Làm gì để thu hút khách du lịch tới bảo tàng
(VHQN) - Mối quan hệ tương tác giữa bảo tàng và du lịch không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn thúc đẩy sự hiểu biết, giao lưu văn hóa và tăng cường niềm tự hào dân tộc.
“Trái tim” của bảo tàng
Một trong những lý do phổ biến để du khách viếng thăm bảo tàng là để xem những hiện vật độc đáo, quý hiếm và đẹp mắt, mà họ không thể tìm thấy ở bất cứ nơi nào khác. Hiện vật phải tạo ra những trải nghiệm bằng cách khuyến khích sự tò mò và thúc đẩy trí tưởng tượng.
Câu chuyện của Bảo tàng Văn học Việt Nam là một trường hợp đáng suy ngẫm. Từ một địa điểm bị lãng quên trên bản đồ du lịch Hà Nội, bỗng được các tiktoker “tái phát hiện”, các video clip tham quan bảo tàng thu hút được nhiều triệu lượt view, biến việc tham quan check-in tại bảo tàng trở thành xu hướng một cách hoàn toàn tự nhiên.
Nhưng độ “hot” của bảo tàng nhanh chóng nguội lạnh như khi nó xuất hiện, bởi khách tham quan nhanh chóng nhận ra lý do tại sao bảo tàng này bị lãng quên: hiện vật toàn đồ “mới”, nhiều tượng văn nhân trông lạ lẫm, bố trí kém thu hút, phải may mắn mới gặp được hướng dẫn viên, nhân viên, thậm chí nhiều khu vực trong bảo tàng còn không được chiếu sáng,… thì khó có thể níu chân du khách.
Đổi mới cách thể hiện và tăng tương tác
Nội dung thể hiện là một yếu tố quan trọng để tạo nên sự hấp dẫn và ý nghĩa của một bảo tàng. Nội dung bảo tàng không chỉ là việc liệt kê các hiện vật, tư liệu mà còn phải thể hiện một câu chuyện thống nhất, có tính logic và sáng tạo, phản ánh được bối cảnh lịch sử, văn hóa, xã hội và nhân vật liên quan. Một câu chuyện thống nhất sẽ giúp người xem có thể hiểu được ý nghĩa sâu sắc của các hiện vật, tư liệu, cũng như tôn vinh được giá trị của di sản văn hóa.
Việc để các hiện vật tự kể câu chuyện của mình có thể tạo ra sự kết nối cá nhân và tương tác độc đáo. Bằng cách tích hợp thông tin kỹ thuật số và các phương tiện truyền thông, du khách có cơ hội tương tác trực tiếp với hiện vật, làm cho trải nghiệm tham quan trở nên sâu sắc và thú vị.
Thiết kế không gian tương tác là một chiến lược mạnh mẽ để làm cho trải nghiệm tham quan không chỉ đầy đủ thông tin mà còn hấp dẫn và thú vị. Bảo tàng tạo ra một môi trường độc đáo, kích thích sự sáng tạo và tò mò thông qua không gian thử nghiệm.
Đồng thời cần tận dụng kiến thức của nghệ nhân trực tiếp làm hướng dẫn viên, kết hợp với các hoạt động tương tác trong bảo tàng như thực hành làm gốm, làm nước mắm, dệt lụa, dệt chiếu.
Điều này khuyến khích sự thấu hiểu sâu sắc về nghệ thuật và văn hóa, tạo ra kết nối mạnh mẽ giữa du khách và tác phẩm. Chỉ có giảm tính hàn lâm, tăng tính tương tác mới thu hút được khách tham quan đa dạng về quốc tịch, sở thích, nhân sinh quan…
Truyền thông và tiếp thị
Bằng cách sử dụng chiến lược truyền thông độc đáo và sáng tạo, bảo tàng có thể tạo ra sự chú ý và thu hút từ khách hàng tiềm năng. Mạng xã hội là công cụ quan trọng, giúp kết nối trực tiếp với cộng đồng trực tuyến và lan truyền thông điệp một cách nhanh chóng. Quảng cáo trực tuyến cũng đóng vai trò quan trọng, tiếp cận lượng lớn người dùng, giúp tập trung vào đối tượng khách hàng mục tiêu từ những đặc điểm độc đáo của bảo tàng.
