Tăng áp phổi do bệnh tim trái
Trong khuôn khổ hội nghị tim mạch miền Trung mở rộng diễn ra tại TP.Hội An cuối tuần qua, nhiều chuyên đề tim mạch, huyết áp, rối loạn nhịp, bệnh lý động mạch vành… đã được các chuyên gia đầu ngành trên toàn quốc thảo luận. Trong đó, suy tim trái là một trong những căn bệnh được “mổ xẻ” ở hội nghị lần này.
 |
| Phẫu thuật can thiệp động mạch vành với bệnh nhân tim. |
Bác sĩ Trần Lâm (Bệnh viện Đa khoa Quảng Nam) cho biết, tăng áp động mạch phổi nói chung và tăng áp phổi (TAP) do bệnh suy tim trái nói riêng ảnh hưởng nặng nề đến diễn biến lâm sàng, chất lượng cuộc sống và tiên lượng cho bệnh nhân. TAP là một biến chứng thường gặp của bệnh tim trái liên quan với tăng áp lực đổ đầy thất trái hoặc nhĩ trái. Bệnh van 2 lá hậu thấp là nguyên nhân thường gặp nhất ở TAP. Tuy nhiên, bệnh tăng huyết áp và bệnh tim thiếu máu cục bộ ngày càng phổ biến cũng là nguyên nhân quan trọng của TAP. “Sự xuất hiện của TAP ở bệnh nhân với bệnh tim trái liên quan đến tiên lượng xấu. Hiện nay, chưa có một sự chọn lựa điều trị đặc hiệu nào đối với biến chứng này” - BS. Trần Lâm nói.
Đối với bệnh nhân suy tim nói chung, chế độ ăn cần đặc biệt chú trọng giảm lượng muối và nước. Ăn nhiều rau quả để tạo môi trường kiềm, rau quả chứa nhiều kali, lợi tiểu rất tốt cho bệnh nhân suy tim. Số lượng nước uống ngoài bữa ăn phải bằng số lượng nước tiểu trong 24 giờ cộng thêm 300ml. Hạn chế muối để giảm phù, giảm số lượng máu lưu thông, tăng bài tiết chất thải. Lượng muối tối đa 0,2 - 0,5 g/ngày, ăn nhạt hoàn toàn nếu suy tim quá nặng. Người bệnh nên dùng thực phẩm cung cấp protein từ sữa, cá. Dùng loại đường đơn dễ hấp thu (hoa quả, mật) và không cho thêm chất béo vào khi chế biến thức ăn cho bệnh nhân suy tim. Tránh dùng các thức ăn sinh hơi và các loại thức ăn lên men như trứng, đậu vì nó đẩy cơ hoành lên, làm ảnh hưởng đến tim. Hạn chết các thức ăn ức chế thần kinh như chè, cà phê, rượu, các loại gia vị, không dùng thức có ăn nhiều muối như dưa muối, cà pháo, mắm tôm, thịt hun khói, xúc xích, lạp xưởng. Một chế độ ăn có sữa, rau quả, khoai thỏa mãn được các nguyên tắc dành cho bệnh nhân suy tim vì chứa ít muối lại có nhiều kali, nhiều yếu tố kiềm chống được tình trạng toan, nhiều đường giúp chuyển hóa tốt, ít năng lượng để bộ máy tiêu hóa được nghỉ ngơi. A.T (tổng hợp) |
Với những bệnh nhân mắc bệnh suy tim với TAP, diễn biến thời gian và mức độ của sự phát triển hay thoái triển có thể thay đổi tùy từng trường hợp và liên quan đến thể trạng. Trong nghiên cứu của BS. Lâm cùng nhóm cộng sự về tăng huyết áp hệ thống và suy tim đã cho thấy sự hiện diện của suy tim ảnh hưởng đến sự gia tăng của áp lực động mạch phổi. Tăng áp động mạch phổi dẫn đến tăng hậu tải thất phải. Thất phải thích nghi để duy trì cung lượng chủ yếu bằng sự xuất hiện của phì đại thành cơ, cuối cùng nếu quá tải dai dẳng dẫn đến dãn thất phải, hở van 3 lá, giảm co bóp và giảm chức năng không hồi phục. “Rối loạn chức năng thất phải và hở van 3 lá làm phức tạp hơn nữa hội chứng suy tim với tăng áp lực nhĩ phải, sung huyết tĩnh mạch thận và cuối cùng dẫn đến suy chức năng thận” - BS. Lâm cho biết thêm.
TAP là yếu tố dự đoán độc lập biến cố tử vong ở bệnh nhân bị rối loạn chức năng tim, bao gồm suy tim, bệnh cơ tim dãn, bệnh động mạch vành ổn định và sau nhồi máu cơ tim.
Ở những bệnh nhân nghi ngờ TAP tập trung vào một số đối tượng: trên 65 tuổi, tăng huyết áp, bệnh van 2 lá, bệnh van động mạch chủ, béo phì, bệnh động mạch vành, đái tháo đường và rung nhĩ… Về lâm sàng, bệnh nhân có thể có những triệu chứng và dấu hiệu thường không gặp ở những dạng TAP khác như: Khó thở phải ngồi và khó thở kịch phát về đêm. Chụp X quang ngực có thể thấy sung huyết mạch máu phổi, tràn dịch màng phổi hoặc phù phổi. Do đó, siêu âm tim là công cụ sàng lọc thích hợp. Trắc nghiệm gắng sức tim phổi ngày càng được sử dụng trong chẩn đoán và chăm sóc bệnh nhân bị rối loạn chức năng tâm thu và tâm trương của thất trái.
Khác với những tiến độ trong điều trị tăng áp động mạch phổi, thực trạng này liên quan bệnh tim trái chưa có những tiến bộ quan trọng. “Những thuốc tim mạch như lợi tiểu, chẹn β, các thuốc co cơ, những can thiệp đặc hiệu như cấy thiết bị trợ thất và phẫu thuật tim có thể làm giảm TAP thông qua giảm áp lực đổ đầy tim trái” - BS.Lâm phát biểu.
TÂM AN