Y tế

Tiếp nối và gầy dựng tinh thần y khoa

HOÀNG ĐẠO - LÊ BẢO - MỸ LINH - ANH QUÂN - HỒNG ANH - ÁNH MINH 02/03/2025 07:59

Tinh thần y khoa là đạo đức, trách nhiệm và lòng nhân ái trong nghề y. Đây là nền tảng để bác sĩ, y tá và các nhân viên y tế không chỉ chữa bệnh mà còn cứu người, đồng cảm với bệnh nhân. Những dấn thân càng ý nghĩa khi họ luôn đặt việc nâng cao trình độ, tay nghề trong một kỷ nguyên vận động không ngừng...

b1.jpg

Ưu tiên về nhân lực

Một đội ngũ bác sĩ trẻ và tài năng được “mời” về Quảng Nam với những chính sách đãi ngộ hợp lý. Những bác sĩ “có tuổi” ngày ngày học hỏi cách sử dụng các trang thiết bị đời mới. Thích nghi, học hỏi lẫn dấn thân là điều đang được đội ngũ y bác sĩ Quảng Nam thực hiện.

Hơn 10 năm, Quảng Nam mới chỉ thực hiện 2 chính sách ưu đãi dành cho nhân lực ngành y tế. Tuy nhiên, số bác sĩ chọn Quảng Nam làm việc theo chương trình này lên tới gần 140 người.

Thu hút nhân lực có chuyên môn cao

Năm 2014, UBND tỉnh ban hành chính sách thu hút bác sĩ, bác sĩ có trình độ sau đại học về làm việc tại các cơ sở y tế công lập giai đoạn 2013 - 2015. Chính sách này ưu tiên “mời gọi” người có bằng tốt nghiệp chính quy tập trung của các trường Đại học Y Hà Nội, Đại học Y - dược TP.Hồ Chí Minh, Đại học Y - dược Huế… có nguyện vọng và cam kết về làm việc lâu dài tại tỉnh Quảng Nam.

Đội ngũ y bác sĩ Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Đa khoa Quảng Nam chăm sóc cho bệnh nhân điều trị nội trú. Ảnh: HOÀNG ĐẠO
Đội ngũ y bác sĩ Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Đa khoa Quảng Nam chăm sóc cho bệnh nhân điều trị nội trú. Ảnh: HOÀNG ĐẠO

Các bác sĩ về làm việc tại các cơ sở y tế công lập thuộc tỉnh được tuyển dụng vào viên chức không qua thi tuyển và được hưởng chính sách thu hút với mức hỗ trợ một lần bằng tiền từ 200 triệu đến 500 triệu đồng. Đặc biệt, trường hợp bác sĩ về làm việc tại các bệnh viện thuộc các trung tâm y tế các huyện miền núi thì được hưởng ưu đãi cao hơn. Ngoài ra, còn hỗ trợ tiền khi được giao đất hoặc nhận chuyển nhượng đất để làm nhà ở tại địa phương nơi công tác với mức 100 triệu đồng…

Cũng khoảng thời gian này, UBND tỉnh tiếp tục ban hành chính sách hỗ trợ đào tạo đối với sinh viên đang học bác sĩ, bác sĩ nội trú. Việc xét chọn sinh viên tham gia chương trình được triển khai thực hiện trong hai năm 2014 và 2015. Những sinh viên được tuyển chọn hưởng chính sách hỗ trợ 100% học phí, cấp sinh hoạt phí 12 tháng/năm học với số tiền 3 triệu đồng đối với học viên tại TP.Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh và 2,5 triệu đồng tại TP.Huế...

“Với các ưu đãi này, giai đoạn 2013 - 2015, Quảng Nam đã thu hút được 135 bác sĩ, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, đặc biệt tại các khu vực miền núi và vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên, các chính sách này chỉ có hiệu lực trong giai đoạn 2013 - 2015 và hiện tại tỉnh chưa ban hành quyết định mới thay thế. Ngành y tế đang đánh giá lại hiệu quả của các cơ chế trước đó để xây dựng phương án thu hút nhân lực phù hợp với tình hình hiện nay” - ông Mai Văn Mười - Giám đốc Sở Y tế cho biết.