Tại Việt Nam cách làm truyền thông sáng tạo, thú vị, đa dạng trong hình thức thể hiện để tiếp cận người trẻ trên các mạng xã hội của đội ngũ Ban quản lý di tích nhà tù Hỏa Lò đã mang lại hiệu quả lớn, biến việc tham quan, đăng ảnh check-in tại di tích trở thành trend của giới trẻ.
Hiện trang facebook của di tích có hơn 300 nghìn lượt theo dõi, mỗi bài đăng quảng bá đều thu hút lượt tương tác lớn. Đây là cách làm hay, mang lại hiệu quả nhưng chưa thấy được nhân rộng.
Một trong những lợi thế của truyền thông du lịch trong thời đại số là có thể thấy ngay kết quả phản hồi gần như tức thời của khách du lịch: chỉ cần đọc comment đánh giá của du khách trên các ứng dụng googlemap, facebook, tiktok,… của các bảo tàng hoạt động hiệu quả là có thể nắm bắt được ngay những điều gì làm nên thành công của một bảo tàng. Tiếp nhận và thay đổi nhanh chóng, theo sát nhu cầu của du khách là điều làm nên thành công của các doanh nghiệp du lịch, và nay cũng cần áp dụng cho các bảo tàng.
Đổi mới tư duy
Trong số hàng trăm bảo tàng công lập và ngoài công lập hiện nay thì chỉ có vài ba bảo tàng là tự chủ, còn lại vẫn sống nhờ “bầu sữa” ngân sách.
Bảo tàng Quảng Ninh là bảo tàng tổng hợp cấp tỉnh duy nhất toàn quốc và nằm trong tốp bảo tàng của cả nước tự chủ 100% về nguồn chi thường xuyên. Cách làm tự chủ của bảo tàng Quảng Ninh bao gồm: Tăng cường quảng bá thông qua các kênh truyền thông và sự kiện, bảo tàng tạo sự nhận thức vững chắc.
Đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ và trải nghiệm của du khách bằng cách nâng cấp cơ sở vật chất và áp dụng công nghệ mới. Phát triển các sản phẩm và dịch vụ phụ trợ, từ bán hàng lưu niệm đến tổ chức hoạt động giáo dục, tạo nên sự đa dạng.
Với các bảo tàng ngoài công lập, một trong những mô hình thành công trong quảng bá thương hiệu từ bảo tàng là câu chuyện của Công ty TNHH Seagull, Phan Thiết. Toàn bộ dự án bao gồm: nhà thùng nước mắm truyền thống, không gian bảo tồn văn hóa làng chài, bảo tàng nước mắm, show tái hiện văn hóa Huyền thoại Làng Chài, các dự án truyền thông để tạo dựng hình ảnh, quảng bá cho thương hiệu nước mắm cao cấp “nước mắm Tĩn” của doanh nghiệp này. Khởi động từ năm 2016, đến nay cả bảo tàng và show diễn nghệ thuật đều hoạt động hiệu quả, thu hút được lượng khách du lịch đáng kể, đem lại nguồn thu cho doanh nghiệp bên cạnh sản phẩm chính nước mắm.
Kết nối với doanh nghiệp xây dựng tour, tuyến đến bảo tàng là cách làm nhanh nhất để tăng lượng khách đến tham quan. Tuy vậy những điều doanh nghiệp đòi hỏi chính là phần mở rộng của những gì khách du lịch cần: một điểm đến thú vị, phù hợp với đặc điểm đa dạng của các đoàn khách, tuân thủ thỏa thuận hợp đồng bao gồm giá cả - chiết khấu hợp lý; và vị trí của bảo tàng phù hợp với các tour, tuyến các doanh nghiệp đang khai thác.
Do đó, để có thể kết nối với doanh nghiệp thì việc thay đổi vị trí của bảo tàng đang hiện hữu là bất khả thi, còn thay đổi tư duy, cách làm của các bảo tàng là việc khó nhưng nếu nỗ lực thì có thể thực hiện được.