Báo chí Mỹ nhìn từ giải Pulitzer: Diện mạo đang thay đổi
(QNO) - Giải Pulitzer Mỹ năm nay (2024) công bố vào tối thứ Hai (6/5) đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong phát triển của báo chí. Nó phản ánh những thay đổi rộng lớn của ngành này, ở Mỹ.
Giải năm nay cho thấy sự trỗi dậy của truyền thông trực tuyến, có thể xem đó như một lực lượng đáng gờm trong báo chí. Đơn giản là báo mạng đã vượt qua báo giấy truyền thống với việc có nhiều các ứng cử viên cho giải Pulitzer năm nay, và đây cũng là lần đầu tiên. Sự chuyển đổi không chỉ ở số lượng mà còn ở sự phân bố địa lý của báo mạng, đưa tin, thực hiện phóng sự nêu bật những câu chuyện và vấn đề địa phương có tiếng vang ở cấp quốc gia Mỹ.
Tối thứ hai vừa qua là lần thứ 108 giải Pulitzer được công bố. Có cả một loạt phóng viên được vinh danh và số ứng cử viên cũng khá đa dạng. Từ những tờ báo hay cơ sở truyền thông trực tuyến như ProPublica, Invisible Institute hay City Bureau cho tới các tờ báo truyền thống như The New York Times và The Washington Post.
Có thể thấy rõ là giải Pulitzer đã thích nghi theo thời gian, mở rộng ranh giới để bao gồm các hình thức truyền thông khác nhau. Nhờ đó, báo chí Mỹ trở nên phong phú và đa dạng hơn. Giải Pulitzer năm 2024 không chỉ làm nổi bật sự xuất sắc của các tổ chức đưa tin trên mạng (không phải lấy bài của báo giấy đưa lên mạng) mà còn nhấn mạnh đến những câu chuyện địa phương và khu vực
Trong rất nhiều năm, giải thưởng Pulitzer được thiết kế để công nhận những tác phẩm báo chí xuất sắc nhất do các tờ báo ngày và các hãng thông tấn của Mỹ tung ra. Các hình thức truyền thông khác như truyền hình, truyền thông và cả tạp chí đều có những giải thưởng riêng mình; Pulitzer chỉ dành riêng cho báo giấp hằng ngày và tin tức thông tấn.
Tuy nhiên, sự xuất hiện của internet đã làm mờ đi sự phân biệt nói trên, thúc đẩy các ban giám khảo Pulitzer liên tiếp mở rộng phạm vi của các giải thưởng theo thời gian. Năm 2009 là năm đầu tiên, báo mạng được phép tham gia. Đến năm 2015, các tạp chí cũng được đưa vào giải. Đến năm 2020 thì có một giải thưởng dành cho phát thanh. Và giải Pulitzer năm nay, mọi đài truyền hình và phát thanh Mỹ đều được tham gia.
Sau đó, các cổng thông tin không phải báo chính thống kiểu Mỹ đã có những bước tiến đáng kể trong một số hạng mục - đặc biệt là bài báo phát thanh. Về phóng sự thì các tạp chí thống trị. Tuy nhiên, mặc dù các tổ chức tin tức qua mạng đã đủ điều kiện và đã tham gia nhiều năm rồi, nhưng chiến thắng không được bao nhiêu. Cho đến nay.
Khi suy ngẫm về những thay đổi trong ngành, rõ ràng giải Pulitzer của Mỹ vẫn tiếp tục đóng vai trò là một chỉ số nêu bật tình hình báo chí, nói chung. Và, đương nhiên, nó luôn vinh danh những người giỏi nhất trong lĩnh vực này ở Mỹ. Và hẳn giải Pulitzer năm 2024 sẽ được nhớ đến như một thời khắc then chốt trong lịch sử của báo chí Mỹ, ảnh hưởng đến cả báo chí thế giới.
Ba xu hướng
Cũng có thể thấy là có ba xu hướng lớn đang diễn ra trong báo chí Mỹ. Đó là :
- Sự thống trị của các tờ báo mạnh: Ngày càng thấy rõ là những tác phẩm báo chí xuất sắc nhất ở Mỹ thường thoát thai từ một số ít các tổ chức báo chí lớn như The New York Times và The Washington Post.
- Sự suy giảm của báo nhỏ: Cũng nổi lên là sự giảm sút của các tờ báo nhỏ ở Mỹ. Tranh cử Giải Pulitzer năm nay chỉ có tám tờ báo nhỏ (báo giấy) gởi bài tham gia, trong khi trước đây thì có cả loạt các tờ báo khác nhau, ở nhiều địa phương của Mỹ gởi bài.
- Sự đa dạng hóa định dạng: Trước đây, báo giấy là phương tiện chính thi thố trong giải Pulitzer, nhưng bây giờ, các hình thức truyền thông khác, bao gồm báo mạng, truyền hình và truyền thanh cũng đã lên tiếng quyết liệt, đặc biệt là báo mạng của các địa phương. Có thể xem như tín hiệu cho thấy đã hết thời độc quyền của báo giấy (báo ngày lớn, nhỏ) rồi.