Đề xuất tăng đãi ngộ

Tuy nhiên, với biến động dân số ngày càng tăng, nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng cao và mô hình bệnh tật phức tạp hơn trước đặt ra cho ngành y tế Quảng Nam phải không ngừng nâng cao năng lực, trong đó yếu tố con người là điều kiện tiên quyết. Vì vậy, giai đoạn 2026 - 2030, Sở Y tế sẽ tập trung vào các giải pháp đồng bộ để thu hút và ổn định đội ngũ nhân lực y tế tại các cơ sở y tế trong toàn tỉnh.

Các bác sĩ Trung tâm Y tế huyện Bắc Trà My thăm khám cho bệnh nhân. Ảnh: TÚ VÂN
Các bác sĩ Trung tâm Y tế huyện Bắc Trà My thăm khám cho bệnh nhân. Ảnh: TÚ VÂN

Quảng Nam sẽ tiếp tục theo dõi, triển khai thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức toàn ngành. Đồng thời tăng cường đào tạo bác sĩ ở các chuyên ngành còn yếu và thiếu tại các tuyến y tế để đảm bảo nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân.

Ngành y tế cũng sẽ rà soát và tham mưu xây dựng chính sách thu hút bác sĩ, đồng thời lên kế hoạch tuyển dụng viên chức để đảm bảo đội ngũ y tế đủ về số lượng và chất lượng. Trong đó, có chính sách thu hút riêng đối với các đơn vị y tế đặc thù như tâm thần, lao… và thu hút bác sĩ về công tác tại các đơn vị vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi.

“Chúng tôi sẽ tham mưu UBND tỉnh xây dựng cơ chế phù hợp với tình hình hiện nay, bao gồm điều chỉnh mức hỗ trợ tài chính, mở rộng đối tượng hưởng chính sách. Đồng thời cải thiện môi trường làm việc, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại và nâng cao chế độ đãi ngộ để giữ chân bác sĩ lâu dài. Ngoài ra, tăng cường chính sách hỗ trợ định cư, nâng mức hỗ trợ nhà ở, đất ở để giúp bác sĩ ổn định cuộc sống và yên tâm công tác” - ông Mai Văn Mười - Giám đốc Sở Y tế Quảng Nam nói.

Ngày kỷ niệm không hoa...

Gần 20 năm trước, tôi đặt bước chân đầu tiên vào giảng đường y dược cho ước mơ cháy bỏng: thành bác sĩ giỏi để chữa bệnh cho ba.

Từ ngày ra trường, tôi đánh mất thói quen có một giấc ngủ ngon. Bạn bè đồng nghiệp cũng thế. Đã quen với những cuộc trò chuyện ban đêm khi cùng trực, thỉnh thoảng là một ca hội chẩn khuya. Có những đêm rời viện, vẫn thao thức vì có một ca bệnh nặng chưa đáp ứng điều trị. Rồi những cuộc gọi cấp cứu giữa đêm. Những trằn trọc khi nhận ra một tuần trôi qua mà mình chưa học được kiến thức mới hay cập nhật một hướng dẫn điều trị mới.

Các bác sĩ trẻ Bệnh viện Vĩnh Đức cùng hội chẩn cho một ca bệnh. Ảnh: XUÂN HIỀN

Bước sang tuổi 30 - khi bạn bè đồng lứa lo lắng về chuyện chọn trường cho con, tháng này tiền điện tăng, có nên mua xe hay chọn mua vàng tích trữ, thì câu hỏi bọn mình thường hỏi khi gặp nhau là khi nào đi học - định học gì - bệnh nhân hôm trước hội chẩn giờ đáp ứng chưa - hội nghị chuyên ngành tháng sau có tham gia được không?

Rồi than thở vì ca trực hôm qua thức trắng, cái tay hôm nay siêu âm nhiều mỏi quá, ca mổ hôm nay đứng bốn tiếng tê rần cả chân. Ngày truyền thống của ngành, không nhiều lời chúc, chỉ thường là những tin nhắn nhắc nhau cùng vững vàng. Mỗi ngày đi làm lại như bước trên băng mỏng, đầy áp lực, nhiều lựa chọn, lắm phân vân.

