Vướng mắc tại Dự án Khu Công nghiệp Đông Quế Sơn: Chưa lập được phương án bố trí tái định cư
Triển khai thực hiện Dự án Khu công nghiệp Đông Quế Sơn đã 13 năm, đến nay, UBND huyện Quế Sơn vẫn chưa hoàn thành xong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp, phải giải tỏa trắng. Có trường hợp khiếu nại dai dẳng về yêu cầu tái định cư.
Khiếu nại kéo dài
Để xây dựng hạ tầng Khu công nghiệp (KCN) Đông Quế Sơn tại xã Hương An (cũ), ngày 5/9/2012, UBND huyện Quế Sơn ban hành Quyết định số 163 về thu hồi đất của các hộ gia đình, cá nhân (104 hộ). Trong đó có thửa đất số 40, tờ bản đồ số 33, diện tích 4.060m2, loại đất ở nông thôn của hộ bà Lê Thị Miếng.
Bà Miếng có đơn khiếu nại yêu cầu bố trí 4 lô đất tái định cư (TĐC) khi Nhà nước thu hồi đất, nhưng không được UBND huyện Quế Sơn chấp nhận. Sau khi bà Miếng qua đời, con trai là ông Võ Vinh Quang tiếp tục có đơn khiếu nại và tại Quyết định số 1865 ngày 13/7/2020, UBND tỉnh Quảng Nam chấp nhận bố trí 4 lô đất TĐC.
Thực hiện quyết định này, ngày 21/12/2023 bà Nguyễn Đình Lệ Thúy (vợ ông Quang) bốc thăm và thống nhất với 4 lô đất TĐC đã bốc thăm tại khu dân cư và bố trí TĐC thôn 3, thị trấn Hương An. Tuy nhiên, không thống nhất với giá đất TĐC tại Quyết định số 448 ngày 25/4/2024, ông Quang ủy quyền cho bà Thúy có đơn khiếu nại.
Bà Thúy cho rằng, tại Quyết định 448, UBND huyện Quế Sơn áp dụng mức giá 1,815 triệu đồng/m2 là không đúng quy định và không phù hợp với Quyết định 1793 ngày 20/12/2013 của UBND huyện Quế Sơn về phê duyệt giá trị bồi thường, hỗ trợ TĐC cho hộ bà Lê Thị Miếng.
Theo lập luận của bà Thúy, UBND huyện Quế Sơn đang thực hiện Quyết định 1865 ngày 13/7/2020 của UBND tỉnh, nghĩa là phải giải quyết đúng theo tinh thần Quyết định 1793 của UBND huyện chứ không phải ban hành, áp dụng giá đất TĐC mới.
Nói về căn cứ pháp lý để không chấp nhận khiếu nại của bà Thúy và áp dụng mức giá đất 1,815 triệu đồng/m2, theo ông Nguyễn Minh Châu - Phó Chủ tịch UBND huyện Quế Sơn: Trong các quyết định liên quan về bồi thường đất và áp dụng đơn giá bồi thường, riêng đối với Quyết định 1793 của UBND huyện Quế Sơn không có nội dung bồi thường về đất, chỉ bồi thường về vật kiến trúc và kinh phí khen thưởng. Để tính tiền sử dụng đất của hộ bà Lê Thị Miếng, UBND huyện Quế Sơn căn cứ khoản 3, Điều 108 Luật Đất đai năm 2013, tức là, tính giá đất TĐC tại thời điểm giao đất.
Những băn khoăn về việc vận dụng quy định pháp luật để tính giá đất TĐC đối với trường hợp hộ bà Lê Thị Miếng đã được ngành chuyên môn của tỉnh nêu ra tại buổi đối thoại của Thanh tra tỉnh vừa qua. Bởi lẽ, luật quy định phải bố trí TĐC trước khi Nhà nước thu hồi đất, nhưng đến năm 2023 UBND huyện Quế Sơn mới xây dựng xong khu TĐC.
