
Giải phóng thị xã Tam Kỳ: Mốc son chói lọi
Ngày 24/3/1975, thị xã Tam Kỳ được hoàn toàn giải phóng. Đây là tỉnh lỵ trên quốc lộ 1A đầu tiên ở miền Nam được giải phóng. Sự kiện giải phóng tỉnh Quảng Nam vào ngày 24/3/1975 trở thành mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng bộ, quân và nhân dân Quảng Nam.
- Các chiến thắng liên tiếp của quân và dân Việt Nam trên khắp chiến trường miền Nam khiến ngụy quân và ngụy quyền suy sụp. Thế và lực của ta mạnh lên, tạo thời cơ chiến lược để Trung ương Đảng quyết định giải phóng miền Nam trong năm 1975.
- Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương họp, quyết định chọn thị xã Buôn Ma Thuột làm mục tiêu chủ yếu cho trận then chốt mở màn chiến dịch Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975.
- Quân khu 5 đảm nhận mở chiến dịch Tiên Phước - Tam Kỳ để phối hợp với Mặt trận Tây Nguyên.
- Tỉnh ủy Quảng Nam tổ chức hội nghị tại thôn 1, xã Tiên Sơn, ra nghị quyết động viên toàn lực lượng tiêu diệt địch, giải phóng quận lỵ Tiên Phước - Phước Lâm và các xã vùng Đông, Tây Thăng Bình, Bắc Tam Kỳ, tạo thế bao vây tỉnh lỵ Quảng Tín.
- Ban Thường vụ Tỉnh ủy thành lập bộ phận chỉ đạo tiền phương do Bí thư Tỉnh ủy Hoàng Minh Thắng phụ trách, đóng tại thôn An Lý, Bình Phú, Thăng Bình.
- Tỉnh ủy Quảng Nam huy động hàng trăm dân công phối hợp với Trung đoàn Công binh 803 sửa chữa, làm mới các tuyến đường phục vụ chiến dịch gồm:
+ Tuyến An Tráng - Phước Hà - Phước Cẩm - điểm cao 288 (núi Vú Em).
+ Tuyến Núi Ngang - Phước Sơn - Chà Vu và nhiều tuyến đường ngắn khác.
Các lực lượng chuyển 179 tấn đạn và hơn 136 tấn lương thực đến các khu chiến.
- Quân khu 5 đánh lạc hướng địch:
+ Lực lượng tại Quảng Đà tập kích kho đạn Sũng Mây và bãi xe Xuân Thiều.
+ Đại đội công binh Hải Vân đánh sập cầu cống tại Hòa Vang.
+ Sư đoàn 304 gây thiệt hại nặng cho 1 tiểu đoàn Sư đoàn 3 ngụy tại Thượng Đức.
+ Tại Quảng Ngãi, ta chặn đánh địch phản kích, gây nhiều thiệt hại.
- Trận đánh mở màn chiến dịch tại Tiên Phước - Phước Lâm bắt đầu. Các cứ điểm vòng ngoài chi khu quận lỵ và khu vực Suối Đá bị tấn công.
- Quân ta tiêu diệt hoàn toàn chi khu quận lỵ Tiên Phước - Phước Lâm và cụm cứ điểm Suối Đá, phá tan tuyến phòng thủ phía Tây Nam tỉnh Quảng Tín.
- Địch điều Liên đoàn biệt động 12 và Trung đoàn 5 Sư đoàn 2 phản kích nhưng bị ta chặn đánh tan rã tại Kỳ Ngọc, Kỳ Long.
- Địch điều Trung đoàn 4 từ Quảng Ngãi ra lập phòng tuyến bảo vệ thị xã Tam Kỳ.
- Trong 7 ngày đêm, ta giải phóng 21.000 dân, tiêu diệt và bắt sống hơn 2.000 địch.
- Lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Nam tấn công cụm cứ điểm bảo an trên đồi 59 (Bình Trị), mở hành lang chuyển quân xuống phía Đông Thăng Bình.
- Lực lượng vũ trang Quảng Nam tiêu diệt các chốt Châu Khê, Châu Mỹ, Đồng Trì, giải phóng xã Bình Hải và một phần xã Bình Sa, phát triển ra Bình Triều, Bình Đào.
- Tiểu đoàn 70 và bộ đội địa phương Thăng Bình đánh chiếm đồn Chợ Được, trụ sở hội đồng ngụy xã Bình Đào, giải phóng khu vực Chợ Được.
- Lực lượng vũ trang tỉnh và 3 đội công tác Bắc Tam Kỳ mở hành lang, hỗ trợ quần chúng nổi dậy diệt ác, phá kiềm, đánh địch phản kích tại Bình Nam, Bình Giang, Bình Triều, Bình Dương, Kỳ Anh, mở rộng vùng giải phóng.
- Quân khu chỉ đạo lực lượng phát triển về hướng Nam, áp sát thị xã Tam Kỳ.
- Bộ phận tiền phương tỉnh Quảng Nam chuyển vào phía Đông thị xã Tam Kỳ.
- Quân ta tấn công các mục tiêu vùng Đông thị xã Tam Kỳ:
+ Tiêu diệt trận địa pháo Nông Thị (Núi Cấm).
+ Đánh sập cầu Kỳ Phú, đồn biệt lập 40, truy bức đồn Mụ Đợi.
+ Giải phóng 3 xã vùng Đông Tam Kỳ, khép chặt vòng vây tỉnh lỵ Quảng Tín.
- Các cơ quan đầu não của địch ở Quảng Tín tê liệt. Tỉnh trưởng và tiểu khu trưởng ngụy bỏ chạy về Đà Nẵng.
- Sau 2 giờ 30 phút chiến đấu quyết liệt, quân ta đánh bại Trung đoàn 4 ngụy, làm chủ các khu vực trọng yếu trong thị xã Tam Kỳ.
- Quân ta từ hai hướng Tây và Nam, với xe tăng dẫn đầu, đánh chiếm thị xã.
- Cán bộ, bộ đội chiếm các cơ quan đầu não, treo cờ tại Tòa thị chính, mở cửa nhà lao giải phóng 100 cán bộ, chiến sĩ và đồng bào.
- Thị xã Tam Kỳ được hoàn toàn giải phóng - là tỉnh lỵ đầu tiên trên quốc lộ 1A ở miền Nam được giải phóng.
- Quân khu và tỉnh Quảng Nam truy kích địch, đánh chiếm quận lỵ Lý Tín, căn cứ Chu Lai, Tuần Dưỡng, quận lỵ Thăng Bình và Quế Sơn.
- Tỉnh Quảng Nam được hoàn toàn giải phóng.



Sự kiện giải phóng tỉnh Quảng Nam ngày 24/3/1975 trở thành mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng bộ, quân và dân Quảng Nam, đánh dấu cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước thắng lợi hoàn toàn trên quê hương đất Quảng.
Thắng lợi lịch sử ấy là thành quả của quá trình đấu tranh cách mạng kiên cường, là thắng lợi của tinh thần chiến đấu quả cảm, mưu trí sáng tạo, hi sinh quên mình của quân và dân xứ Quảng với sự lãnh đạo kịp thời, thường xuyên của Trung ương và sự lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo của Đảng bộ tỉnh Quảng Nam.
Nội dung: NĂNG ĐÔNG - HOÀNG HUY
Trình bày: MINH TẠO