Cây rỏi mật - di sản của làng Thạch Tân
Qua mấy trăm năm tồn tại, đi cùng ký ức khai hoang, lập làng, cây rỏi mật ở làng Thạch Tân (xã Tam Thăng, TP.Tam Kỳ) hiện đã được công nhận là Cây di sản Việt Nam.
Cây rỏi mật mọc ngay bên đường làng, gần phía bờ ruộng, cách đình làng Thạch Tân, xã Tam Thăng khoảng 200m về phía bắc. Trong thời kỳ chống Pháp, cây là địa điểm để thực hành phong trào “diệt giặc dốt”.
Trong thời chống Mỹ, du kích địa phương thường trèo lên cây rỏi mật này để quan sát địch hành quân, kịp thời báo hiệu cho quân ta thoát theo các con lạch rồi từ đó xuống địa đạo Kỳ Anh ẩn nấp. Do cây rỏi mật cao vút lên giữa vùng đầm lầy nên thường xuyên hứng bom đạn nhưng vẫn sừng sững tồn tại đến hôm nay.
Theo ông Huỳnh Kim Ta - người quản lý Khu di tích địa đạo Kỳ Anh, làng Thạch Tân đến nay đã có khoảng 22 đời. Ngày xưa, khi làng hình thành, người ta đặt xóm này là xóm trong và trồng cây rỏi.
Xóm giữa có cây trâm lăng và xóm ngoài trồng cây sơn mã. Do đó, trong tâm thức của người làng Thạch Tân, cây rỏi mật rất thân thương với làng và là “nhân chứng” cho bao thay đổi, thăng trầm của đất và người Tam Thăng.
Bà Lê Thủy Trinh - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, đến nay cây rỏi mật tại làng Thạch Tân được ghi nhận có kích thước vòng thân to nhất khu vực và có độ tuổi lớn nhất, mang nhiều dấu ấn lịch sử và văn hóa tại địa phương.
Cây có tuổi đời hơn 500 năm; chu vi tại gốc là 2,7m, cao 9,2m. Cây có sự sinh trưởng rất chậm, nhất là sinh sống trên đất cát nội đồng vốn khô hạn. Hệ rễ cây đâm sâu xuống đất, phát triển rộng khắp, giúp cây bám chắc và hút đủ nước trong mùa khô hạn.
Với những giá trị đặc sắc về sinh thái, văn hóa, cây rỏi mật ở làng Thạch Tân đã được Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận Cây di sản Việt Nam. Cuối tuần qua, nhân bế mạc Năm phục hồi đa dạng sinh học quốc gia - Quảng Nam 2024, chính quyền địa phương đã tổ chức lễ cắt băng công nhận cây di sản này.
Ông Trần Trung Hậu - Phó Chủ tịch UBND TP.Tam Kỳ nói: “Việc cây rỏi mật được công nhận Cây di sản Việt Nam không chỉ là niềm tự hào của người dân Tam Thăng, TP.Tam Kỳ mà còn minh chứng cho những nỗ lực trong quá trình bảo tồn các giá trị sinh thái và di sản văn hóa tại Quảng Nam nói chung.
Cây rỏi mật không chỉ mang giá trị lịch sử, mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng hệ sinh thái, góp phần tạo cảnh quan xanh và nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ thiên nhiên”.