Hôm qua đọc được tin nhắn của một người anh trên diễn đàn bác sĩ nội soi trẻ, về trường hợp em bé phải qua Singapore chữa trị với chi phí hàng tỷ, và câu hỏi rằng tại sao chúng ta chưa thể tạo dựng một nền y tế với niềm tin và công nghệ hiện đại - diễn đàn xôn xao với bao nhiêu là thực trạng, bao nhiêu khó khăn, và với đó là bao giải pháp và hy vọng. Tôi đọc những dòng trăn trở của các anh chị đi trước trong im lặng - với một niềm tự hào và kính phục vô bờ.

Trong diễn đàn đó, có những anh chị lặn lội đi học ở Nhật, ở Hàn, tự mày mò lẫn học lỏm, ngày đêm hoàn thiện để đưa kỹ thuật mới về Việt Nam, rồi khi thành thạo rồi lại vào Nam ra Bắc đến từng bệnh viện để hướng dẫn cho đàn em những gì mình chắt lọc được - hoàn toàn không giấu nghề, không vụ lợi - chỉ có cống hiến và đam mê chia sẻ.

Ngày 27/2 - ngày Thầy thuốc Việt Nam, với tôi chưa bao giờ là ngày rực rỡ - và chẳng phải là ngày vui mừng hay tri ân - kể cả khi nhận được tin nhắn chúc mừng hay cảm ơn của bệnh nhân cũ. Đó là ngày để mình nhìn lại chặng đường mình đã đi - và nhắc mình giữ sơ tâm ban đầu.

Một sáng tháng Hai nhiều gió, đứng ở cổng trường cũ - nơi mà câu chuyện áo blouse trắng của tôi bắt đầu 18 năm trước - bỗng bồi hồi nhớ lại ngày đầu nhập học, nhớ lại nụ cười động viên của ba, nhớ lại những mùa thi miệt mài sách vở, và những lần run run báo cáo khóa luận tốt nghiệp. Hòa trong dòng áo trắng đang tất bật lên lớp hay đi giao ban viện, bỗng thấy tim nở ra một nhành hoa trắng - hoa của ước mơ ban sơ ngày đầu.

Bước chân thầy thuốc trẻ

Không chỉ tận tụy trong phòng khám, bệnh viện, các y, bác sĩ trẻ của Câu lạc bộ Thầy thuốc trẻ Quảng Nam còn tích cực tham gia hoạt động tình nguyện. Họ mang kiến thức, chuyên môn và cả tấm lòng nhân ái đến với những vùng sâu, vùng xa, nơi điều kiện y tế còn nhiều hạn chế.

Hành trình thiện nguyện

Năm 2013, CLB Thầy thuốc trẻ Quảng Nam ra đời với 35 thành viên. Hơn 10 năm, số lượng thầy thuốc trẻ đã lên đến hơn 600 người. Không chỉ là nơi gặp gỡ, chia sẻ kinh nghiệm, trau dồi chuyên môn, các y bác sĩ trẻ không quản ngại gian khó, mang dịch vụ y tế đến với đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Liên tục các hoạt động khám, cấp phát thuốc miễn phí, tư vấn, chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân được triển khai.

Bác sĩ trẻ khám bệnh cho trẻ em xã Trà Tân trong chương trình Kỳ nghỉ hồng do Tỉnh đoàn tổ chức vào tháng 6/2024. Ảnh: MỸ LINH

Tiên phong trong những hành trình thiện nguyện ấy là bác sĩ Nguyễn Khoa Vỹ - Phó Giám đốc Bệnh viện Mắt Quảng Nam, Bí thư Đoàn Sở Y tế, đồng thời là Phó Chủ nhiệm CLB Thầy thuốc trẻ Quảng Nam.

