Đường thẻ Phú Gia - sản phẩm 3 sao
Chị Hoàng Thị Tưởng (thôn Phú Gia 1, xã Ninh Phước, Nông Sơn) đã phát triển và xây dựng chuỗi liên kết mía đường, đưa sản phẩm đường thẻ Phú Gia được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao vào năm 2023.
Lâu nay, người dân thôn Phú Gia 1 nấu đường bát từ cây mía trồng trong vùng. Các công đoạn sản xuất sản phẩm đường mía thô chủ yếu theo phương thức thủ công truyền thống. Đường thẻ (có nơi gọi là đường phên hay đường mía thô, đường nâu) là một loại đường nguyên sơ thô mộc.
Người dân sử dụng nguyên liệu mía cây, ép lấy nước, lắng, lọc, nấu thành mật rồi nấu tiếp đến giai đoạn đóng đường nhất định thì dừng lại, múc đổ vào các bát sứ hoặc các khay để khô, sau đó tách lấy đường. Với đường thẻ Phú Gia, đường có dạng hình thẻ, hình vuông, tiện lợi, dễ sử dụng, khâu bảo quản cũng dễ dàng hơn so với đường bát.
Cả thôn Phú Gia 1 ngày trước có đến chục hộ nấu đường, nhưng hiện chỉ còn duy trì lò đường của chị Hoàng Thị Tưởng và một lò đường mới hình thành. Sản phẩm đường thẻ Phú Gia của chị Hoàng Thị Tưởng đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao vào năm 2023.
Cơ sở của chị Tưởng lâu nay được một công ty hợp đồng, bao tiêu với số lượng 6 tấn đường mỗi năm. Mỗi ký đường thẻ được công ty mua với giá 60 nghìn đồng. So với đường bát, đường thẻ có hình thức bắt mắt hơn, dễ vận chuyển, dễ tiêu thụ và có sức cạnh tranh trên thị trường tốt hơn.
Vùng nguyên liệu mía của chị Tưởng rộng từ 3 - 4ha. Chị cho biết, không chỉ sử dụng lượng mía gia đình trồng, chị còn thu mua thêm mía của người dân để sản xuất đường thẻ. Mỗi năm, lò đường của gia đình chị được công ty bao tiêu hết 6 tấn, số đường còn lại, gia đình chủ yếu bán cho người dân trên địa bàn Nông Sơn sử dụng.
“Nguồn nguyên liệu mía hiện rất nhiều. Gia đình tôi có khả năng sản xuất 10 tấn đường mỗi năm. Trong đó, có 6 tấn đường sản xuất theo yêu cầu của công ty, phần còn lại, chúng tôi sản xuất riêng bán tại chỗ” - chị Tưởng chia sẻ.
Những năm qua, UBND xã Ninh Phước tiếp tục cấp cây giống để hỗ trợ người dân trồng mía. Ông Trương Văn Nhanh (cán bộ địa chính - xây dựng phụ trách nông thôn mới xã Ninh Phước) cho hay, địa phương có 3 sản phẩm OCOP được công nhận 3 sao là đường thẻ Phú Gia, bút trầm hương và gạo lứt.
Từ nguồn Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, xã Ninh Phước đã hỗ trợ giống mía cao sản nhập từ Bình Định, Phú Yên cấp cho người dân trồng. Năm 2022, người dân được cấp giống trồng trên diện tích 3ha; năm 2023, xã tiếp tục cấp giống cho bà con trồng thêm 2,5ha.
“Mỗi năm, người dân chỉ thu hoạch 1 vụ mía, chủ yếu cung cấp nguồn nguyên liệu cho chủ lò đường tại đây. Sản phẩm đường thẻ Phú Gia đạt chuẩn OCOP 3 sao góp phần duy trì và phát triển sản phẩm đặc hữu của địa phương” - ông Nhanh cho biết.