Đất công ích
Đất công ích 5% là tên gọi thực tế của đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích theo quy định tại Điều 132 Luật Đất đai 2013.
Khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã, phường, thị trấn thì người quản lý, sử dụng đất không được bồi thường về đất nhưng được bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại.
Tại Quảng Nam, 13/18 huyện, thị xã, thành phố có Sổ quản lý quỹ đất công ích với tổng số 225.045 thửa, diện tích 11.763,3ha, chiếm 3,14% tổng diện tích đất nông nghiệp.
Trong đó có hợp đồng thuê đất là 15.447 hộ với diện tích 1.720ha, còn lại 10.043,3ha không có hợp đồng thuê đất (chiếm 85,5% diện tích theo Sổ quản lý quỹ đất công ích). Những phức tạp trong quản lý nảy sinh cũng lớn theo con số này. Hàng loạt dự án đứng bánh, chậm trễ một phần có nguyên nhân từ đây.
Cuối tháng 8, Công ty TNHH Hyosung có văn bản kiến nghị tỉnh tháo gỡ khó khăn trong quá trình đầu tư các dự án của Tập đoàn Hyosung tại Quảng Nam.
Theo văn bản này, trên các khu vực mà Hyosung đầu tư tại Khu công nghiệp Tam Thăng mở rộng còn vướng nhiều diện tích đất chưa được bồi thường, các phần đất này nằm xen kẽ trong khu đất dự kiến xây dựng nhà máy gây chia cắt địa hình và khó khăn trong thuê đất, thiết kế và bố trí dây chuyền sản xuất.
Trong các nội dung bồi thường còn vướng mắc, bao gồm các khu đất đã được phê duyệt phương án bồi thường và ban hành quyết định thu hồi đất nhưng chưa có chính sách hỗ trợ đối với cây trồng trên đất nên chưa thể hoàn thành thu hồi đất.
Ngoài ra, còn một phần khoảng 1,3ha đất thuộc nhóm đất công ích chưa thể bồi thường. Đến 30/8/2024, thời gian triển khai thực hiện dự án đầu tư theo tiến độ giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đã cận kề.
Tuy nhiên, hiện tại báo cáo bổ sung ngành nghề thu hút đầu tư, đề nghị giao đất và việc xây dựng, ban hành giá cho thuê đất cụ thể của Khu công nghiệp Tam Thăng mở rộng chưa có.
Những điều này khiến việc ký hợp đồng thuê đất và làm các thủ tục pháp lý khác của Hyosung không thể thực hiện, gây ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ đầu tư của Hyosung tại Quảng Nam.
Rõ ràng, để giải quyết về vướng mắc liên quan đến đất công ích 5%, đất thổ cư hiện nay, dù UBND tỉnh đã chỉ đạo, đôn đốc việc rà soát lại quỹ đất công ích 5% trên địa bàn tỉnh, nhưng đến nay việc này vẫn rất chậm.
Kiến nghị của công ty Hyosung chỉ là ví dụ nhỏ cho thấy sự ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp nói riêng và công tác giải phóng mặt bằng, giải ngân đầu tư công của tỉnh nói chung.
Còn nhớ, trong lần trả lời phỏng vấn Báo Quảng Nam ngay sau khi nhận nhiệm vụ mới, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Dũng khẳng định: những dự án vướng đất 5% không giải quyết được là một trong những vấn đề lớn và khó, nhưng khó cũng sẽ có giải pháp.
Một trong giải pháp ông Dũng đề cập là sẽ đề xuất Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho chủ trương và đề xuất HĐND tỉnh thông qua khoản ngân sách để hỗ trợ cho người dân đang canh tác trên đất 5%. Hỗ trợ về vật kiến trúc trên đất, hỗ trợ chuyển đổi nghề để thu hồi đất này.
Rất nhiều phần việc thuộc thẩm quyền đã được hối thúc, trong đó có việc tổng rà soát lại đất 5%; lựa chọn phương án xem xét hỗ trợ, bồi thường đối với diện tích đất công ích 5% bị ảnh hưởng bởi dự án để tạo thuận lợi cho công tác giải phóng mặt bằng…
Tại hội nghị chuyên đề của Tỉnh ủy cuối tuần qua, đã thống nhất quan điểm và cách làm liên quan đất công ích trên cơ sở “phù hợp với tình hình thực tiễn của tỉnh và xét tới yếu tố hoàn cảnh lịch sử qua các giai đoạn công tác quản lý nhà nước; chặt chẽ về quy trình, đúng thẩm quyền”.
Sau hội nghị này, sẽ có văn bản hướng dẫn và quy trình rà soát quỹ đất công ích 5%. Và chậm nhất phải hoàn thành công việc rà soát trong quý II/2025. Đó là hạn định tiếp theo cho những phần việc lớn hơn, trong cuộc gỡ khó. Chúng ta cùng chờ những guồng quay nhanh hơn, mạnh hơn…