Dưới lớp áo blouse trắng là chiếc áo xanh thanh niên tràn đầy nhiệt huyết, bác sĩ Vỹ đã in dấu chân mình trên khắp các vùng miền, từ xã đảo Tân Hiệp, Tam Hải đến những huyện miền núi xa xôi như Phước Sơn, Nam Giang, Tây Giang, Nam Trà My… “Đây không đơn thuần là hoạt động tình nguyện, mà còn là một phần trách nhiệm của tôi trong chăm sóc sức khỏe cho người dân địa phương” - bác sĩ Vỹ chia sẻ.

Tháng 5/2024, hơn 50 y bác sĩ của CLB đến với bà con xã đảo Tân Hiệp (Hội An). Trong chuyến tình nguyện 4 ngày tại đây, họ nhiệt tình tư vấn, thăm khám đa khoa và chuyên khoa về mắt, răng hàm mặt cho người dân. Chưa kể, những người thầy thuốc trẻ còn vận động thêm những phần quà để gởi tặng các gia đình chính sách, người có công cách mạng của xã đảo.

Bác sĩ Nguyễn Khoa Vỹ khám mắt cho người dân tại Ngày hội Thầy thuốc trẻ làm theo lời Bác tại xã đảo Tân Hiệp (Hội An) vào tháng 5/2024. Ảnh: MỸ LINH

Nguyễn Khoa Vỹ cho biết, việc tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao còn nhiều khó khăn với người dân xã đảo Tân Hiệp. Khoảng cách địa lý, điều kiện kinh tế hạn chế, cùng sự thiếu hụt cơ sở vật chất và nhân lực y tế khiến việc khám chữa bệnh, đặc biệt là các chuyên khoa không dễ dàng. Hình ảnh những thầy thuốc trẻ tận tình thăm khám, tư vấn, chia sẻ và trao tặng 100 bộ răng giả miễn phí đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người dân.

Không chỉ ở biển đảo, những bước chân tình nguyện ấy còn đến với vùng cao, vùng biên giới của tỉnh. Mới đây, trong chương trình “Xuân tình nguyện năm 2025, Xuân đoàn kết - Tết thắm tình quân dân”, cái lạnh vùng cao không thể ngăn nổi những trái tim ấm áp. Các y bác sĩ trẻ có mặt tại xã Đắc Tôi, Đắc Pring (Nam Giang) để khám chữa bệnh, cấp phát thuốc miễn phí cho hơn 300 người dân. Họ mang theo không chỉ là thuốc men mà còn các thiết bị y tế hiện đại như máy siêu âm, điện tim và những kiến thức về chăm sóc sức khỏe, mang đến sự an tâm cho người dân.

Tinh thần thanh niên

Trong vòng 5 năm đã có hơn 100 hoạt động khám chữa bệnh, tặng quà cho gia đình chính sách, người có công, hộ nghèo, trẻ em, người dân vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển đảo của tỉnh được CLB tổ chức và tham gia. “Ngày hội Thầy thuốc trẻ làm theo lời Bác” trở thành hoạt động thường niên, khẳng định tinh thần phụng sự nhân dân của đội ngũ y tế trẻ.

Các y, bác sĩ CLB Thầy thuốc trẻ Quảng Nam khám răng cho người dân xã đảo Tân Hiệp (Hội An) vào tháng 5/2024. Ảnh: MỸ LINH

Ngoài việc chăm sóc sức khỏe nhân dân, các y bác sĩ trẻ cũng là những tình nguyện viên tích cực tham gia hiến máu tình nguyện. Hơn 30 lần tham gia hiến máu tình nguyện với nhiều lần hiến máu cấp cứu, Bí thư Chi đoàn Bệnh viện Phụ sản - Nhi Quảng Nam Dương Thị Nhạn chia sẻ: “Niềm vui lớn nhất là thấy máu của mình kịp thời cứu giúp bệnh nhân qua cơn nguy kịch, nhìn thấy bệnh nhân khỏe mạnh trở lại”.

Được biết, 5 năm qua, hơn 1.000 đơn vị máu của các thành viên CLB Thầy thuốc trẻ Quảng Nam đã được hiến tặng, góp phần cứu sống nhiều bệnh nhân nguy cấp. Ngoài ra, các thành viên CLB cũng làm tốt công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe, phòng chống dịch bệnh, dinh dưỡng và vệ sinh an toàn thực phẩm để nâng cao kiến thức, kỹ năng cho người dân về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe.

