Từ chiến dịch Nông Sơn - Trung Phước đến giải phóng quê hương - Bài 4: Đánh địch mà đi, mở đường mà tiến
Trên đà chiến thắng giải phóng Tiên Phước - Phước Lâm, các lực lượng vũ trang địa phương tỉnh Quảng Nam, Quảng Đà tận dụng thời cơ khách quan và yếu tố bất ngờ để tiến công giành thắng lợi ở những khu vực trọng điểm, tạo đà cho chiến dịch giải phóng quê hương.
Cùng với chiến dịch Tiên Phước do Quân khu 5 đảm nhận, Tỉnh ủy Quảng Nam chủ trương huy động lực lượng của tỉnh cùng với lực lượng địa phương Thăng Bình, Tam Kỳ tiêu diệt địch, hỗ trợ quần chúng nổi dậy giải phóng các xã vùng đông Thăng Bình, bắc Tam Kỳ, tạo thế bao vây uy hiếp tỉnh đường Quảng Tín.
Mở rộng vùng giải phóng
Thực hiện phương châm chỉ đạo “kiên quyết, táo bạo, linh hoạt, khẩn trương, hiệp đồng chặt chẽ tiến công tiêu diệt các mục tiêu được xác định, theo lược đồ đã phê chuẩn”, 5 giờ 30 phút ngày 14/3/1975, các Tiểu đoàn 72 và 11, cùng Đại đội đặc công 16 nổ súng tiêu diệt các chốt Gò Dài, điểm 59, Gia Hội giải phóng 3 xã vùng tây huyện Thăng Bình.
Mục đích ta đánh bức vùng tây Thăng Bình là nhằm dọn đường chuyển quân xuống vùng Đông. Theo đó, Tiểu đoàn 72 có nhiệm vụ phát triển mở bàn đạp, thông hành lang vượt đường 1 tại Bình Tú để đêm 16/3/1975 lực lượng của tỉnh xuống vùng Đông Thăng Bình chuẩn bị cho trận chiến mới.
Rạng sáng 17/3/1975, Tiểu đoàn 70, Đại đội V16 và lực lượng địa phương huyện Thăng Bình đồng loạt nổ súng đánh chiếm 3 chốt Hương Mỹ, Châu Khê, Đồng Trì, hỗ trợ quần chúng nổi dậy giải phóng xã Bình Hải và một phần xã Bình Triều.
Đêm 18/3/1975, các Tiểu đoàn 72 và 74, Đại đội V12 Bắc Tam Kỳ cùng tiền phương Tỉnh đội do đồng chí Lê Hải Lý chỉ huy hành quân xuống vùng Đông. Cùng thời gian này, Tiểu đoàn 70 đánh chiếm đồn Chợ Được; Đại đội 15 huyện Thăng Bình tiến công diệt trụ sở Hội đồng xã Bình Đào, công binh tỉnh đánh sập cầu Bình Đào.
Chợ Được - yết hầu và cửa ngõ quan trọng ở vùng đông Thăng Bình đã thuộc sự kiểm soát của ta, ngụy quân - ngụy quyền các xã trong vùng rơi vào tình trạng hỗn loạn.
Trước tình thế đó, Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 56, Sư đoàn 3 và chi đoàn xe bọc thép của địch đang trên đường vào Tam Kỳ buộc phải dừng lại quay xuống Bình Phục triển khai đội hình phản kích.
Được sự chi viện đắc lực của pháo binh, địch chia làm hai hướng tiến vào Chợ Được. Tiểu đoàn 70 chặn đánh, bắn cháy 2 xe bọc thép. Bị đánh phủ đầu, quân địch tháo chạy.
Ngày 20/3/1975, địch sử dụng 2 tiểu đoàn cộng hòa, 2 tiểu đoàn bảo an, 1 chi đoàn và 1 chi đội xe bọc thép chia làm nhiều hướng đồng loạt đánh vào các khu vực Chợ Được - Hương Mỹ.
Tiểu đoàn 70 chặn xe tăng địch phía ngoài khu vực Chợ Được bắn cháy 3 chiếc, đánh lui nhiều đợt phản kích của chúng; nhưng đến chiều, trước sức tiến công ồ ạt của địch, Tiểu đoàn 70 bật khỏi Chợ Được.
