Người Cơ Tu tảo mộ ngày cuối năm
(QNO) - Thành thông lệ, những ngày cuối năm, đồng bào Cơ Tu lại cùng nhau thực hiện một nghi lễ quan trọng và thiêng liêng - tảo mộ tổ tiên, thể hiện sự gắn kết cộng đồng, lòng hiếu thảo và tinh thần hướng về cội nguồn...
Mặc dù chỉ mới xuất hiện trong khoảng vài chục năm trở lại đây, nhưng tục tảo mộ cuối năm luôn được xem là một trong những nghi lễ quan trọng của người Cơ Tu. Tục này thường diễn ra vào những ngày giáp Tết, khi mọi công việc nương rẫy đã tạm gác lại.
Anh Alăng Nét, một người dân ở thôn Bhlô Bền (xã Sông Kôn, Đông Giang) cho biết, người Cơ Tu gọi tục tảo mộ là Críh ping, nghĩa là quét dọn mồ mả. Vì thế, trước ngày Críh ping, những người cao tuổi trong gia đình sẽ thông báo cho con cháu chuẩn bị đầy đủ lễ vật để dâng cúng tổ tiên.
Sáng sớm hôm sau, từng nhóm gia đình, dòng họ tập trung rồi cùng nhau lên đường đến khu mộ của tổ tiên. Họ mang theo lễ vật đơn giản, từ rượu, cơm nếp, thịt gà luộc, cho đến gạo trắng, nén hương... để thực hiện nghi thức cúng ông bà.
Khi đến nơi, sau hương được thắp hàm ý "báo cáo" với người đã mất về sự có mặt để xin phép công việc, cả đoàn bắt đầu dọn dẹp xung quanh khu mộ, phát quang cây cỏ dại, sửa sang lại những ngôi mộ bị hư hại do mưa gió.
Sau đó, đại diện gia đình sẽ chủ trì phần lễ cúng, đọc lời khấn bằng tiếng Cơ Tu, cầu mong tổ tiên phù hộ cho con cháu có một năm mới bình an, khỏe mạnh, mùa màng bội thu.
"Lễ vật được bày biện ngay trước mộ, ly rượu được rót mời tổ tiên. Những người tham gia sẽ lần lượt thắp hương, cúi đầu tưởng nhớ những người đã khuất" - anh Alăng Nét chia sẻ.
Hơn cả một nghi lễ, tảo mộ ngày cuối năm của người Cơ Tu còn là dịp để con cháu trong gia đình đoàn tụ, ôn lại truyền thống và nhắc nhở nhau về đạo lý uống nước nhớ nguồn. Những người con xa quê dù đi làm ăn xa cũng cố gắng thu xếp để về dự lễ cùng gia đình.
Sau khi hoàn thành nghi thức cúng tổ tiên, cả gia đình quây quần bên nhau dùng bữa ngay tại khu mộ. Họ cùng nhau chia sẻ những câu chuyện về người đã khuất, những kỷ niệm đẹp của gia đình trước khi trở về nhà cùng dùng chung bữa tiệc cuối năm ấm cúng.
Ngày nay, dù cuộc sống đã có nhiều đổi thay, nhưng người Cơ Tu vẫn giữ gìn nghi lễ tảo mộ như một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh. Những ngôi mộ nằm sâu trong núi giờ đây đã được con cháu xây dựng kiên cố hơn, người Cơ Tu từng bước thoát khỏi tâm lý "rừng ma" với nhiều câu chuyện rùng rợn ngày cũ.
"Tảo mộ ngày cuối năm không chỉ là dịp để người Cơ Tu tưởng nhớ tổ tiên mà còn là biểu tượng cho tình cảm gia đình, sự đoàn kết của cộng đồng. Trong không gian linh thiêng giữa núi rừng, nghi thức này đã trở thành sợi dây gắn kết quá khứ với hiện tại, kết nối thế hệ trẻ với cội nguồn của mình" - anh Alăng Nét cho biết thêm.