Anh Hoàng Văn Thanh - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh đoàn, Chủ tịch Hội LHTN Việt Nam tỉnh chia sẻ, bên cạnh hoạt động chuyên môn, các y bác sĩ trẻ không ngại khó, ngại khổ, đi đến những nơi người dân còn chưa có điều kiện tiếp cận đầy đủ các dịch vụ y tế để tổ chức khám chữa bệnh, phát thuốc, tặng quà cho bà con. Tinh thần tình nguyện và sự tận tâm của họ đã góp phần xây dựng hình ảnh đẹp về người thầy thuốc trong lòng nhân dân, đồng thời thể hiện rõ tinh thần xung kích, trách nhiệm của thanh niên Quảng Nam vì cộng đồng.

Thầy thuốc mang quân hàm xanh

Xem biên giới là quê hương, đồng bào các dân tộc anh em là ruột thịt, những người thầy thuốc đứng chân vùng biên viễn, ngày đêm hết mình với nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Ở lại vì đồng bào

Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Văn Quốc Trí, hiện công tác tại Phòng khám Đa khoa quân dân y A Xan, Đồn Biên phòng Tr’hy, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Nam. Cùng với đội ngũ y bác sĩ mang quân hàm xanh, anh luôn hết lòng với công việc chăm sóc sức khỏe cho người dân trên địa bàn các xã biên giới Quảng Nam.

Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Văn Quốc Trí - Phòng khám Quân dân y A Xan khám chữa bệnh cho chị Nang Nhon, bản Tà Vàng, huyện Kà Lùm , tỉnh Sê Kông (Lào). Ảnh: HỒNG ANH

Nguyễn Văn Quốc Trí (sinh năm 1980, ở xã Tam Hiệp, huyện Núi Thành) nhập ngũ vào lực lượng Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Nam ở tuổi 20. Sau thời gian dài học tập và rèn luyện, năm 2007, anh tốt nghiệp trung cấp quân y và nhận công tác tại Đồn Biên phòng A Xan.

Thời gian đầu công tác ở nơi đại ngàn, anh nhận ra, cuộc sống của bà con còn quá vất vả, nhất là nhận thức về y tế. Tuy nhiên, lúc đó anh mới là y sĩ nên chỉ có thể khám chữa những bệnh thông thường cho người dân. Vì muốn được chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho người dân nơi đây, anh đã viết đơn gửi Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh xin được đi học tại Đại học Y (Đại học Huế) và bản thân sẽ tự trang trải học phí. Sau 4 năm quyết tâm học tập, anh tốt nghiệp trở lại đơn vị và được phân công về Đồn Biên phòng Đăk Pring (huyện Nam Giang).

Năm 2014, anh được điều sang Phòng khám Đa khoa quân dân y A Xan, Đồn Biên phòng Tr’hy (huyện Tây Giang) có nhiệm vụ khám chữa bệnh cho nhân dân 4 xã biên giới của huyện Tây Giang gồm Axan, Tr’hy, Gary và Ch’ơm. Ngoài ra, người dân ở các bản giáp biên thuộc huyện huyện Kà Lừm, tỉnh Sê Kông (Lào) vẫn thường xuyên cậy nhờ đến Phòng khám Đa khoa quân dân y A Xan. Đến nay, Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Văn Quốc Trí được phân công giữ chức vụ Phó Trưởng phòng khám Đa khoa quân dân y A Xan.

Trước đây, mỗi khi đau ốm, phần lớn đồng bào các dân tộc trên địa bàn các xã vùng biên thuộc huyện Tây Giang thường tìm gặp thầy cúng nhiều hơn là tìm đến trạm xá, gặp y bác sĩ. Gắn bó lâu năm ở mảnh đất biên cương, Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Văn Quốc Trí cùng những người lính mang quân hàm xanh và cán bộ, nhân viên Phòng khám Đa khoa quân dân y A Xan kiên trì vận động, tuyên truyền. Đến nay, đồng bào ở đây, nhất là người Cơ Tu đã dần nâng cao hiểu biết về tác hại của mê tín dị đoan, xóa dần những hủ tục trong cộng đồng, nhất là câu chuyện về những “con ma rừng”.

