Phát triển bền vững nghề trồng quật cảnh Cẩm Hà

Loại cây giúp đổi thay vùng đất

Theo thống kê, trong năm 2024, xã Cẩm Hà có 283 hộ dân trồng quật trên diện tích 65ha, với số lượng 71 nghìn cây quật cảnh và 65 nghìn cây quật đất.

Tính rộng ra trên địa bàn thành phố, năm nay có khoảng 100 nghìn chậu quật cảnh phục vụ thị trường. Lượng quật cảnh mùa tết năm nay được thương lái đặt cọc và tiêu thụ đã đạt khoảng 70%.

Việc phát triển nghề quật cảnh không chỉ giúp nhiều người trồng quật ở Cẩm Hà “đồi đời” mà còn góp phần cải thiện sinh kế thời vụ đối với hàng trăm lao động địa phương với các công việc như đúc chậu, chăm sóc quật, vận chuyển quật thuê…

Ông Mai Kim Phương - Chủ tịch UBND xã Cẩm Hà cho biết, thu nhập từ kinh tế vườn, hoa cây cảnh đặc biệt là cây quật cảnh của nông dân Cẩm Hà ngày càng tăng cao.

Nếu năm 2013 doanh thu từ nghề trồng quật cảnh chỉ khoảng 15 tỷ đồng, thị trường tiêu thụ chủ yếu ở khu vực Trung Bộ và Nam Trung Bộ thì đến nay bình quân mỗi năm doanh thu đã hơn 45 tỷ đồng, thị trường mở rộng khắp nơi.

Do nghề mang tính đặc trưng địa phương và cho lợi nhuận khá nên những năm gần đây xã ưu tiên quỹ đất nông nghiệp để mở rộng các vườn hoa cây cảnh tại một số thôn như Bàu Ốc, Trảng Suối, Đồng Nà. Đồng thời kết hợp giữa chuyên canh cây cảnh và phát triển dịch vụ du lịch tại làng rau Trà Quế, góp phần đáng kể vào việc xây dựng xã nông thôn mới Cẩm Hà.

“Tại Cẩm Hà đã hình thành các vùng sản xuất quật tập trung. Cùng với quật chậu, có thêm nhiều hộ gia đình làm quật thế, quật bonsai, sản phẩm chế biến từ quật kết hợp tham quan trải nghiệm các vườn quật. Từ loại cây ban đầu cung cấp sản phẩm thuần về thực phẩm đến nay đã trở thành sản phẩm mang tính văn hóa làng nghề” - ông Phương nói.

Từng bước sản xuất theo chuỗi giá trị

Nghề trồng quật Cẩm Hà đã trở thành một thực thể văn hóa sống động, gắn với quá trình hình thành, phát triển làng xã, cộng đồng dân cư, cảnh quan sinh thái địa phương.

Năm 2023, Sở NN&PTNT đã công nhận nghề truyền thống tỉnh Quảng Nam với nghề trồng quật Cẩm Hà. Tuy nhiên, hai thách thức lớn nhất với việc duy trì, mở rộng nghề này là diện tích đất canh tác hạn hẹp, thiếu hụt đất cát vào chậu và tác động xấu đến môi trường do phải sử dụng lượng lớn thuốc bảo vệ thực vật, phân bón trong quá trình sản xuất để cho ra cây quật đẹp.

Ông Mai Kim Phương cho hay, trên địa bàn xã bước đầu đã triển khai một số mô hình sản xuất quật hữu cơ. Người dân từng bước thay đổi phương thức canh tác, sử dụng giá thể thay thế đất cát để trồng quật cùng với đó là giảm thiểu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, chuyển qua sử dụng thuốc sinh học bảo vệ môi trường.

Theo ông Nguyễn Thế Hùng - Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.Hội An, với việc được công nhận là nghề truyền thống của tỉnh Quảng Nam, thời gian tới nghề trồng quật ở Cẩm Hà sẽ có những cơ chế hỗ trợ nhất định trong lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn để phát triển bền vững hơn.

Quy hoạch chung TP.Hội An đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050 cũng xác định những vùng như Cẩm Hà sẽ giữ lại tối đa quỹ đất nông nghiệp để tiếp tục duy trì nghề trồng quật.

“Trong năm 2024, thành phố đã duyệt dự án liên kết theo chuỗi giá trị, qua đó vận động, hỗ trợ một số hộ nông dân trồng quật theo quy trình sạch để chế biến các loại thực phẩm uống. Dự án đang tiến triển tốt.

Cạnh đó, một số chủ cơ sở dịch vụ sản xuất được cấp chứng nhận OCOP cũng đang tích cực nghiên cứu để chế biến sâu hơn trái quật cũng như một số thành phần của cây quật. Những hướng đi như vậy sẽ ngày càng lan tỏa theo xu hướng phát triển và góp phần vào việc duy trì, phát triển nghề trồng quật ở Cẩm Hà bền vững hơn” - ông Hùng nói.

QUỐC TUẤN