Chiến lợi phẩm độc đáo của Sư đoàn 304

Chiến lợi phẩm độc đáo

Sau khi phất cao lá cờ cách mạng trên cứ điểm Thượng Đức (ngày 7/8/1974), Sư đoàn 304 cùng các đơn vị phối thuộc đọ sức ngay với quân dù - lực lượng tổng trừ bị chiến lược số 1 của địch ngay trên mặt trận Thượng Đức.

Cuộc chiến đấu gian khổ diễn ra ròng rã suốt hơn 4 tháng trời. Kết cục, ngày 20/12/1974, sư đoàn dù phải chạy khỏi chiến trường. Kế hoạch tái chiếm Thượng Đức bị thất bại hoàn toàn.

Đầu năm 1975, khi nhận được mệnh lệnh của Bộ Tổng tư lệnh: “Đánh thẳng vào Đà Nẵng nhanh nhất, kịp thời nhất, táo bạo nhất, với lực lượng có thể chuyển tới sớm nhất”, lập tức Bộ Tư lệnh Sư đoàn 304 lệnh cho các đơn vị tổ chức trang bị thật gọn nhẹ để tiến công địch trong hành tiến.

Từ hướng tây, Trung đoàn 24 và 66 chạy bộ truy kích Lữ đoàn 369 thủy quân lục chiến Sài Gòn với chặng đường 40km. Tới 10 giờ ngày 29/3, Tiểu đoàn 8 và 9 Trung đoàn 66 cùng các lực lượng vũ trang Quân khu 5 đánh chiếm sân bay Đà Nẵng.

Tại đây, Sư đoàn 304 thu được rất nhiều xe của quân đội Sài Gòn tháo chạy để lại, trong đó có chiếc Jeep “lùn”. Sau đó, dưới bàn tay điều khiển của chiến sĩ lái xe Đào Ngọc Vân, chiếc xe này đã rong ruổi cả ngàn cây số lửa đạn, cùng cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 304 lần lượt vượt qua Nha Trang, Phan Rang, Phan Thiết, rồi đến Xuân Lộc - cửa ngõ Sài Gòn.

Khoảng 6 giờ sáng ngày 30/4/1975, Trung đoàn 66 cùng với xe tăng của Lữ đoàn xe tăng 203 (Quân đoàn 2) tiến sát cầu Sài Gòn. Phát hiện lực lượng của ta, địch dùng 8 chiếc xe bọc thép M113 và 4 chiếc xe tăng M41 cùng bộ binh chống trả quyết liệt trên cầu Sài Gòn. Lực lượng xe tăng của Lữ đoàn 203 tập trung binh lực đánh mạnh xe tăng địch.

Đại úy Phạm Xuân Thệ - Trung đoàn phó Trung đoàn 66 nhận lệnh của Bộ Tư lệnh Sư đoàn 304 dùng xe Jeep “lùn” nhanh chóng dẫn đơn vị vượt qua cầu Sài Gòn, thọc sâu vào nội đô cùng phối hợp chiến đấu với các binh đoàn khác.

Điều khá thú vị là chiếc xe Jeep “lùn” ấy sau đó lại gắn liền với sự kiện Tổng thống Sài Gòn Dương Văn Minh đọc tuyên bố đầu hàng quân Giải phóng tại Đài Phát thanh Sài Gòn vào ngày 30/4/1975.

Trung tướng Phạm Xuân Thệ kể: “Trưa 30/4/1975, chúng tôi đã vào Dinh Độc Lập trên chiếc Jeep chiến lợi phẩm do Đào Ngọc Vân lái. Đến trước cửa Dinh Độc Lập, khi xe tăng của ta húc vào cổng chính, xe tôi nhanh chóng lách lên lao thẳng đến tiền sảnh của Dinh... Chúng tôi đã đưa Dương Văn Minh (Tổng thống) và Vũ Văn Mẫu (Thủ tướng) sang Đài Phát thanh Sài Gòn tuyên bố đầu hàng trên chính chiếc xe này”.

Hiện vật quý của bảo tàng

Sau Đại thắng mùa xuân năm 1975, xe Jeep “lùn” vẫn do ông Đào Ngọc Vân lái, phục vụ cho công tác tiêu diệt Fulro ở Lâm Đồng. Đến tháng 6/1976, xe hỏng phải đưa đi sửa chữa, còn ông Vân được xuất ngũ.

Nhận thức được giá trị lịch sử của chiếc Jeep “lùn”, Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam muốn tìm và đưa bằng được chiếc xe về trưng bày. Lãnh đạo bảo tàng đã làm việc với Trung tướng Phạm Xuân Thệ và nhóm trợ lý để tìm hiểu thông tin về chiếc xe Jeep này.

Thế nhưng, mọi người đều không rõ chiếc xe đã lưu lạc ở đâu. Rất may là ông Đào Ngọc Vân đã cung cấp một bức ảnh chụp kỷ niệm với đồng chí Phùng Bá Đam - trợ lý cán bộ Trung đoàn 66 - tại Sài Gòn vào tháng 8/1975, bên cạnh chiếc Jeep “lùn”, kiểu M151 A2. Từ bức ảnh quý giá này, bảo tàng cho phóng to biển số xe và xác định được trên biển xe có 1 ngôi sao trắng và một dãy số 15770.

Tiếp đó, lãnh đạo Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam đã trực tiếp khảo sát và làm việc với lãnh đạo Kho J1250 - Tổng cục Kỹ thuật, nơi đang lưu giữ một số xe Jeep chiến lợi phẩm, trong số này có chiếc Jeep M151 A2.

Chiếc xe này cùng thời với chiếc xe đã chở Dương Văn Minh và Vũ Văn Mẫu sang Đài Phát thanh Sài Gòn trưa 30/4/1975. Bảo tàng đề nghị Tổng cục Kỹ thuật, Bộ Tổng Tham mưu điều chiếc Jeep này về phục chế để làm hiện vật bảo tàng.

Năm 2008, nhân kỷ niệm 33 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam đã trân trọng giới thiệu chiếc Jeep biển số 15770 vừa được phục dựng thành công với sự chứng kiến của 6 nhân chứng.

Đặt ở vị trí ngay cửa ra vào của gian trưng bày hiện vật Chiến dịch Hồ Chí Minh, chiếc Jeep này trở thành tâm điểm của hầu hết khách tham quan. Trên bảng thuyết minh ghi rằng: “Xe Jeep số 15770 của Lữ đoàn dù ngụy Sài Gòn do Trung đoàn 66, Sư đoàn 304 thu tại sân bay Đà Nẵng ngày 29/3/1975.

Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, Đại úy Phạm Xuân Thệ - Trung đoàn phó Trung đoàn 66 cùng đồng đội sử dụng chiếc xe này tiến vào Dinh Độc Lập trưa 30/4/1975 và đưa Đại tướng, Tổng thống ngụy quyền Dương Văn Minh sang Đài Phát thanh đọc lời tuyên bố đầu hàng, kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975)”.

PHAN VÂN TRÌNH