Sản xuất giống và mô hình trồng tiêu Tiên Phước bền vững

Nhân giống chuẩn, sạch bệnh

Giai đoạn 2022 - 2025, từ sự hỗ trợ chuyển giao công nghệ của Trung tâm Khoa học công nghệ & đổi mới sáng tạo Quảng Nam, sau 3 năm triển khai phương án “Xây dựng mô hình sản xuất giống và trồng, chăm sóc cây tiêu Tiên Phước theo hướng bền vững tại huyện Tiên Phước”, ngành nông nghiệp và người trồng tiêu Tiên Phước đã có những thành quả bước đầu.

Phương án được triển khai theo Nghị quyết số 02 năm 2019 của HĐND tỉnh Quảng Nam với thời gian 36 tháng (từ tháng 4/2022 đến tháng 3/2025), tổng kinh phí gần 1,1 tỷ đồng từ nguồn ngân sách sự nghiệp khoa học và công nghệ (KH&CN) tỉnh và nguồn đối ứng của nhân dân, doanh nghiệp, HTX.

Theo ông Võ Duy Nhân (Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện Tiên Phước, chủ nhiệm phương án), 3 năm qua, trung tâm đã phối hợp với HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Tiền Phong (xã Tiên Phong) xây dựng vườn cấp hom (diện tích 500m²), gồm 55 choái tiêu sinh trưởng và phát triển tốt, 165 cây tiêu giống Tiên Phước đạt yêu cầu cây giống cấp hom.

HTX cũng trang bị vườn ươm tiêu giống có nhà lưới 200m², sản xuất được 4.000 bầu tiêu mỗi vụ, đủ tiêu chuẩn xuất vườn. Hom giống được chọn từ cây đầu dòng theo quy định.

Công ty TNHH MTV Cây xanh Tiên Phước (thị trấn Tiên Kỳ) đã xây dựng được vườn cấp hom rộng 500m2, có 55 choái tiêu sinh trưởng và phát triển tốt, 165 cây tiêu giống Tiên Phước đạt yêu cầu cây giống cấp hom. Công ty cũng đầu tư vườn ươm có nhà lưới 200m2, sản xuất được 4.000 bầu mỗi vụ, đủ tiêu chuẩn xuất vườn.

Tại 2 vườn ươm giống của HTX và doanh nghiệp đều trang bị hệ thống nhà lưới với quy mô diện tích mỗi vườn 200m2, cho ra số lượng hom giống đạt tiêu chuẩn xuất vườn tại 2 vườn ở thời điểm nghiệm thu là 8.000 hom.

Trung tâm Khoa học công nghệ & đổi mới sáng tạo Quảng Nam và Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện Tiên Phước cũng đã tổ chức 5 lớp tập huấn chuyển giao các quy trình kỹ thuật gồm: quy trình nhân giống cây hồ tiêu Tiên Phước, quy trình trồng và chăm sóc cây hồ tiêu theo hướng bền vững, quy trình phòng trừ sâu bệnh hại trên cây hồ tiêu Tiên Phước đến 150 hộ dân và 15 cán bộ nông nghiệp của 15 xã/thị trấn, cán bộ của Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện Tiên Phước.

Ban chủ nhiệm phương án đã xây dựng các mô hình trồng tiêu theo hướng bền vững, thu hút 23 hộ tham gia/2ha/2.200 choái tiêu. Mô hình triển khai nhiều đợt trồng, quy mô trồng 1.100 choái/ha. Qua khảo sát, sau khi trồng 3 năm, nhờ được chăm sóc và theo dõi kỹ thuật tốt, tỷ lệ cây sống ở các mô hình đạt 97%.

Có thể kể đến hộ ông Trần Đình Hoàng (thôn 5, xã Tiên Lãnh) trồng tiêu trong vườn rộng 1.000m2; ông Ung Nho Mừng (thôn 3, xã Tiên Cảnh) 1.000m²; ông Lê Trường Thi (thôn 2, xã Tiên Cảnh) 1.000m²; ông Lê Văn Liên (thôn Địch Yên, xã Tiên Phong) 500m2...

“Hiện tại, ở các mô hình trồng hồ tiêu an toàn nói trên, hiện cây hồ tiêu đã phát triển được 3 năm, dự kiến 5 năm sau trồng, cây tiêu sẽ cho thu hoạch, mỗi choái tiêu cho thu hoạch 1,2 - 1,5kg tiêu khô. Với giá bán tiêu từ 350 đến 400 nghìn đồng/kg, mỗi mô hình (vườn cấp hom 500m²) thu được từ 28 - 33 triệu đồng/năm” - ông Nhân chia sẻ.

Hướng phát triển bền vững

Ông Bùi Văn Thắng - Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện Tiên Phước chia sẻ: “Từ sự hỗ trợ các cơ chế, chính sách theo Nghị quyết 02 của HĐND tỉnh, trung tâm đã xây dựng mô hình sản xuất giống và trồng, chăm sóc cây tiêu Tiên Phước theo hướng bền vững. Đây là những địa điểm để nhân rộng, làm điểm học tập chuyển giao công nghệ, khoa học kỹ thuật cho nhân dân. Sản phẩm hồ tiêu bản địa Tiên Phước đã được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao năm 2019. Việc mở rộng quy mô diện tích trồng tiêu là hết sức cần thiết, hướng tới tạo vùng nguyên liệu hàng hóa chất lượng cao, tạo tiền đề cho sản phẩm hạt tiêu Tiên Phước hướng tới xuất khẩu”.

Ông Nguyễn Hùng Anh - Phó Chủ tịch UBND huyện Tiên Phước cho biết, đây là giống tiêu khó trồng, năng suất thấp nhưng chất lượng thì khó có loại tiêu nào sánh kịp. Thời gian qua, địa phương vẫn chưa có cách quảng bá mạnh để sản phẩm đến với đông đảo người tiêu dùng. Cây tiêu bản địa khó trồng, khó chăm, tỷ lệ chết ẻo cũng nhiều.

“Từ trước đến nay, đã có những đề tài về cây tiêu Tiên Phước, song các đề tài, dự án vẫn chưa đưa ra tính khoa học và hiệu quả thực tiễn trong việc phát triển cây tiêu an toàn, sạch bệnh. Việc giải bài toán về giống chuẩn, sạch bệnh, đáp ứng nhu cầu về giống của nhân dân, đảm bảo mở rộng diện tích trồng là rất quan trọng. Mục tiêu là đưa sản phẩm tiêu Tiên Phước vươn xa, giúp người trồng tiêu có thu nhập khá từ vườn” - ông Anh nói.

Th.S Phan Hùng Vĩnh (Trung tâm Giống nông lâm nghiệp Quảng Nam) nhận xét, Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện Tiên Phước đã gắn liền, tiếp nhận, làm chủ được công nghệ khá tốt nên việc triển khai phương án gặp nhiều thuận lợi. Tính ứng dụng và thực tiễn từ phương án là rất cao.

“Việc xây dựng mô hình trồng và phát triển cây tiêu Tiên Phước an toàn, sạch bệnh được xem là hướng đi bền vững, góp phần vào công cuộc xây dựng nông thôn mới, giúp người dân làm giàu chính đáng. Mô hình được chuyển giao thuận lợi cho doanh nghiệp lẫn người dân. Song, ở khâu canh tác, ban chủ nhiệm phương án và trung tâm cần hết sức tâm huyết, bám đầu ra sản phẩm, tiếp tục theo dõi các mô hình để hỗ trợ nhân dân” - Th.S Vĩnh nói.