Chị Alăng Thị Chứng (ở xã A Xan) là một trong rất nhiều sản phụ ở khu vực biên giới đã được Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Văn Quốc Trí giúp vượt cạn thành công. Chị cảm kích kể lại: “Khuya đó tôi bị đau bụng dữ dội, ngoài trời thì mưa to, đường sá đi lại khó khăn nên không thể di chuyển đến trạm xá hay phòng khám. Nhận được tin báo của chồng tôi thì khoảng 20 phút sau bác sĩ Trí đã tới tận nhà thăm khám và hướng dẫn tôi cách sinh nở. Sau 30 phút tôi đã sinh được bé trai 3kg. Vợ chồng tôi sẽ nhớ bác sĩ Trí suốt đời”.

Chăm lo sức khỏe người dân vùng biên

Tại Phòng khám Đa khoa quân dân y A Xan, trung bình mỗi năm, đón tiếp, điều trị cho từ 6.000 đến 8.000 lượt bệnh nhân.

Từ năm 2016 đến nay phòng khám được quan tâm xây dựng với quy mô ngày càng lớn hơn, lắp đặt nhiều trang thiết bị y tế hiện đại như máy chụp X-quang kỹ thuật số, máy xét nghiệm sinh hóa tự động, máy tạo oxy tự động, máy hút dịch chạy điện 2 bình, lồng ấp trẻ sơ sinh, 10 giường cho bệnh nhân lưu trú và xe cứu thương để chuyển tuyến cho bệnh nhân khi cần thiết.

Bác sĩ Bling Nhơi - Trưởng Phòng khám đa khoa quân dân y A Xan nói, đội ngũ y bác sĩ ở đây luôn tạo điều kiện để đồng bào các dân tộc trên địa bàn dễ dàng tiếp cận dịch vụ y tế cơ sở. Từ đó, bà con có điều kiện chăm sóc sức khỏe và góp phần giảm áp lực cho ngành y tế tuyến trên.

Để gần hơn với người dân, những y bác sĩ người Kinh tại phòng khám đều có thể sử dụng tiếng Cơ Tu thành thạo. Khi ngôn ngữ không còn là rào cản, những người thầy thuốc mang quân hàm xanh là sự tin cậy lớn của người dân vùng biên.

Ông Bling Mơ, người dân xã Tr’hy, huyện Tây Giang cho hay, khi nhận được thông tin về người dân ốm đau trong các bản, các bác sĩ không ngại ngày đêm hay vượt mọi địa hình để đến khám chữa bệnh cho bà con. Bà con ở nơi đây luôn xem bộ đội biên phòng, trong đó có những người lính khoác áo blouse như người nhà, và luôn tin tưởng và nghe theo lời khuyên họ.

Thiếu tá Lê Văn Thu, Chính trị viên Đồn Biên phòng Tr’hy, nói: “Với mỗi người lính biên phòng chúng tôi, khi quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia thì việc làm cho dân tin, dân ủng hộ là điều vô cùng quan trọng”.

“Nghề y” ở thôn, bản

Đội ngũ y tế thôn bản đóng góp vai trò quan trọng trong các chương trình y tế của Quảng Nam. Họ như những cánh tay nối dài, đưa câu chuyện chăm sóc sức khỏe trở nên quan trọng với đồng bào.

Thay đổi suy nghĩ người dân

Anh Zơrâm Đàn, tên thường gọi là Zơrâm Côi (SN 1980) hiện ở thôn Pho, xã Sông Kôn, huyện Đông Giang. Nhà nghèo khó, từ nhỏ, Zơrâm Đàn hiểu được bà con mình sống thiếu thốn thế nào. Năm 1999, anh làm đơn xin đi học lớp y tế thôn bản với ước mong sẽ về giúp đỡ bà con phần nào trong việc chăm sóc sức khỏe.