Ở hướng Châu Khê - Hương Mỹ, pháo binh địch bắn phá ác liệt, song Tiểu đoàn 72 anh dũng trụ bám chặn đứng quân địch ngoài nổng cát phía nam Tất Viên và hai bên đường Ngọc Khô - Hương Mỹ, giữ vững trận địa.
Khép vòng vây Tam Kỳ
Tiên Phước - Phước Lâm thất thủ, thị xã Tam Kỳ - tỉnh lỵ Quảng Tín bị uy hiếp nghiêm trọng; nhưng quân lực của địch đã cạn kiệt, không đủ sức thực hiện ý định phản kích chiếm lại Tiên Phước - Phước Lâm. Không còn cách nào khác, địch buộc phải chuyển sang thế phòng ngự nhằm ngăn chặn ta tiến công thị xã Tam Kỳ.
Căn cứ diễn biến thực tế trên chiến trường, Thường vụ Khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu họp quyết định đẩy nhanh tốc độ tiến công tiêu diệt địch, mục tiêu trước mắt là đánh tiêu hao sinh lực Sư đoàn 2 ngụy.
Thực hiện ý định này, một kế hoạch cụ thể được vạch ra: Sư đoàn 2 của ta sẽ có nhiệm vụ tiêu diệt cụm quân địch ở đông Suối Đá, phá vỡ tuyến ngăn chặn, trực tiếp uy hiếp thị xã Tam Kỳ; buộc các trung đoàn còn lại của Sư đoàn 2 ngụy phải ra phòng giữ Tam Kỳ. Sau đó ta cắt đường 1 vây chặt quân địch ở Quảng Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho Lữ đoàn 52 cùng lực lượng địa phương giải phóng tỉnh Quảng Ngãi.
Mọi công tác chuẩn bị theo kế hoạch được gấp rút hoàn thành, trận đánh bắt đầu vào lúc 5 giờ 30 phút ngày 21/3/1975. Dù địch ngoan cố chống cự, nhưng trước sức tiến công mỗi lúc một mạnh của ta, đến giữa trưa, tuyến phòng ngự của địch bị phá vỡ, trong đó Trung đoàn 5 bị đánh quỵ, Liên đoàn biệt động quân 12 bị diệt 1 tiểu đoàn.
Vá víu thế trận đang nguy ngập, ngay trong chiều 21/3/1975, địch điều Trung đoàn 4 từ Chu Lai ra phía tây thị xã Tam Kỳ và kéo một tiểu đoàn của Trung đoàn 6 ra Chu Lai làm dự bị.
Một tuyến ngăn chặn mới ở vùng Tây Nam Tam Kỳ kéo dài từ Cẩm Khê qua Chà Gó - Chóp Chài - Tân Lợi được địch thiết lập. Âm mưu của chúng là tập trung lực lượng lại hòng tạo ra một mật độ đông, có chiều sâu phòng ngự nhằm tăng thêm sức đề kháng bảo vệ Tam Kỳ.
Cũng trong ngày 21/3/1975, thực hiện chỉ đạo của Quân khu, bộ phận tiền phương tỉnh Quảng Nam chuyển vào phía đông thị xã Tam Kỳ.
Phối hợp với khu chiến của chủ lực ở Tam Kỳ, đêm 21 rạng ngày 22/3/1975, Tiểu đoàn 11 của tỉnh, Đại đội huyện Phước Sơn (được tăng cường ra phía trước - NV), cùng du kích các xã phía tây huyện Thăng Bình đánh khu dồn Trảng Chổi, phá sập cầu Ông Triệu, cắt đường 16.
Ở phía đông, Tiểu đoàn 70 đánh chốt thôn 6 Bình Dương, lực lượng Thăng Bình diệt đồn dân vệ Đồi Mông (Bình Giang)... Các cánh quân của ta dần khép vòng vây về thị xã Tam Kỳ - tỉnh lỵ Quảng Tín.
------------------
Bài 5: Giải phóng Tam Kỳ, hướng về Đà Nẵng