UBND tỉnh cũng đã chấp nhận bố trí 4 lô đất TĐC sau khi công dân có khiếu nại. Rồi việc tính áp giá thu hồi đất chỉ có 50 nghìn đồng/m2, chênh lệch rất lớn so với giá đất TĐC 1,815 triệu đồng/m2…
Từ sự bất cập của công tác quản lý nhà nước, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của công dân, Thanh tra tỉnh thống nhất với quan điểm ngành chuyên môn tổ chức họp Hội đồng tư vấn tỉnh để lấy ý kiến góp ý việc tính giá đất TĐC đối với trường hợp bà Miếng.
Loay hoay xác định lại loại đất ở
Theo ngành chuyên môn của tỉnh, việc tính giá đất TĐC đối với hộ bà Lê Thị Miếng cũng sẽ là cơ sở để xem xét, giải quyết đối với 72 trường hợp còn lại bị giải tỏa trắng phục vụ xây dựng dự án KCN Đông Quế Sơn.
Kết quả giám sát của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh cuối năm 2023 ghi nhận, qua 13 năm thực hiện dự án, nhưng UBND huyện Quế Sơn vẫn chưa thực hiện xong công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC cho người dân bị ảnh hưởng trực tiếp.
Vấn đề này gây khó khăn trong công tác quản lý hiện trạng, ảnh hưởng lớn đến đời sống, sinh hoạt, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Đặc biệt, những gia đình thuộc diện giải tỏa trắng chưa có đất TĐC.
Nơi ở cũ nhà cửa xuống cấp, hư hỏng nặng nhưng không được sửa chữa, xây dựng mới gây bức xúc trong nhân dân. Trong khi đó, những gia đình đã nhận đất và xây dựng nhà ở trên đất TĐC thì chưa được UBND huyện Quế Sơn ban hành quyết định giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến quyền lợi của người sử dụng đất.
Trong các kiến nghị đưa ra, đối với UBND huyện Quế Sơn, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đề nghị khẩn trương lập, thẩm định và phê duyệt phương án TĐC để sớm tiến hành giao đất TĐC và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 73 hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dự án, góp phần ổn định chỗ ở, yên tâm sản xuất, ổn định cuộc sống cho nhân dân.
Phản hồi kiến nghị của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, tại Báo cáo số 357 ngày 10/6/2024, UBND huyện Quế Sơn cho biết, 73 hộ dân nêu trên đã nhận tiền bồi thường, hỗ trợ từ năm 2012, vẫn ở trên diện tích đất ở đã thu hồi năm 2012 do chưa được giao đất TĐC. Hơn 11 năm Nhà nước mới xây dựng xong 2 khu TĐC thôn 3 và thôn 4 (thị trấn Hương An), tuy nhiên vẫn chưa lập được phương án bố trí đất TĐC cho các hộ.
Lý do, theo UBND huyện Quế Sơn, chưa có cơ sở công nhận lại diện tích đất ở tại các quyết định thu hồi đất, gồm: Quyết định số 163 ngày 5/9/2012, số 566, 571, 596 ngày 25/12/2012 của UBND huyện ghi loại đất thu hồi: đất ở + đất vườn.
Để giải quyết vướng mắc, UBND huyện đã chỉ đạo và giao cho các cơ quan chuyên môn rà soát các quy định tham mưu UBND huyện điều chỉnh công nhận lại diện tích đất ở tại các quyết định thu hồi đất vào năm 2012 của UBND huyện. Sau khi có quyết định điều chỉnh công nhận lại loại đất ở cho các hộ dân sẽ tiến hành xét giao đất TĐC, xây dựng giá đất để thu tiền sử dụng đất TĐC và lập, trình phê duyệt phương án bố trí đất TĐC.
Trao đổi tại cuộc đối thoại vừa qua, ông Huỳnh Ngọc Tiên - Phó Chánh Thanh tra tỉnh cho biết, tại thời điểm thu hồi đất, chính quyền địa phương công nhận là loại đất ở nông thôn với diện tích rất lớn, nhưng sau này, xác định theo hạn mức thì không phải như vậy. UBND huyện Quế Sơn đang loay hoay với việc xác định lại loại đất ở đã bị thu hồi phục vụ dự án KCN Đông Quế Sơn.