Thuốc lá và những tổn hại về kinh tế
Việt Nam là một trong 15 quốc gia có số người hút thuốc cao nhất trên thế giới. Trung bình cứ 2 nam giới, thì có một người hút thuốc. Tỷ lệ hút thuốc lá cao khiến Việt Nam đang phải đối mặt với gánh nặng về sức khỏe con người và kinh tế.
Mỗi năm, thuốc lá gây ra 40.000 ca tử vong, chi phí điều trị và mất giảm năng suất lao động do thuốc lá gây ra ước tính lên tới 1 tỷ USD/năm.
Anh N.T.D. ( xã Tam Vinh, Phú Ninh) làm nghề tài xế chạy xe dịch vụ. Thu nhập không ổn định vì phụ thuộc vào lượng hành khách, trung bình mỗi tháng được khoảng 7 triệu đồng. Trong thời gian chờ khách, anh thường tìm đến thuốc lá.
Anh D. tâm sự: “Mỗi tháng, tiền thuốc lá của tôi tốn khoảng 600 - 700 nghìn đồng. Tôi biết nếu không hút thuốc lá, số tiền này có thể mua thêm đồ bồi dưỡng, mua sữa để giúp con phát triển tốt hơn hoặc có thể cho con đi học thêm. Tôi đã vài lần cai thuốc lá để bảo vệ sức khỏe, tiết kiệm chi phí nhưng không thành công”.
Trung bình mỗi năm, một người hút thuốc ở Việt Nam phải chi gần 700 nghìn đồng. Với 15,6 triệu người hút, mỗi năm có khoảng hơn 8.400 tỷ đồng tiêu tốn cho mặt hàng này.
Theo kết quả một cuộc khảo sát gần đây cho thấy, chi tiêu cho thuốc lá ở nước ta cao gấp 3,6 lần phí tổn học hành, gấp 2,5 lần mức chi cho quần áo và gần gấp đôi mức chi cho khám chữa bệnh. Bên cạnh đó, bệnh tật do thuốc lá gây ra làm tăng gánh nặng kinh tế cho mỗi gia đình và làm mất đi lực lượng lao động.
Việc tiêu thụ nhiều thuốc lá dẫn tới tình trạng buôn lậu, gây thất thu cho ngân sách nhà nước. Theo thống kê của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, thuốc lá nhập lậu hiện đang chiếm 25% thị phần thuốc lá tiêu thụ tại Việt Nam; làm chảy máu hơn 200 triệu USD và thất thoát hàng nghìn tỷ đồng thuế.
Ngoài tổn thất do chi mua thuốc hút, tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa - hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) do hút thuốc gây ra là hơn 23 nghìn tỷ đồng một năm. Các tổn thất Việt Nam chưa tính được do sử dụng thuốc lá bao gồm chi phí điều trị các bệnh khác do thuốc lá gây ra.
Rác do thuốc lá cũng ảnh hưởng xấu đến môi trường sống. Khói thuốc tỏa ra ngoài gây ô nhiễm môi trường, khiến những người xung quanh mắc bệnh do hít phải khói thuốc lá thụ động. Ngoài ra, thuốc lá còn có nguy cơ gây ra những vụ hỏa hoạn lớn và những vụ cháy rừng tàn phá tài nguyên quốc gia.
Do đó, cần phải tăng cường thông tin về gánh nặng kinh tế do thuốc lá gây ra với ngân sách nhà nước, hộ gia đình và xã hội nhằm nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá trong nhân dân và các cơ quan nhà nước. Tăng cường thực thi các chính sách phòng chống tác hại thuốc lá, trong đó cần đặc biệt quan tâm đến chính sách giá và thuế thuốc lá, nhằm giảm lượng tiêu thụ thuốc lá.