Anh Zơrâm Đàn - nhân viên y tế xã Sông Kôn vận động bà con thay đổi nhận thức về công tác chăm sóc sức khỏe. Ảnh: NVCC
Anh Zơrâm Đàn - nhân viên y tế xã Sông Kôn vận động bà con thay đổi nhận thức về công tác chăm sóc sức khỏe. Ảnh: NVCC

Thời gian đầu, bà con chưa tin tưởng Zơrâm Đàn. Việc tiếp cận từng người, từng nhà trở nên rất khó khăn. Zơrâm Đàn nói, không ít lần đã hẹn ngày đến tư vấn về đưa trẻ đi tiêm chủng nhưng khi đến nơi thì chỉ còn lũ trẻ nheo nhóc ở nhà, chẳng thấy người lớn đâu, tìm lên tận rẫy thì họ lại lẩn trốn. Mỗi khi như vậy, anh lại phải đi lại nhiều lần, “phục kích” để gặp bà con cho bằng được và ngồi “tỉ tê” nửa ngày trời, bà con mới đồng ý đưa con đến trạm y tế tiêm chủng.

Nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số về chăm sóc sức khỏe là trở ngại lớn nhất đối với một nhân viên y tế thôn bản. Zơrâm Đàn kể, bà con vẫn còn thói quen như ngủ không nằm màn, uống nước không đun sôi, không có hố xí hợp vệ sinh. Ăn uống thì không đảm bảo dinh dưỡng, phụ nữ mang thai vẫn muốn sinh tại nhà, tại nương rẫy. Tình trạng cúng bái khi bị bệnh vẫn còn nhiều.

Hướng mắt về phía ngôi nhà sàn cũ ở xa xa, anh Đàn kể nhà đó có 2 ông bà lớn tuổi bị đục thủy tinh thể, đã bị mù hơn 4 năm, mặc dù được cán bộ y tế tư vấn nên đưa bệnh nhân đi khám và thay thủy tinh thể miễn phí nhưng ông bà vẫn một mực không đi. Họ chỉ ở nhà mổ trâu, mời thầy cúng bái. Nghe tin, rất nhiều lần anh tới vận động gia đình đưa ông bà đi khám nhưng không được. Hơn chục lần như vậy, anh vẫn không nản lòng. Cuối cùng sau tháng trời ròng rã động viên, gia đình cũng đồng ý đưa ông bà đi thay thủy tinh thể. Từ đó ông bà sáng mắt trở lại, nhiều người thấy vậy cũng bắt đầu thay đổi được suy nghĩ của mình.

“Để thay đổi nhận thức của bà con không thể một sớm một chiều mà phải mất nhiều năm kiên trì tuyên truyền, nhận thức của bà con mới thay đổi được. Đến nay thì phong tục mời thầy cúng dần được xóa bỏ; thay vào đó, có vấn đề gì về sức khỏe bà con đã biết tìm đến trạm y tế xã khám bệnh và nếu bệnh tình vượt quá khả năng chuyên môn của trạm thì bệnh nhân sẽ được chuyển lên tuyến trên để điều trị kịp thời”, anh Đàn chia sẻ.

Vượt đồi, leo dốc

Khi dịch sởi bùng phát ở miền núi, đội ngũ y tế thôn bản càng nhiều việc hơn. Anh Nguyễn Duy Nhân - phụ trách công tác y tế thôn bản tại xã Trà Vân, Nam Trà My cho biết, hơn 1 tháng qua, anh tất bật với việc vận động người dân đưa con đi tiêm vắc xin. Địa hình đồi núi khó khăn, có nóc phải qua sông qua suối, đi đường rừng hơn 1 ngày mới tới được, nhưng không vì thế mà đội ngũ này lơ là công việc.

Anh Nguyễn Duy Nhân - phụ trách y tế thôn bản xã Trà Vân, Nam Trà My đến tận rẫy cân đo dinh dưỡng cho trẻ em. Ảnh: NVCC

Khác với Zơrâm Đàn, anh Nhân không được đào tạo bài bản về chuyên môn nên phải học việc từ cán bộ của trạm y tế xã. Từ 2019 đến nay, anh Nhân chờ cấp tỉnh mở lớp đào tạo thôn bản để theo học nhưng vẫn chưa có. Hằng tháng, anh tới từng nóc để nắm tình hình dịch bệnh, thu thập số liệu để báo cáo với trạm; tuyên truyền cho bà con về cách chăm sóc sức khỏe, vệ sinh môi trường. Với các đợt tiêm chủng mở rộng, trước khi nhân viên y tế của trạm đến, anh hỗ trợ lên danh sách, vận động người dân đưa con đi tiêm.

