Mứt vỏ quật ngày chăn trâu đồng xa
(VHQN) - Ngay từ lúc má bắt đầu thổi lửa rim mứt vỏ quật đến lúc sến đặc lại, mùi thơm nồng nàn tỏa ra từ gian bếp lại thấy một mùa đông như vậy đã quá ấm áp, đủ đầy.
Mứt vỏ quật má làm không phải thứ đóng sẵn có thể gọi giao hàng ở bất kỳ các quầy hàng thân quen nào. Bởi hương vị đó, không hẳn là một món quà cho “đã miệng”, mà được nuôi dưỡng từ những ngày mùa đông thơ bé.
Để có món mứt quật vừa ngon lại đẹp mắt đòi hỏi sự kỳ công ngay từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến các công đoạn cắt vỏ, ngâm muối, làm sạch vị cay, ướp đường…
Vỏ quật được chọn từ những quả quật vườn nhà theo tiêu chuẩn sạch, an toàn. Chọn quả vừa chín vàng thì vỏ mới đủ độ tươi thơm, thịt vỏ dày, mềm, mịn. Việc lựa chọn vỏ quật ảnh hưởng rất lớn đến màu sắc cũng như hương vị khi thành phẩm.
Sau khi vỏ được tách ra khỏi quả, nhanh chóng được thái thành miếng có chiều ngang dày khoảng 1cm sau đó bỏ vào chậu nước muối loãng ngâm khoảng 30 phút để vỏ quật bớt mùi hăng, loại bỏ vị đắng và vớt ra để ráo.
Thường má bỏ vỏ quật đã qua sơ chế vào một chiếc tô lớn mới thêm đường, mật ong vừa khẩu vị của cả nhà, không quên rải một ít mè trắng đã rang. Má ướp vỏ quật trong ít nhất ba tiếng đồng hồ, có như vậy vỏ quật mới ngấm đều gia vị.
Rim mứt chính là công đoạn quyết định chất lượng. Má thường rim mứt bằng bếp lửa than củi. Ngọn lửa than củi rất nhỏ, nếu lửa quá già hay quá non có thể làm cho cả mẻ mứt bị hỏng.
Trong quá trình canh lửa, má nhanh tay đảo mứt cho khỏi cháy. Khi thấy nước đường bám vào từng lát vỏ quật trong suốt thì vẫn tiếp tục rim cho nước đường keo hơn mới gắp mứt ra sàng cho mau khô. Thời gian làm mứt vỏ quật còn phụ thuộc cả thời tiết nữa, nếu trời hanh khô sẽ làm nhanh hơn so với lúc mưa lạnh.
Ngậm từng lát mứt vỏ quật, đầu lưỡi đã chạm ngay vị ngọt the tạo cảm giác ấm nồng. Hồi nhỏ, mỗi lần ra đồng chăn trâu, tôi không quên mang một ít mứt của má để chống lại những cơn gió lạnh.
Giữa mênh mông ruộng đồng, vị mứt quật càng trở nên “thần thánh” với đứa trẻ là tôi với cái kiểu ăn “nhín nhín”, vừa ăn vừa sợ hết. Ngày tháng từng năm cứ thế qua đi, mỗi một mùa đông lại được nhâm nhi vị mứt giống như được gặp lại người bạn chăn trâu thuở nhỏ. Đồng xa cũng vì thế gần hơn. Những hương vị má nấu cứ ẩn chìm, gặp kỷ niệm lại thức dậy ngàn thương...