Làm rõ trách nhiệm
Tuần qua, Quốc hội đã dành một phần thời gian thảo luận Dự thảo Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật. Và một vấn đề tưởng đơn giản nhưng thu hút nhiều ý kiến của đại biểu đó “thu gom và xử lý bao gói thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) sau sử dụng (Điều 75).
Theo các đại biểu, thu gom bao bì là khâu cuối cùng, nhưng lại rất phức tạp. Bởi, tuy chỉ là bao gói sau sử dụng, nhưng lượng thuốc độc hại còn lưu lại không thể xem nhẹ. Hiện tượng này diễn ra phổ biến ở nhiều địa phương, trên địa bàn rộng, dễ khuếch tán. Nhiều đại biểu cho rằng, dự thảo luật quy định cách xử lý chưa tương xứng với thực trạng. Dự thảo mới chỉ quy định kinh phí cho việc tiêu hủy bao bì chứ chưa quy định kinh phí thu gom, vì nếu không thu gom được rác thải BVTV thì sẽ không có điều kiện xử lý. Về vấn đề này, một số đại biểu góp ý cần quy định chi phí thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng và nguồn kinh phí nên lấy từ ngân sách địa phương. Trong khi đó, có nhiều đại biểu cho rằng nên quy định lấy từ nhiều nguồn, như từ cơ sở sản xuất thuốc BVTV, các doanh nghiệp sử dụng thuốc BVTV với số lượng lớn. Đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp phải có trách nhiệm cộng đồng, có trách nhiệm đến cùng với sản phẩm của mình cũng như để giảm gánh nặng cho ngân sách địa phương, bởi không phải địa phương nào cũng dồi dào ngân sách.
Đồng tình với nhóm ý kiến ban đầu, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, kinh phí thu gom và xử lý bao gói thuốc BVTV nên lấy từ nguồn ngân sách địa phương để bảo đảm tính chủ động trong việc xử lý. Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân tích, hiện tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV đều đã nộp thuế bảo vệ môi trường, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế bảo vệ môi trường (BVMT), pháp luật về phí BVMT, pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp... nên không thể thu thêm. Còn nếu quy định chi phí thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV lấy từ cơ sở sản xuất, doanh nghiệp sử dụng thuốc BVTV với số lượng lớn... sẽ rất phức tạp trong việc xác định mức thu; đối tượng thu, phương thức quản lý nguồn thu và không bảo đảm sự công bằng giữa các đối tượng sử dụng thuốc.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sau này trên cơ sở nguồn thu từ ngân sách nhà nước, Chính phủ sẽ quy định phân bổ điều tiết nguồn kinh phí để bảo đảm việc thực hiện. Nếu ngân sách Nhà nước không đủ thì có thể tăng mức thuế BVMT, phí BVMT để đáp ứng yêu cầu xử lý. Đồng tình với hướng này, đa số ý kiến đại biểu đề nghị làm rõ trách nhiệm tiêu hủy thuốc BVTV, quy định rõ ngân sách nhà nước địa phương cho việc tiêu hủy lấy từ cấp nào; làm rõ trách nhiệm của UBND cấp tỉnh, cấp huyện về xử lý, tiêu hủy thuốc BVTV vô chủ.
L.V