57 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ kéo 4 khẩu pháo 105mm vào trận địa rồi lại kéo ra bảo đảm an toàn, đúng thời gian quy định.
ĐỖ THỊ NGỌC DIỆP