Không được bồi thường vì mua đất "không rõ nguồn gốc"
(QNO)-Mua đất và nhà tạm không có các loại giấy tờ theo quy định nên không được bồi thường đất và tái định cư khi UBND TP.Tam Kỳ thu hồi 193,4m2 thuộc thửa đất số 161, tờ bản đồ số 44 ở phường An Sơn, bà Nguyễn Thị Huệ khiếu nại lần thứ hai đến Chủ tịch UBND tỉnh.
Mua đất và nhà tạm
Triển khai Dự án khớp nối các nút giao thông đường Thái Phiên ở phường An Sơn, UBND TP.Tam Kỳ đã thu hồi 193,4m2 thuộc thửa đất số 161, tờ bản đồ số 44 do bà Nguyễn Thị Huệ sử dụng từ năm 2019. Bà Huệ khiếu nại UBND TP.Tam Kỳ bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư sau khi thu hồi đất. Ngày 28/8/2024, Chủ tịch UBND TP.Tam Kỳ ra Quyết định số 3955 không công nhận khiếu nại của bà Huệ. Bà tiếp tục có khiếu nại lần hai với nội dung như trên đến Chủ tịch UBND tỉnh. Sau đó Thanh tra tỉnh đã vào cuộc xác minh.
Phó Chánh Thanh tra tỉnh Huỳnh Ngọc Tiên cho biết, trong tổng diện tích 193,4m2 đất thu hồi, có 91,2m2 đất đã được Nhà nước thu hồi, bồi thường cho các dự án trước đây; 102,2m2 đất còn lại được bà Huệ nhận chuyển nhượng từ ông Trần Xuân Dũng. Việc kê khai đăng ký, quản lý sử dụng đối với 102,2m2 đất này do bà Nguyễn Thị Hường đứng tên trước đây và là đất màu. Sau đó, ông Trần Minh Hải (con ruột của bà Nguyễn Thị Hường) sử dụng và xây dựng quán tạm để ở và buôn bán.
Năm 2017, vợ chồng ông Trần Minh Hải chuyển nhượng 102,2m2 đất này cho vợ chồng ông Trần Xuân Dũng; ông Dũng sửa chữa quán tạm thành nhà ở. Đến tháng 2/2019, ông Trần Xuân Dũng chuyển nhượng 102,2m2 đất và nhà ở trên đất cho bà Huệ. Quá trình chuyển nhượng đất đai và tài sản trên đất do các bên tự thỏa thuận và không được cơ quan có thẩm quyền công chứng, chứng thực.
Theo Thanh tra tỉnh, diện tích đất 102,2m2 chưa được Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; việc chuyển nhượng diện tích đất giữa ông Trần Minh Hải với ông Trần Xuân Dũng và giữa ông Dũng với bà Huệ không có đăng ký tại cơ quan đăng ký đất đai.
Do chưa đảm bảo các điều kiện theo quy định tại Điều 188 Luật Đất đai năm 2013 nên việc chuyển nhượng đất đai giữa các bên chưa có hiệu lực pháp luật. Hộ bà Huệ sử dụng đất không có các loại giấy tờ theo quy định tại Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 và sử dụng đất sau ngày 1/7/2014 nên không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 100 Luật Đất đai năm 2013. Do đó, hộ bà Huệ không được bồi thường về đất theo quy định tại Điều 82 Luật Đất đai năm 2013. Hộ bà Huệ không đăng ký hộ khẩu thường trú tại vị trí thửa đất bị thu hồi và không sinh sống tại thửa đất bị thu hồi nên không được bố trí đất tái định cư.
Bà Nguyễn Thị Huệ cho biết, bà mua đất và nhà ở của ông Trần Xuân Dũng với giá hơn 500 triệu đồng; hai bên ký tay chuyển nhượng đất. Bà Huệ thừa nhận đã chủ quan, không kiểm tra kỹ hồ sơ, nguồn gốc, thực trạng đất và nhà ở khi mua. “Tôi cho rằng, đất và nhà ở đã tồn tại lâu nay nghĩa là đã được UBND phường An Sơn công nhận. Nếu chính quyền không công nhận thì đã lập biên bản, xử lý rồi” - bà Huệ nói.
Đề nghị kiểm tra, rà soát
Ông Huỳnh Ngọc Tiên cho biết, căn cứ theo điểm a, khoản 3, Điều 69 Luật Đất đai năm 2013 và quy định tại khoản 3, Điều 15 quy định trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 3219 ngày 12/9/2016 quy định: “UBND cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất, quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong cùng một ngày”.
Tuy nhiên, theo hồ sơ, UBND TP.Tam Kỳ đã ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước khi ban hành quyết định thu hồi đất đối với trường hợp hộ bà Huệ là không đúng với quy định nêu trên. Cụ thể, ngày 19/3/2024, UBND TP.Tam Kỳ ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Ngày 30/7/2024, UBND TP.Tam Kỳ mới ban hành quyết định thu hồi đất đối với hộ bà Huệ.
Thanh tra tỉnh đề nghị UBND TP.Tam Kỳ nghiêm túc rút kinh nghiệm và kiểm tra, rà soát, khắc phục việc không ban hành quyết định thu hồi đất; quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong cùng một ngày theo quy định của UBND tỉnh. Đồng thời đề nghị UBND TP.Tam Kỳ chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp UBND phường An Sơn rà soát và xác định chủ thể sử dụng đối với diện tích đất thu hồi 193,4m2 tại thửa đất 161, tờ bản đồ số 44 để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ theo đúng quy định.
Trao đổi với chúng tôi, đại diện Hội Luật gia tỉnh cho rằng, UBND phường An Sơn đã buông lỏng quản lý đất đai và không lập biên bản xử lý kịp thời khi để hộ ông Hải sử dụng đất màu làm quán tạm để ở, buôn bán; sau đó chuyển cho ông Dũng nâng cấp quán tạm thành nhà ở.
Theo Hội Luật gia tỉnh, bà Huệ cần phối hợp chặt chẽ với gia đình bà Hường để thỏa thuận nhận bồi thường, hỗ trợ khi các cơ quan chuyên môn của TP.Tam Kỳ phối hợp UBND phường An Sơn rà soát, xác định chủ thể sử dụng đối với diện tích đất thu hồi 193,4m2 tại thửa đất 161, tờ bản đồ số 44 để bồi thường như đề nghị của Thanh tra tỉnh. Hội Luật gia tỉnh khuyến cáo các hộ dân khi mua đất để làm nhà ở cần phải kiểm tra kỹ lưỡng các quy định pháp lý đất đai để tránh rơi vào trường hợp của bà Huệ.