Rồi sẽ ngập trong rác thải nhựa
Trong 15 năm qua, Cù Lao Chàm đã tiên phong và giữ gìn môi trường; không sử dụng túi ny lon. Đổi lại, môi trường ở đây sạch sẽ, khách du lịch đông... Và hình như chỉ mỗi rẻo đất chốn xa xăm đó, nơi sinh hoạt của cộng đồng dân cư lớn, đủ thành phần, là làm đươc điều này.
Mới đây, tại hội thảo “Rác thải nhựa từ thương mại điện tử (TMĐT)” do Hiệp Hội TMĐT Việt Nam tổ chức, một ý kiến cho rằng năm 2023, có 1,84 tỷ gói hàng được giao cho khách mua hàng online, tương đương 306 nghìn tấn bao bì nhựa đã được gói gửi đi.
Trong đó các mặt hàng thời trang, ăn uống, phụ kiện là nhiều nhất. Hộp đựng là túi nu lon và carton, mút xốp, bong bóng khí chèn, băng keo nhựa được dùng trong hộp..., toàn những đồ dùng một lần là bỏ.
Người ta ước tính, với cái đà này, rác thải nhựa đang “phi mã” song hành với con số tăng trưởng 25%/năm của hàng TMĐT. Dự kiến, tới năm 2030, TMĐT Việt Nam sẽ tăng trên 4,7 lần hiện nay, đồng nghĩa lượng rác thải sẽ tăng từ 306 lên 800 nghìn tấn/năm. Khủng khiếp!
Giới chuyên gia khuyến cáo doanh nghiệp sản xuất bao bì nên sử dụng vật liệu đóng gói có thể phân hủy, làm từ thực vật như đậu phộng, bột bắp, nấm…
Hoặc dùng loại nhựa có thể tái chế (dán nhãn rõ ràng để người tiêu dùng biết mà xử lý thích hợp). Một giải pháp nữa là thiết kế bao bì có thể tái sử dụng (khách hàng có thể trả lại bao bì để sử dụng lại trong tương lai).
Quay trở lại với câu chuyện Cù Lao Chàm, câu trả lời từ một lãnh đạo UBND TP.Hội An, sở dĩ Cù Lao Chàm làm được kỳ tích trên, là do dân đồng thuận cao, khi thấy lợi ích của việc không sử dụng túi ny lon khách sẽ tới đông, họ sẽ làm ăn được từ du lịch; môi trường được bảo...
Chưa hết, cái quan trọng chính là giải pháp thay thế, người ta dùng giấy, lá, rổ nhựa, rổ tre để gói, đựng đồ. Và với đặc điểm sinh hoạt làm ăn thuần nông, ngư, lượng dân ít, không có sản xuất công nghiệp, cơ sở làm ăn lớn..., nên dễ áp dụng mô hình không rác thải. Tất nhiên do Cù Lao Chàm ở vị trí địa lý đặc thù, chứ nói đâu xa, tại phố cổ Hội An, đố mà làm được.
Giải pháp thay thế cho đồ nhựa, là chuyện bế tắc của chính sách. Đến bây giờ Chính phủ vẫn chưa đặt ra tiêu chuẩn đóng gói bền vững cho hàng TMĐT.
Với cái đà này, đến lúc nào đó rác nhựa phủ kín, có hành động thì cũng không có đường lui. Vai trò “xanh” của doanh nghiệp rất lớn, bởi họ sản xuất hàng đưa đến người tiêu dùng. Nhà nước phải liên kết với họ, chứ hô hào suôn, là bỏ.