Ông Nguyễn Thanh Hải - Trưởng Trạm Y tế xã Trà Vân, Nam Trà My cho biết: “Mặc dù anh Nhân chưa được đào tạo qua lớp nghiệp vụ y tế thôn bản nào nhưng với ý chí ham học hỏi, anh tiếp cận nhanh về kiến thức y học. Với sự năng nổ, nhiệt tình anh đã giúp bà con dần dần tin tưởng và thực hiện theo những gì anh hướng dẫn”.

Theo quy định, nhân viên y tế thôn bản được hỗ trợ hằng tháng 800 ngàn đồng. Zơrâm Đàn chia sẻ: “Công việc y tế thôn khá vất vả, nhưng bù lại được bà con quý mến và bản thân tôi cũng vui vì giúp được nhiều người, nếu tôi còn sức khỏe thì tôi sẽ còn cống hiến”.

Ông Arất Bước - Trưởng Trạm Y tế xã Sông Kôn cho biết: “Nhân viên thôn bản luôn nhiệt tình với nhiệm vụ được giao, mọi người không quản ngại nắng mưa, vượt đồi, leo dốc đến từng gia đình tuyên truyền vận động bà con thực hiện đầy đủ các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, nâng cao sức khỏe cộng đồng. Riêng Zơrâm Đàn không chỉ là một nhân viên y tế thôn bản nhiệt tình mà còn là cán bộ thôn làm kinh tế giỏi, giúp đỡ hàng xóm láng giềng, góp phần phát triển kinh tế xã nhà”.

Quảng Nam hiện có 1.411 nhân viên y tế thôn bản. Sự tận tâm, nhiệt tình của đội ngũ làm công tác này đã giúp triển khai hiệu quả các chương trình mục tiêu y tế dân số như: phòng chống dịch bệnh, sốt rét, các bệnh không lây nhiễm, suy dinh dưỡng trẻ em, công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình, tiêm chủng mở rộng…

Họ, có lẽ vẫn đang làm việc trước hết bằng lòng tận tụy của mình với bản làng quê hương...

Quảng Nam hiện có hơn 6.200 người công tác tại các đơn vị y tế công lập. Trong đó, hơn 1.120 bác sĩ, đạt 11,31 bác sĩ/vạn dân; điều dưỡng có 1.618 người, đạt 10,79 điều dưỡng/vạn dân...

Riêng đối với các huyện vùng núi, hiện có 229 bác sĩ; trong đó, bác sĩ đa khoa 155 người.

Trong năm 2024, Quảng Nam có 17 bác sĩ nghỉ việc. Chưa kể, tình trạng thiếu cán bộ y tế xảy ra ở tất cả các tuyến. Các trung tâm y tế tuyến huyện hiện có tỷ lệ bác sĩ thấp. Nhân lực ngành y tế hiện đối diện với tình trạng thiếu hụt trầm trọng. Thậm chí, tại một đơn vị y tế công lập tuyến tỉnh, một số bác sĩ có trình độ chuyên khoa, chuyên môn sâu nghỉ công tác tại đơn vị.

Hiện nay, chủ trương giao các trung tâm y tế về UBND huyện quản lý. Điều này trở thành thách thức đối với việc nâng cao năng lực đội ngũ nhân viên y tế tuyến cơ sở, khi việc thu hút y bác sĩ về địa phương công tác phụ thuộc vào nguồn ngân sách địa phương.

Nội dung: HOÀNG ĐẠO - LÊ BẢO - MỸ LINH - ANH QUÂN - HỒNG ANH - ÁNH MINH

Trình bày: MINH TẠO

HOÀNG ĐẠO - LÊ BẢO - MỸ LINH - ANH QUÂN - HỒNG ANH - ÁNH MINH