Góp sức cho đô thị Tam Kỳ phát triển bền vững
“Tăng cường thể chế và nâng cao năng lực cho dự án phát triển đô thị bền vững tại Việt Nam” (gọi tắt là ISCB) là dự án đang mang đến những thay đổi tích cực cho TP.Tam Kỳ.
Từ ý tưởng đến thực tế
Đây là sáng kiến do Chính phủ Thụy Sĩ tài trợ thông qua Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO), kéo dài từ năm 2021 đến 2025. Với sự tham gia của Chương trình định cư con người Liên hiệp quốc (UN-Habitat), dự án hỗ trợ chính quyền trong gắn kết cộng đồng xây dựng một tương lai đô thị bền vững.
TP.Tam Kỳ là một trong những địa phương được chọn để thực hiện các hoạt động thí điểm, bên cạnh TP.Bến Tre. Từ khi khởi động vào năm 2021, dự án đã nhận được sự đồng hành nhiệt tình từ chính quyền tỉnh Quảng Nam và người dân địa phương, đặc biệt là tại xã Tam Thanh, nơi được chọn để triển khai dự án thí điểm.
Hành trình của dự án tại Tam Kỳ bắt đầu từ năm 2022, khi Quảng Nam chính thức cam kết phối hợp với UN-Habitat; đến tháng 7/2023, lãnh đạo thành phố tiếp tục khẳng định sự đồng thuận về cách làm và nội dung dự án. Từ đó, nhiều hoạt động được triển khai, từ khảo sát, tham vấn cộng đồng đến làm việc trực tiếp với người dân xã Tam Thanh.
Dự án thí điểm tại Tam Kỳ tập trung vào việc phát triển Làng nghệ thuật cộng đồng Tam Thanh. UN-Habitat kỳ vọng rằng, thông qua dự án, Tam Thanh sẽ không chỉ là một điểm đến du lịch mà còn trở thành không gian gắn kết cộng đồng, thúc đẩy kinh tế địa phương. Nhiều hoạt động đã được triển khai trong năm 2022 đến nay.
Từ tháng 7/2022 đến tháng 7/2023, các chuyên gia của UN-Habitat cùng chính quyền địa phương nghiên cứu tài liệu, xây dựng hồ sơ thành phố và xác định hướng đi cho dự án. Từ tháng 10/2023 đến tháng 2/2025, các cuộc khảo sát, phỏng vấn người dân và khách du lịch được tiến hành để nắm bắt ý kiến thực tế.
Theo đại diện UN-Habitat, năm 2024 là giai đoạn quan trọng với hàng loạt hoạt động tham vấn cộng đồng. Từ việc kiểm toán rác để xây dựng mô hình quản lý chất thải bền vững, đến nghiên cứu hiện trạng và lập báo cáo SWOT cho xã Tam Thanh..., góp sức tích cực trong định hướng phát triển của địa phương.
Đáng chú ý là hội thảo diễn ra vào tháng 9/2024, người dân và chính quyền cùng ngồi lại để xác định tầm nhìn, mục tiêu và kế hoạch hành động. Đến đầu năm 2025, cộng đồng tiếp tục tham gia đóng góp ý tưởng thiết kế không gian công cộng, làm nền tảng cho dự án trình diễn sắp tới.
Thay đổi nhỏ, ý nghĩa lớn
Dự án trình diễn - một phần quan trọng trong chuỗi hoạt động của ISCB sẽ mang đến thay đổi trực quan tại Tam Thanh. Đây là các can thiệp nhỏ nhưng thiết thực, như cải tạo những khu vực chưa được tận dụng thành không gian công cộng phục vụ cộng đồng.
Quá trình này được thực hiện qua các bước: xác định địa điểm tiềm năng, đánh giá và lấy ý kiến, đồng thiết kế cùng người dân, thi công với sự tham gia của cộng đồng, bàn giao kết quả cho chính quyền. Dự kiến, các công việc này sẽ hoàn thành trước tháng 8/2025, đúng thời điểm để hỗ trợ Tuần lễ biển Tam Thanh - một sự kiện thường niên của thành phố.
Ông Phạm Thế Sơn - Giám đốc dự án ISCB hy vọng với sự hỗ trợ của tỉnh Quảng Nam và TP.Tam Kỳ trong năm 2025, dự án sẽ hoàn thiện đúng tiến độ. Qua đó góp phần làm sâu sắc thêm giá trị của Làng nghệ thuật cộng đồng Tam Thanh, đồng thời tạo động lực cho phát triển kinh tế và du lịch địa phương.
Theo ông Nguyễn Minh Nam - Phó Chủ tịch UBND TP.Tam Kỳ, chiến lược này phù hợp với định hướng phát triển của thành phố, hướng đến việc tạo ra những không gian công cộng ý nghĩa, thúc đẩy sự tham gia của người dân.
Dự án áp dụng phương pháp “quy hoạch tích hợp có sự tham gia”. Đây là cách tiếp cận mới, khuyến khích chính quyền và người dân cùng nhau thảo luận, đưa ra ý kiến và xây dựng kế hoạch phát triển.
“Dự án đã triển khai hơn 2 năm, ghi nhận sự phối hợp chặt chẽ, hợp tác sâu của TP.Tam Kỳ với UN-Habitat. Từ đề xuất của UN-Habitat, Tam Kỳ đã hình thành làng bích họa, thúc đẩy du lịch khu vực này, góp phần nâng cao năng lực, quy hoạch thiết kế không gian gắn với kế hoạch chiến lược phát triển.
Dự án đang đi đến những bước cuối cùng. Chúng tôi cam kết những biến động sắp đến liên quan đến sắp xếp tổ chức, bộ máy sẽ không ảnh hưởng đến kế hoạch chiến lược của dự án. Đồng thời mong muốn thời gian tới sẽ có những dự án khác được quan tâm, hỗ trợ triển khai ở TP.Tam Kỳ nói riêng, Quảng Nam nói chung” - ông Nguyễn Minh Nam nói.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Tuấn ghi nhận những đóng góp của UN-Habitat, SECO đối với dự án ISCB, đồng thời cam kết Quảng Nam sẽ tiếp tục đồng hành, phối hợp chặt chẽ, đảm bảo các hoạt động của dự án được triển khai hiệu quả.
“Chúng tôi mong muốn đơn vị tài trợ và UN-Habitat sẽ gắn bó, trao đổi thường xuyên, chủ động làm việc với địa phương để tháo gỡ giải quyết ngay những vướng mắc, mục tiêu lớn nhất là đảm bảo dự án triển khai thuận lợi, hiệu quả trong thời gian đến” - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Tuấn nói.